Ayhan Işık (1929 - 1979) | Yeşilçam'ın Taçsız Kralı

[@Sevda]

(d. 5 Mayıs 1929, İzmir; ö. 16 Haziran 1979, İstanbul). "Taçsız Kral" lakaplı Türk sinema oyuncusu, yapımcı, yönetmen, senarist, ses sanatçısı ve ressam.

İlk yılları

Asıl adı Ayhan Işıyan olan oyuncu altı çocuklu bir ailenin son çocuğu olarak İzmir'in Konak ilçesinde dünyaya gelir. Altı yaşındayken babasını kaybeden Işık öğreniminin bir kısmını İzmir'de bir kısmını ise abisinin üniversite tahsili için annesi ve kardeşleri ile geldikleri İstanbul'da tamamlar.

Eğitimi

İstanbul'da ilk önceleri zorlanan Işık daha sonraları kendisini çok güzel bir çevrede bulduğunu verdiği röportajların birinde şu sözlerle anlatır:

" Mahir İz okul müdürü, Salah Birsel müdür muaviniydi, edebiyata Rıfat Ilgaz, beden eğitimine Vefalı Kör Galip, coğrafyaya Akbaba Celal geliyordu. Daha ne isteyebilirdim ki..."

Buradaki okul arkadaşlarından bazıları senarist Safa Önal, karikatürist Ferruh Doğan ve ressam - karikatürist Semih Balcıoğlu'dur. Daha sonra girdiği Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünde Bedri Rahmi Eyüboğlu'ndan dersler alan Işık'ın buradaki dönem arkadaşları ise Fikret Otyam, Altan Erbulak ve liseden beri dostu olan Semih Balcıoğlu'dur. Akademi öğrenimi sırasında bir süre Bab-ı Ali'de ressam olarak çalışan oyuncu 1952 senesinde Yıldız Dergisi'nin açtığı yarışmayı kazanarak sinemaya geçer.Bir sene sonra yani 1953 senesinde ise Güzel Sanatlar Akademisi'den mezun olur.

Ölümü

13 Haziran 1979'da İstanbul'da evinin balkonunda güneş çarpmasına bağlı beyin kanaması geçiren Ayhan Işık hastaneye kaldırılsa da kurtarılamadı ve üç günlük koma sürecinin sonunda vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı'na gömülür.

Kariyeri

İlk filminde, Ömer Lütfü Akad'ın Sinemacılar Dönemine giriş filmi olarak kabul edilen Kanun Namına'sında başrolde oynayarak büyük ün kazanır. Yaşamının ilerleyen dönemlerinde resim çalışmalarına ara ara devam etse de sinema artık birinci önceliği haline gelmiştir. Ömer Lütfü Akad ile 1950'lerde İngiliz Kemal, Katil, Öldüren Şehir, Vahşi Bir Kız Sevdim, Kardeş Kurşunu filmlerini, Osman Seden ile de 1957'de Bir Avuç Toprak filmini yapan Işık 1959 yılında Hollywood’a giderek şansını bir de orada denemek ister. Fakat buradaki filmlerde çalışamaz. Bunun nedeni sorulduğunda da :

"Benim gibi orada 5000 kişi sıra bekliyor. Ayrıca çok da marifetleri var. Zıplayıp havada iki takla atıyorlar. Hem de ana dilleri gibi İngilizce konuşuyorlar. Bize orada ekmek yok."

diyerek açıklayan Işık 60'ların başında Vedat Türkali'nin senaryosunu yazdığı Otobüs Yolcuları filmiyle Yeşilçam'a dönüş yapar.

Arkasından Akad ile son çalışması olacak olan ve Orhan Kemal'in bir romanından yine Vedat Türkali'nin senaryolaştırdığı Üç Tekerlekli Bisiklet filmini çevirir. Işık yine bu dönemlerde çevirdiği Küçük Hanım seri filmleri ile de halk tarafından oldukça beğenilir ve devam eden dönem içerisinde ' Taçsız Kral ' ünvanını kazanır.

1970’ li yıllarda yeni bir moda rüzgârıyla film yıldızları peş peşe sahneye çıkmaya, plaklar doldurmaya başlar. Kendisi de bu modaya uyar ve Münir Nurettin Selçuk'tan dersler alarak Klasik Türk müziği dalında sahneye çıkar ve bir tane 45'lik plak doldurur. Her türlü tarzda, yeteneğiyle göz doldurmayı başaran Işık sinemada dram , politik , romantik , komedi , macera ve diğer tarzlarda örnekler sunar. 200 kadar film çevirir. 1975’den itibaren yapımcı, yönetmen ve senarist olarak Türk sinemasına katkıda bulunan Işık bu senelerde İtalyan yapımcılarla yaptığı ve başrolünü de Klaus Kinski ile paylaştığı La Mano Che Nutre La Morte ve Le Amanti Del Mostro filmlerini yapar. Filmler İtalya'da ve Avrupa'nın bazı ülkelerinde vizyona girer fakat Türkiye'de sansüre uğrar ve türk seyircisiyle hiçbir zaman buluşamazlar.

Ressamlığı

Ayhan Işık "Güzel Sanatlar Akademisi"nin grafik bölümünde resim eğitimi almıştı. Akademide Semih Balcıoğlu ile sınıf arkadaşı olduğunu da bir röportajında belirten belirten Işık, henüz sinemaya geçmeden önce dönemin bazı çocuk dergileri ve Türkiye Yayınevi'nin çıkarttığı çeşitli yayınlar için çizdiği karikatürler ve çizgi romanlarla profesyonel olmuştu. ABD'ye yerleşip orada otomobil tasarımları çizmeyi de düşleyen Ayhan Işık'ın 1950'lerden itibaren resimlediği ve yazdığı bir takım aşk romanları Yeni İstanbul Gazetesi'nde çizgi roman tefrikaları halinde günlerce yayımlandı. Bu resimli romanlardan biri de 1966 yılında aynı gazete tarafından derlenip albüm haline getirilerek yayımlandı. "Aşka İnanmıyorum" adlı bu çizgi roman albümünün kapağında Ayhan Işık'ın bir fotoğrafı yer almaktadır.

Ayhan Işık Filmleri

• Yangın (1977)
• Kana Kan (1976)
• Örgüt (1976)
• Harakiri (1975)
• Haşhaş (1975)
• Ölümün Nefesi (Şablon:La Mano che Nutre La Morte) (1973) ~ Doktor İgor
• Kara Haydar (1973)
• Kızın Varsa Derdin Var (1973)
• Yirmi Yıl Sonra (1972)
• Oğlum (1972)
• Beyaz Kurt (1972)
• Kader Yolcuları (1972)
• Kırık Merdiven (1972) ~ Kemal
• Kanun Adamı (1972)
• Büyük Bela (1972)
• Beyoğlu Kanunu (1971)
• Sezercik Yavrum Benim (1971) ~ Tarık
• Fatoş Sokakların Meleği (1971)
• Ölümden Korkmuyorum (1971)
• Herşeyim Sensin (1971)
• Şerefimle Yaşarım (1971) ~ Murat
• Bütün Aşklar Tatlı Başlar (1970)
• Çalınmış Hayat (1970)
• Dağların Kartalı (1970)
• Öleceksek Ölelim (1970)
• Şampiyon (1970)
• Zindandan Gelen Mektup (1970)
• Ölünceye Kadar (1970) ~ Nejat
• Gölgedeki Adam (1970) ~ Ekrem
• Küçük Hanımın Şoförü (1970)
• Yaşamak Kolay Değil (1970) Karlıdağ`daki Ateş (1969)
• Hayatımın Erkeği (1969)
• Yuvanın Bekçileri (1969)
• Cingöz Recai (1969)
• Fato (1969) ~ Yüzbaşı Kemal
• Tel Örgü (1969)
• Yılan Soyu (1969)
• Ayşecik Yuvanın Bekçileri (1969) ~ Murat
• Sabah Olmasın (1969)
• Sevdiğim Adam (1969)
• Erikler Çiçek Açtı (1968)
• Yıkılan Gurur (1967)
• Acı Günler (1967) ~ Turgut
• Galatalı Mustafa (1967)
• Gecelerin Kralı (1967)
• Aslan Yürekli Kabadayı (1967)
• Beni Katil Ettiler (1967)
• Kızıl Tehlike (1967)
• Ölüm Saati (1967)
• Krallar Ölmez (1967) ~ Ajan Murat
• Büyük Kin (1967)
• Küçük Hanımefendi (1967) ~ Bülent
• Yalnız Adam (1967)
• Demir Bilek (1967)
• Bıçaklar Fora (1966)
• Aslan Pençesi (1966)
• Kumarbazın İntikamı (1966)
• Katiller de Ağlar (1966)
• Altın Kollu Adam (1966)
• Siyah Otomobil (1966)
• İstanbul Dehşet İçinde (1966) ~ Kemal
• İdam Mahkumu (1966) ~ Ahmet
• Kanun Benim (1966)
• Vur Emri (1966) ~ Ali
• Allahaısmarladık İstanbul (1966)
• Şoförün Kızı (1965)
• Sayılı Dakikalar (1965)
• Tamirci Parçası (1965) ~ Demir
• Kolejli Kızın Aşkı (1965) ~ Ayhan
• Güneşe Giden Yol (1965)
• Kadın İsterse (1965)
• Yasak Cennet (1965)
• Sonsuz Geceler (1965)
• Sevinç Gözyaşları (1965)
• Namusum İçin (1965)
• Fişek Necmi (1965)
• Şoförler Kralı (1964)
• Kadın Berberi (1964) ~ Erol
• Şahane Züğürtler (1964)
• Hızır Dede (1964)
• Taşralı Kız (1964) ~ Necmi
• Koçum Benim (1964)
• Katilin Kızı (1964)
• Halk Çocuğu (1964)
• Kadın Terzisi (1964)
• Öp Annemin Elini (1964)
• Muhteşem Serseri (1964)
• Kanun Karşısında (1964)
• Hızlı Yaşayanlar (1964)
• Kral Arkadaşım (1964)
• Ayşecik Canımın İçi (1963)
• Yaralı Aslan (1963)
• Yavaş Gel Güzelim (1963)
• Maceralar Kralı (1963)
• Helal Olsun Ali Abi (1963)
• Kırık Anahtar (1963)
• İki Kocalı Kadın (1963)

[@Rukia]

Kendisinin bir çok filmini izlemişimdir. Halende rastlarsam izlerim.

Türk sineması için ne kadar büyük ve önemli olduğunu oynadığı filmlere bakarak anlayabiliriz zaten.

Teşekkürler Sayler.

[@Makarchudra]

Ayhan Işık'ın Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim eğitimi aldığı atölyelerden biri...

[@Makarchudra]

Ayhan Işık yaşına yeni yeni kavuşacakken...

[@Makarchudra]

''Çağırıldığımız tarihte deneme filmi çekmek üzere And Filme gittik. Bizi Faruk Kenç ve Enver Burçkin karşıladı. (1951) Bizi uzun boylu, yakışıklı bir gençle tanıştırdılar. Adı Ayhan Işık'mış. O da erkeklerin birincisi olmuş. Ayhan'la beni aynalı bir odaya aldılar. Elimize birer tüp verip yüzümüze sürmemizi istediler. O güne kadar ruj bile sürmemiştim. O bu kiremit rengi şeyi yüzümüze bulaştırdık demek daha doğru. Bir an Ayhan'la gözgöze geldik. Başladık katılırcasına gülmeye. Ayhan ile dostluğumuz o an başladı.

(Belgin Doruk)

[@Türkü]

Taçsız Kral ünvanına lâyık görülecek kadar karizmatikve başarılı. Özellikle bıyıkları ve filmlerinde sigarayı içme şekli çok cazibeli.

Ne zaman televizyonda filmlerine denk gelsem izlerim. Yüzünde güven veren bir ifade var.

Mekanı aydınlık olsun.

Teşekkürler Sayler.

[@Ilgın]

Filmlerinin tamamına yakını " Salon" tarzı olan topluma pek bir mesaj vermeyen filmlerdi. Rahat tavrı, gülümsemesi Kalrk Gable bıyığı ile bir ivme kazandı. Ben oyunculuğunu çok beğenmezdim. Ama tarzınada bir sempatim olmuştur. Allah Rahmet Eylesin.

[@Makarchudra]

Sayın Ilgın, süreç içerisinde Ayhan Işık'ın tv'de gösterilegelmiş ve ön plana çıkan filmleri ne yazık ki tam da sizin bahsettiğiniz anlamdaki filmleri olmuştur hep...

Ama kendisinin 'tamamına yakın' bu anlamdaki filmlerde oynadığını söylemiş olursak da önemli bir yanılgıya düşeriz. Toplumsal Kaygılar güden filmleri (ki bunlar benim en sevdiğim filmleridir), komedi, dram, polisiye, hatta korku (Klaus Kinski ile çektiği iki film buna en iyi örnek) gibi değişik türlerde yapımları ile de yer etmiştir sinemamızda.

Sinemamızdaki Toplumsal Gerçekçi Dönemin (1960 - 65) önemli örneklerinden olan 'Otobüs Yolcuları'(1961), 'Avare Mustafa'(1961) 'Üç Tekerlekli Bisiklet' (1962), 'Rıfat Diye Biri' (1962), Ölüm Peşimizde (1960) 'Hızlı Yaşayanlar' (1964), 'Namusum İçin' (1965) ve benzeri filmlerindeki gerçekçilik ve toplumsal mesaj kaygısı ile yukarıda bahsettiğiniz anlamda size ve tüm sinemaseverlere önerebileceğim filmler olacaktır. Bilhassa Otobüs Yolcuları filmi benim en sevdiğim Ayhan Işık filmi olarak da öneri anlamında söyleyebileceğim ilk filmdir.

Bu film ile ilgili küçük anekdotlar vermem gerekirse : Türkan Şoray'ın Acı Hayat'tan (1962) önce asıl çıkışını yaptığı bir film olarak da niteyebileceğimiz filmde kendisi daha 16 yaşında, senaryo Vedat Türkali'ye müzikler ise Yalçın Tura ve Ruhi Su'ya ait. Yönetmen ise dönemin bir başka önemli filmi olan Karanlıkta Uyananlar'ı (1964) da çeken Ertem Göreç, ve burada ilk önemli yapıtını veriyor. Yapımcılığını Nusret İkbal'in (Be-ya film : O dönemin en önemli toplumsal gerçekçi filmlerinin yapılmasını sağlayan yapım şirketi) yaptığı film dönem içerisinde kendisinden çokça söz ettirmiş, hala da geçerliliğini koruyan mesajlara sahip bir yapım...Filmin o dönemin ünlü Artist Dergisinin kapağında yer alışı ise bu fotoğraf ile olmuş...

Vedat Türkali'nin Eski Filmler kitabında filmi oluşturuş aşamasını anlatışını buradan okuyabilirsiniz...http://tr.wikipedia.org/wiki/Otob%C3%BCs_Yolcular%C4%B1

Filmi izlemek isteyenlere ise buradaki link epey uygun diyebilirim... Sevgiyle kalın dostlar.

[@Ilgın]

Hocam bu bir beğeni işidir. Filmden ve Oyuncudan ne beklediğinizle ilgilidir. Ben bir yolculukta Cingöz recai diye bir filnmini seyretmek zorunda kaldım. Bir daha film seyretmeye yemin ediyordum. Sevenlerinin olması bakımından her kesin beğenisine saygı duyuyorum.


Ben filmlerin tamamına yakını dedim, tamamı demedim. kelimeleri iyi anlayıp yazalım. Arada elbette ki toplumsal filmleri olmuştur. Ama bu gerçek Ayhan Işık'ın Türk Sinemasında Salon, Aventür filmlerin yıldızı olduğunu etkilemez.
Saygılarımla.

[@Makarchudra]

Sizi yanlış anladığımı sanmayın. Yaklaşımınız da büyük manada bir yanılgı yok. Dediğiniz gibi de kesinlikle bu bir beğeni işi. Benim amacım ise daha çok bilinmeyen üzerinden filmleri merak eden dostlara bilebildiğim, izlediğim kadarıyla Ayhan Işık özelinde geri planda kalmış, tvlerde çok az gösterilerek seyirciye çoklukla ulaşamamış ve aslında kendisinin de en iyi filmleri olduğunu düşündüğüm bu yapımları biraz olsun ön plana çıkartmaktı. Sevgiyle kalın.