|
Çevrimdışı
Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
|
Cevap: Yaşayan Efsane | Toron Karacaoğlu (1930 - 2018)
Türk Tiyatrosunun Anıt Sesi: Toron Karacaoğlu
Bu haftaki röportajımızı sanatın değişik dallarında emek vermiş Türkçe ustası değerli sanatçı Toron Karacaoğlu ile yapıyoruz.
Temiz Türkçesiyle, sanatçı kişiliğiyle ve kendini sanata adamışlığıyla hepimize örnek olmuş bir sanatçımız Toron Karacaoğlu. Kültürlü, sevecen, sahne performansı yaş sınırı tanımaza en güzel örnek olan ve hiçbir oyununda heyecanını yitirmeyen Toron Karacaoğlu'yla röportaj yapmak bir onurdu benim için.
İstanbul'a ilk geldiğinizde gerek tiyatroda gerekse sinemada en zor oyunları oynayacağınızı düşündünüz mü?
Tiyatrocu olmak için 1949 yılında lise ikinci sınıftan ayrılıp Ankara'ya oradan da İstanbul'a geldim. İstanbul şehir tiyatrolarının açmış olduğu kursların içinde buldum kendimi. Lale Oraloğlu, İsmet Ay, Zerrin Arfat gibi daha birçok arkadaşım ile birlikte Ercüment Behzat Lav'ın açmış olduğu kurslarda çalıştık bir yıl. O zamanlar İstanbul konservatuarında tiyatro bölümü yoktu. Sene sonu bizim gösterimizi o zamanki Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay seyredip beğenince Konservatuar'da tiyatro bölümü kurulsun diye izin verildi. Askerliğimi yaptım, daha sonra da 1953 yılında şehir tiyatrolarındaki imtihanı birincilikle kazandım.
Sinemaya dublajla mı başladınız oyuncu olarak mı?
Dublajla başladım. Ferdi Tayfur, çok büyük ustaydı. Sekiz on satır cümleyi anında ezberlemek zorunda kalırdınız. Böyle metinden bakarak ezber yapmadık. Şimdi birçok film sesli çekiliyor. Diziler öyle. Biz hem tiyatro, hem seslendirme, hem radyo… Üçünü birlikte götürdük. Eskiden tiyatro haftada 6 gün faaliyetteydi. 6 günde 9 oyun oynardık. Buradaki boşluğumuzda ertesi günün provası, oradan seslendirmeye, oradan radyoya. Yorucu yıllardı. Belki de iyi oldu yorulmamız. Şimdi bu işler yok; yorulmuyoruz artık. Tiyatronun dışında halk evlerinde oyunlar oynar, reji yapar, birçok bakımdan yardımcı olurduk. Tiyatrocu tiyatro yapar, tiyatro için yaşar. Ama biz birkaç karpuzu tek koltuğa sığdırırdık. Halk evinde Nejat Uygur'a yalvara yakara sahneye çıkarıp uşak oynatan benim. Ben başrol oynuyordum. Sahneye çıktı, çıkış o çıkış. Allah selamet versin. İki tane de tiyatrocu faal evlat yetiştirdi. Senelerce tiyatro işletti. İyi arkadaşız. Beyaz Melek'te beraberdik.
Tiyatronun hayatınızda önemli bir yeri var. Yıllardır tiyatro oyunları oynadınız, yönettiniz. Şehir tiyatrolarından emekli oldunuz. Tiyatro hayatınızı biraz anlatır mısınız?
Tiyatro oyunculuğu hayatımın bir parçası… Dublaj, seslendirme, radyolarda canlı yayınlar. Ekrem Reşit Rey zamanında radyo oyunları. Tiyatro oyunculuğu hayatımın bir parçası… Çok oynadım, kafadan atmıyorum. Bazıları 250 - 300 diye kafadan atar. Bir oyuncu senede 2- 3 oyun anca oynayabilir. Bir defa ömrü yetmez ki o kadar oyun oynamaya. Sezonda 3 oyun oynasa ve 50 yıl tiyatro yapsa 150 oyun eder. Nasıl 250 - 300 oyun oynayabilir ki? Ben 142-143'lerdeyim. Bir yazı okudum 150 kadar oyun da oynadı Toron Karaca diye yazmışlar. Bu yanlış. ''Sarı Naciye'' iki yıl oynadığım oyundur. Son oynadığım oyun: "Kendi Gök Kubbemiz".
En çok keyif aldığınız oyun hangisiydi?
Bütün oyunlarımı severek oynadım. Sevmediğim bir rolü oynamam zaten.
Nedret Güvenç ile sahneyi çok paylaştınız. Bir röportajda 15 ayrı oyunda karı - koca ya da sevgili olarak oynadığınızı okudum. Sahneyi en çok paylaştığınız bir arkadaşınız değil mi?
O rakamı atmışlar. 10 oyun falan. İlk oynadığımız oyunda Suna Pekuysal eşimi, Nedret de annemi oynuyordu… Bazen kendisi bile hatırlamıyor. "Onda oynadık mı?" diye bana soruyor. Çok iyi çalışan disiplinli bir oyuncudur. En son ''Son Aşk Mektupları'' oyununu oynadık. İki ekip olarak oynadık bu oyunu. Onlarınki kısa sürdü, biz 4 yıl oynadık. Berlin'de bizim tiyatromuz var. Orda da beraber oynadık. Tabii yaş ilerledikçe yaşa göre oyunlar oynuyoruz. Atilla Koç'un "Emekliler evinde otursun" sözünü tutmuyor, oyun oynamaya devam ediyoruz. Hayatımda en üzüldüğüm olay bu sözdür.
Öztürk Serengil'in filmlerinde söylediği… Şepke, Babe, Patrön gibi sözler her ne kadar Serengil'e mal olmuş olsa da, bu sözlerin asıl sahibinin Serengil'in dublajını yapan Mücap Ofluoğlu olduğu biliniyor. Sizin de seslendirme hayatınızda size ait olup başkalarına mal oluş sözcükler oldu mu?
Evet, Mücap yapardı Öztürk Serengil'in seslendirmelerini. Kendine has bir sesi vardı. Öztürk, Mücap'ın sesine alıştı. O kadar oturmuş bir ses idi ki… Bir süre sonra Öztürk, Mücap'ı taklit eder oldu. En çok Cüneyt'i ( Arkın ) konuştum. Çok çeşitli roller oynadı. Senaryo gereği çıkardığımız değişik sesler vardı. "Ruslar Geliyor" diye bir filmde, İngiliz aktörü konuşmuştum. Bu Aydın Bey'i ödüllendirmişti. Bu kadar meraklıydık. Çok dikkatli olmalısın. Bir işi yapmak için çok sevmek lazım… Seslendirme de öyle. Radyoda da oynayamazsınız sırıtıverir. Tiyatrocu bir aktörün daima kontrollü olması lazım… Her şeyden evvel biz Muhsin Ertuğrul talebeleriyiz.
Yaş haddinden emekli oldunuz. Ama hâlâ çalışıyorsunuz. Sanatçının emeklisi olur mu?
Operanın balenin olur ama tiyatronun olmaz. Tiyatrocu kuvvetli olduğunu hissettiği sürece sahnede kalır. Zaten uzaklaşamaz. Yine bir oyuna hazırlanıyorum rolümü ayarladım. "Abdülhamit Düşerken" oyununda bir paşayı oynayacağım. Tiyatrocu rolsüz yaşayamaz. Tabii hayatını bu işe vermiş tiyatroculardan bahsediyorum. Tiyatroyu bir araç gibi kullanıp farklı yerlere atlamayanlar için.
Zeki Müren'i en iyi tanıyanlardansınız. Sizin çocukluk arkadaşınız. Oynadığınız Zeki Müren müzikalleri ile ilgili neler söylemek istersiniz?
"Bir Demet Yasemen" müzikali… Böyle bir teklif geldi. Anket yapmışlar. 1000 kişinin içinden 900'ü "Toron oynar!" demiş. Rolü kabul ettim, oynadık. Bayağı da ses getirdi. Anadolu'yu epey dolaştık. Zeki Müren ile ortaokulun üçüncü sınıfa kadar beraber okuduk. Mahallede beraber geçti çocukluğumuz. Çocuktuk her şeyden evvel. Sonra okulu bitirince Zeki, İstanbul'a geldi. Burada da beraber olduk.
Sevdiğim bir arkadaşım sizin için "Yanında olduğun zaman gözünü kapa ve sadece Toron Bey'in sesini dinle." dedi. Haklıymış, sesiniz insana huzur veriyor.
Ses bizim tiyatronun sermayesi. Özel hayatınızda bunu yaparsanız gülerler. Tiyatroda sesinizi değiştirerek farklı kişiler oluyorsunuz. Seslendirmelerde de çok fazla farklı kişiyi konuştuğumuz oldu. İlk dublaj hocam Ferdi Tayfur (Halkın genelinin tanıdığı şarkıcı Ferdi Tayfur değil ) ile Boran Ayanoğlu…
Sinema izleyicisinin tanıdığı bir ses… Cüneyt Arkın'ın dublajını çok yaptınız değil mi?
En çok Cüneyt Arkın'ı konuştum. 1000 film çevirmişse 800'ünü ben konuşmuşumdur. Bazen iki stüdyoda Cüneyt Arkın filmleri seslendirilirdi. Aynı anda iki filmde konuşamayacağım için bu yetişemediğim filmleri başka arkadaşlar seslendirdi.
Başka kimleri seslendirdiniz?
Geçenlerde bir gazeteci arkadaş da bu soruyu sordu. İsimleri unutmuş olabilirim. Ama kimleri konuşmadınız diyecek olursanız bunun cevabını hemen veririm. İki kişiyi konuşmadım. Sadri Alışık ve Zeki Müren. Bu arkadaşlar kendileri yaparlardı seslendirmelerini. Bunların dışında hepsini konuştum. Tiyatro ile dublajı bir arada götürdüm. Şimdiki dublaj filmlerinin seslendirmesini yaparken stüdyoya yalnız giriyorsunuz. Karşıdaki kişi olmazsa tonlama yapamazsınız. Karşınızda kimse yok. Bir takım "no senkron"lar var. Eskiden şehir tiyatroları oyuncuları yaparlardı seslendirmeyi. Bazıları da kendini konuşurdu. Bazen film izlerken ben bu adamı niye konuşmuşum dediğim oluyor. Avrupa'da kendini konuşmayan oyuncuya ödül verilmez. Kendi sesi ile oynaması lazım. Bizde bir iki kişi var anca.
Resim de yapıyorsunuz değil mi?
İki sene Levent Lisesi'nde resim hocalığı yaptım. Bursa'da bir halk evinde resim dersleri almıştım. O zaman halk evleri çok güzeldi. Sadettin Çanga benden bir iki yaş büyük. Onunla resim dersleri alırdım.
Sanat hayatınızda sinemadan daha çok tiyatro yaptınız. Yüzlerce oyunda, binlerce defa sahneye çıktınız. Sizi en son "Beyaz Melek" filminde izledik. Sinema ikinci planda mı kaldı?
Benim vaktim yoktu. Her sene bir rol ezberliyorduk. Tiyatro, seslendirme, radyo, provalardan kalan zamanlarda bazı filmlerde oynadım. Ahh sahneler. Oynamadığım tiyatro, sahne kalmadı. 1986'da Almanya'dan dönüşte Nur Hayat Berker ile diksiyon dersleri koyduk. Tiyatro dersleri koyduk. Şimdi piyasada oynayan birçok talebemiz var. Talebeler başarılı oldukça zevk alıyorum. Tiyatro demek düzgün Türkçe demek. Yalnız tiyatro için değil her meslek için. Mesela işportacı! Tezgâhının başında ne kadar güzel konuşursa o kadar iyi anlaşılır, o kadar iş yapar. İnsanları başına toplar. Siz güzel konuştukça karşınızdaki de güzel konuşur. Ne kadar güzel hitap ederseniz o kadar güzel karşılık alırsınız. Bu diksiyon derslerini ilk ben yaptım. Sonra bunu kazanç haline getirdiler. Dershaneler, kurslar açtılar.
Sizin çok güzel örgü ördüğünüz söyleniyor. Bütün seslendirmelerinizde hep birileri için örgü örermişsiniz doğru mu?
Kamuran Usluer'in ördüğü örgüleri hanımlar bile öremezdi. Hatta iki şiş ile örgü örmeyi o öğretti bana. Örgü örme konusu şöyle oldu: Benim tansiyonum 4,5'dan 2'ye düşmüştü. Muayene oldum: "Tansiyonunuz çok düşmüş, bunu düzeltmeniz lazım," dedi Doktor Bey. ''Hobileriniz nelerdir?'' diye sordu. Ben de resim yaparım, şiir yazarım dedim. Doktor, ''Başka?'' dedi. "Rol yaparım, rol ezberlerim," dedim. Doktor, ''Yok yok bunlar değil. Daha başka bir şey mesela örgü bilir misiniz?" dedi. "Hayır, bilmem ama eşim biliyor…" deyince… ''Derhal eşinizden öğrenin!'' dedi. Ben de öğrendim. Öğrendiğim örgüleri de Sevinç Erbulak'a öğrettim. 2 ters 1 düz al şöyle bir model olur. Ve hakikaten 1 ayda beyin tansiyonum yerini buldu. Beyin'i dinlendiren bir araç. Benden daha çok örgü ören arkadaşlarımız vardı. Bülent Erbaşak ördüğü örgülerle butik açmıştı. Kamuran Usluer de ördüklerini burada satardı.
Bunca yıldır sanat yapıyorsunuz, özel hayatınızla hiç gündeme gelmediniz. Bunu nasıl başardınız?
Muhsin Ertuğrul, "Çocuklar sakın hayatınızı aşırıya kaçırmayın. Aksi takdirde seyircinin gözünden düşersiniz. Yoksa sukut-ü hayal olur" derdi. Birçok oyunda bize hocalık etmiştir. Bir tiyatrocu için emsal gösterecek biriyimdir. 52 yıllık evliyim. Eşim 52 yıldır benim kahrımı çekmiştir. Dışarıda aşırı bir hareketimiz olmamıştır. Gerçekten tiyatro üç duvarlı bir dünya ama karşıda seyirci olmadan olmaz.
Düzenli olarak Berlin'e gidip bir süre orada kalıyorsunuz. Berlin'deki çalışmalarınızdan bize söz eder misiniz?
İki defa emekli oldum. 80 yılında kendi isteğim ile emekli oldum. 1980'de emekliliğimin ardından Berlin'de Alman Kültür Senatosu bünyesinde tiyatro eğitmenliği yaptım. Yüksek Halk okulunda hocalık yaptım. Sonra Schaubühne'den gelen teklifi kabul edip 2,5 sene orada çalıştım. Sonra yurda döndüm. Özel tiyatrolarda oyunlar sahneye koydum. 87 yılında şehir tiyatrolarına ''Dünden Geceye'' adlı oyun ile tekrar geri döndüm. 95 yılında 65 yaşımı doldurduğun için yaştan emekli oldum. Ama tiyatrodan kopmadım. Konuk sanatçı olarak bu güne kadar devam ettim.
Yapmak isteyip de yapamadığınız bir hayaliniz oldu mu?
Aklım fikrim bir kitap yazmakta... Şiirler de yazarım ama kitap halinde yok. Bir de şiir kitabı. Bazen öğrencilerim ''hocam sizin şiirinizi okuduk'' diyorlar. Saatli maarif takvimlerinin arkalarında yayınlanıyor. Bir hayat hikâyesinin aralarına şiirler yerleştirerek bir kitap yazmak istiyorum.
Su gibi akan sesi ile berrak, pırıl pırıl konuşan Türkçe ustası. Sanata ömrünü vermiş ve emsal sanatçı Toron Karacaoğlu'na TEŞEKKÜRLER.
Yakup Sancı
|
29.12.2015, 12:16
