Özdemir Asaf'ın Lavinia'sı: Mevhibe Meziyet Beyat (1925 - 2007)

[@Mislina]

Mevhibe Meziyet Beyat (1925 - 2007)

Lavinia yani, Mevhibe Meziyet Beyat, 2 Mayıs 1925’te İstanbul’da doğar. Aslen Niğdeli olan babası Tahsin Bey eski bir validir. Güzel Sanatlar Akademisi’ni bitirdikten sonra Olgunlaşma Enstitüsü’nde resim öğretmenliği ve stilistlik yapar…

Mevhibe Beyat, Özdemir Asaf’ın kendisine beslediği platonik aşkla “Lavinia” olarak edebiyatımıza girmiştir. Fakat Lavinia, Özdemir Asaf’a aşık değildir. İlk aşkı, ünlü ressam ve hocası Edip Hakkı Köseoğlu’dur. İkincisi ise İlhanSelçuk.

İlhan Selçuk’la 1952’de evlenen Mevhibe Beyat, ikinci evliliğini o sıralarda Mücap Ofluoğlu’nun kurduğu İstanbul Oda Tiyatrosu’nda çalışan Öztürk Serengil’le yapar. Ne var ki, bu evlilik de uzun sürmeyecektir (bu arada Öztürk Serengil’i filmlerde seslendirerek, onun şöhretinde pay sahibi olan sesin de Mücap Ofluoğlu olduğunu ekleyelim).

Mevhibe Beyat, üçüncü ve son evliliğini ise fotoğraf sanatçısı ve kameraman Muhlis Hasa ile yapacaktır. Sanatçı Lavinia Akademi yıllarını boş geçirmediğini
herkese göstermek istercesine, bol bol resim yapar Lavinia; sergiler açar, tablolarını dostlarına cömertçe dağıtır. Her dostunun evinde onun birkaç resmi vardır. Resimlerle yetinmeyip şiirler de yazar Lavinia. Şiir dünyasına âşinadır zaten. İlhan Berk, Cavit Yamaç, Naim Tirali ve Özdemir Asaf gibi genç şairleri tanımıştır.

"Kim Karaysa Gözü Ona
Her şeyin karası güzel
Zeytine benzer gözün
Açık denizlere salınan
Urgan misali
Kara saçların
Güzel mi güzel
Bıçaklarla açılmış
Yarası güzel
Kara sevdamın."

Mevhibe Beyat (Lavinia)

Mevhibe Beyat, 11 Eylül 2007’de öldüğünde, kendi ismiyle değilse de başka isimlerle edebiyat tarihinde yerini almıştı bile. İlham verdiği şiirleri ve hikâyeleri
düşünerek, ondan kalan hoş sadâ, sadece kendisine ait değildi, diyebiliriz herhalde…

Şiir Hikâyeleri: Haluk Oral, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Editör: Rûken Kızıler. 2. Baskı,Lavinia/sy. 3

İlhan Selçuk, Pencere, Cumhuriyet, 14 Şubat 1999

Saatli Maarif Takvimi’nin yaprağını kopardım, arka sayfada Özdemir Asaf “Geldim” şiiriyle karşıma çıkıverdi:

“Beni çağırmadınız, kalkıp ben kendim geldim.
Uzaklardan size bir haber getirdim geldim.
Bıraktıklarınızdan, unuttuklarınızdan,
Sımsıcak-anılası günler getirdim geldim.

(...)

Solarken suladığım, koparken bağladığım,
Ölürken canlandığım, sözler getirdim geldim.”

Özdemir bir geldi mi, gecenin içinde seyehat başlar, en azından sabahın üçünü bulurduk. Kendine göre reçeteleri vardı; içerken bana mısın demezdi, ardından garsona seslenirdi:

_ Bir pepsi…
_ Ne yapıyorsun?...

Ortaya attığı kurama göre Pepsicola’da ‘pepsin’ varmış, mideyi rahatlatır, alkolün etkisini siler süpürürmüş; anlattığına inanırdı; nüktenin, şiirin edebiyatın dalgasında kayak yaparak geceyi aşarken “Yuvarlağın Köşeleri”nde dolaşırdı:

"Birisi konuşurken bütün iş dinleyendedir.
Birisi dinlerken bütün iş konuşandadır.
Birisi susarken bütün iş susandadır.”

Aramızdaki söyleşi bu kurala göre süregelirdi; ben neden susmayı yeğliyordum?.. “Yuvarlağın Köşeleri”ni verirken kitabın ilk sayfasına şunu yazmıştı:

“İlhan Selçuk’a.

Kelimler kelimelere insanlarla ulaşırken…

4.12.1961″

***

Lavinia’ya âşıktı Özdemir…

Kral Latinus’un kızıydı Lavinia; Vergilus’a göre Roma yakınındaki on üç sunaklı tapınağıyla ünlü Latvinium kenti Lavinia’nın onuruna kurulmuştu. Özdemir sevdiği kız için uzun yıllar dillerde dolaşan ‘Lavinia’ şiirini yazdı.

Yalnız Özdemir mi, koca ressam Edip Hakkı’da Lavinia’ya âşıktı. 1950’li yılların İstanbul’u, avareliği ve sevdaları tohumlayan yosun kokulu bir şehirdi. Özdemir o kentin Boğaz’dan esen rüzgârını da yazdı:

"Bilmiyorum ne vardı saçlarında.
Rüzgâr mı delice eserdi,
Gözlerim mi öyle görürdü yoksa
Saçlarının her hâli hoşuma giderdi."

Oysa o yıllarda Lavinia yere bakan birine tutulmuştu; fırtınalı bir ilişkinin tensel terinde köpüklenen dalgasını yaşarken, gönüllerde dolaşmanın çekiminden de vazgeçmiyordu; ilerde bunun hesabını acıyla vereceğinden habersizdi.

***

Kimi gece Özdemir gelse de gidip içsek, anılarımızı paylaşsak diyorum; ancak 1981’de yazdığı şiir bana zamanın geçtiğini anımsatıyor:

"Gemiler geçiyor sanki şakacıktan
Gidiyorlar mı, geliyorlar mı belli değil
Kuşlar uçuyorlar mı düşüyorlar mı belli değil
Düşe kalka mırıldanmalarla
Ölüyorlar mı yaşıyorlar mı
Belli değil…"

[@Deniz]

Gemiler geçiyor sanki şakacıktan
Gidiyorlar mı, geliyorlar mı belli değil
Kuşlar uçuyorlar mı düşüyorlar mı belli değil
Düşe kalka mırıldanmalarla
Ölüyorlar mı yaşıyorlar mı
Belli değil…"

teşekkürler@Mislina..

[@Mislina]

"Ne güzel kadınlar vardı,
Kimi nefes almak gibi yakındı,
Kimi kışın ortasında, yaz güneşi gibi uzaktı."

"Herkesin bir öyküsüvardır ama herkesin bir şiiri yoktur" der Asaf...


Hayattaki en yakın arkadaşı Melda Kaptana "Ben Bir Bizans Bahçesinde Büyüdüm" adlı anı kitabının bir yerinde şöyle anlatıyor Lavinia'yı:

"İlhan Selçuk'a 14 Şubat Sevgililer Günü yazısı yazdıran Lavinia ona uzaktan uzağa aşık olan Oktay Akbal'ın bir hikayesindeki Hisya'ydı aynı zamanda. Laleli'de Harikzadegan Apartmanları'nın kapısında buluşup konuşan delikanlıların Violetta'sıydı. O sıralarda ünlü olan bir tangonun adıydı bu ve delikanlılar, Mevhibe onlara gülümseyerek geçerken ıslıkla bu melodiyi çalardı.
Mevhibe Beyat, Güzel Sanatlar Akademisi'nde okurken mimar arkadaşları ona Gilda diye seslenirdi. Rita Hayworth'un o yıllarda büyük beğeni kazanan 'Gilda' filminden mülhem... Kızılkahve rengi, iri dalgalı, parlak ve çok güzel saçları vardı. Adalet Cimcoz da Marilyn Monroe'ya benzettiği için onu 'Marlin' diye çağırırdı. Güzelliğini hiç önemsemezdi. Zaten insan sıcaklığı, insanlara anlayarak yaklaşması ve sezgisi, güzelliğinin üstündeydi."

[@Asena]

Iyi güzelde, bunların ilişkileri neden böyle karışık acaba
Yada eski aşklar hepsini şairmi yapmış

[@Mislina]

Orjinal Mesaj Sahibi Asena

Iyi güzelde, bunların ilişkileri neden böyle karışık acaba
Yada eski aşklar hepsini şair mi yapmış

Bunu sık sık düşünüyorum. Edebiyatın hemen hemen tüm şairleri karışmış özel hayatlarında. Gerçi Özdemir Asaf'ın aşkı uzaktan ve tek taraflı platonik denilebilir (Adını gizleyeceğim, Sen de bilme Lavinia)


"Bir adam çok sevdiği kadına şiirler yazıyordu. Sonra o kadın ansızın onu terk etti...
Adam kadının ardından şiirler yazmaya devam etti. Daha çok yazdı. Ve günün birinde çok ünlü bir şair oldu... Yıllar sonra kadının yaşadığı kente gitti ve büyük bir şiir dinletisi sundu. Dinleti bittiğinde uğruna şiirler yazılan kadın kolunda kocası ile çıkışa geldi ve adama "merhaba" dedi. Adam ona sıradan bir insana bakar gibi baktı. Kadın, "Beni tanımadın mı? " dedi. Adam, "Hayır tanııyamadım" dedi.
Nasıl tanımazsın! Uğruna şiirler yazdığın kadınım ben; Seni şair yapan kadın...
Adam kadının gözlerine baktı ve şöyle dedi. -Keramet sende olsaydı, o koluna taktığın adam da şair olurdu..." (Keramet kim de sen karar ver)

"Elbet şiir olacak şairin tesellisi ve en kötüsü bile işe yarayacak aşklaşmaların...
Yazana değilse bile okuyana faydalı...
Bak aynı başına gelmiş adamın benim başıma gelen o da üzülmüş aynı benim gibi benimki daha acıklı değil onunkinden fiyakalı değil onun acısı benimkinden...
Sade güzel olan kelimeler...Sade kelimeler...Kelimeler." (Diyor Yılmaz Erdoğan bir bildiği vardır elbet

[@Dilaver]

Aahhh Lavinia....

[@OkyanusunKalbi]

Lavinia da laviniaymış ama.
Şairler kimi seveceklerini biliyorlar.

Teşekkürler konu için.