İlaçları Ayakta Veya Yatarak Almamalısınız.

[@Canan]

İlaçları Ayakta Veya Yatarak Almamalısınız.

Bol suyla yutmazsanız, yatarak veya ayakta alırsanız, bazı yiyecek ve içeceklerin olumsuz etkileşim yapacağını bilirseniz sağlık için büyük önem taşıyan ilaçların olumlu etkilerinden daha fazla yararlanırsınız. Tersi sağlığınızdan edebilir.

Gündelik yaşamda başımıza giren bir ağrı için bile bilinçsizce ilaçlara sarılıyoruz. Habertürk’ten Ceyda Erenoğlu’nun haberine göre sağlığımız için önem taşıyan ilaçlar, rastgele alındığında veya doğru kullanılmadığında kişinin yaşamını tehdit edebiliyor. Hisar Hospital Intercontinental Klinik Laboratuvarlar Bölümü’nden Prof. Dr. Bekir Sami Uyanık, ilaç kullanırken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi veriyor.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Akılcı İlaç Kullanımı, Dünya Sağlık Örgütü nün (DSÖ) 1985 yılında Nairobi’de tanımlamış olduğu şekliyle kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en uygun maliyetle ve kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanıyor. DSÖ, ilaçların yaklaşık yüzde 50′sinin uygun olmayan şekilde reçeteye yazıldığını, satıldığını veya kullanıldığını bildiriyor.

AKILCI İLAÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

* Öncelikle hastanın probleminin tanımlanması, yani hekim tarafından doğru teşhisin konulması gerekir.

* İlaçlı veya ilaçsız etkili tedavinin tanımlanması, eğer ilaçlı tedavi uygulanacaksa, uygun ilacın seçimi, her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçete yazılması basamakları izlenmelidir.

* Bu aşamada onaylanmış, güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır.

* Hekim hastanın en son kullandığı veya kullanmakta olduğu ilaçları sorgulamalıdır.

* Hasta/hasta yakını, ilacın olası yan etkileri, besin ve ilaç etkileşimleri konusunda bilgilendirilmelidir.

* Hamilelik ve emzirme dönemindeki kadınlar, çocuklar, yaşlılar, böbrek ve karaciğer yetmezliği olanlar, ilaç alerji öyküsü olan hastalar, ilaç kullanımı konusunda daha dikkatli davranmalıdır.

* İlaçlar çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde ve ambalajında saklanmalıdır.

* Kesilmiş ve açılmış ambalajlar satın alınmamalıdır, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.

BİLİNÇSİZ İLAÇ KULLANIMINA DİKKAT!

Hastalıklarımızın tedavisi, iyileşmek, sağlığımıza kavuşmak için gerekli ilaçlar, kontrolsüz bir şekilde yanlış ya da bilinçsiz kullanıldığında sağlığı tehdit edip ölüme bile yol açabiliyor. Bazı ilaçların kolayca alınabilecek fiyatlarda olması, ilaç tüketiminin bilinçsiz şekilde artışına neden olabiliyor. Gerek önerilerle, gerek internet ortamından bilgilenme ile bitkisel ilaçlara ulaşım kolaylaştığı için kontrolsüz kullanımda artış meydana geliyor. Kimyasal da bitkisel de olsa, düzensiz ve yüksek miktarlarda vücuda alınan ilaçların bazı genel yan etkileri olduğu gibi böbrek, karaciğer, mide ve bağırsak gibi önemli organlarımızın hastalıklarına (yetmezlik, yağlanma, ülserler, kanama vb) yol açıyor.

İLAÇ ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

*Hasta kendini iyi hissettiğinde ilacı kendiliğinden kesmemelidir.

*İlaçtan yarar görmüyorsa hekimini haberdar etmelidir.

*Dalgınlıkla ilacı unutabileceğini düşünüp hatırlatıcı düzenlemeler yapmalıdır.

*İlaçlar birlikte kullanıldığında, birbirinin etkilerini azaltıp artırdıkları için kullanılan başka ilaçlar varsa hekim tedaviye başlamadan bildirilmelidir.

*Bazı ilaçların sedatif, uyku, hafif sersemlik, konsantrasyon yapma gibi yan etkileri nedeniyle iş hayatını etkileyebileceği, kazalara neden olabileceği unutulmamalı, mümkünse akşamları alınmalıdır.

YİYECEKLER İLACIN YAN ETKİSİNİ ARTIRIR MI?

Bazı yiyecek ve içecekler (greyfurt ve diğer turunçgiller, çikolata, alkol, kahve ve diğer kafeinli, asitli içecekler, vitamin ve mineral besin takviye ürünleri) ilaçlarla etkileşime girmekte, etkilerini azaltmakta veya artırabilmektedir.İlaçların aç veya tok alınması, alınış şekli, beslenme biçimi, tedavi süresince, tamamen iyileşinceye kadar hekim kontrolünde ve tavsiyelerine göre olmalıdır. Hangi grup ilaç olursa olsun, doğru kullanıldığında, etkileri daha yüksek yan etkileri ise daha az ortaya çıkmaktadır.

RASTGELE İLAÇ KULLANMAYIN!

* Bir başkasının tedavisinde kullanılmış ilaç veya çeşitli bitkisel maddeler, rasgele ve öneri üzerine kullanılmamalıdır.

* Yaş, vücut ağırlığı, cinsiyet, genetik faktörler, tolerans, kullanılan diğer ilaçlar, karaciğer, böbrek gibi organların durumları, metabolik bir hastalık olup olmamasına göre ilaçların etkileri kişiden kişiye değişir.

*Aynı ilaç bir kişiye yararlı iken, bir başkasına zarar verebilir, yan etkiler daha aşırı olabilir, alerjik yapısı olanlarda beklenmeyen reaksiyonlar gelişebilir.

*Hekim görmeden, bazı ağrılar ya da başka rahatsızlıklar için rasgele veya başkasının tavsiyesi üzerine kullanılan ilaçlar erken tanıyı geciktirebilir, hastalığın ağırlaşmasına, tedaviyi zorlaştırıp uzamasına neden olabilir.

İLAÇLAR SUYLA ALINMALI

İlaçlar hem kolay yutulabilmesi, yemek borusu ve mideyi tahriş etmemesi hem de sindirim sisteminden kolayca emilerek kana karışması için bir su bardağı suyla alınmalıdır. Çay, kahve ve sütle alınması yan etkilerini artırması ve emilimi etkilemesi açısından doğru değildir.

İLAÇLAR OTURUR KONUMDA İÇİLMELİ

İlaçlar ayakta ve yatarak değil, oturur konumda alınmalıdır. Çünkü ayakta içilen süspansiyon, şurup şeklinde ilaçlar ya da suyla alınan tablet hafif sendeleme ile soluk borusuna kaçabilir. Yatarak alınma durumunda da aynı olumsuzluk yaşanabileceği gibi, tablet ilaçlar yemek borusuna takılarak, tahriş ve ülserasyonlara yol açabilir.

İLAÇLAR NASIL MUHAFAZA EDİLMELİ?

İlaçlar kullanma talimatlarında belirtildiği şekilde , orijinal kutuları içinde, serin, kuru , güneş ışığı almayan bir ortamda (+18, +25 oC) ya da buzdolabı rafında (+4, +8 oC ‘de) dondurulmadan muhafaza edilmedir.

İLAÇ KULLANMAYA BAŞLAMADAN BU SORULARI SORUN

* İlacı nasıl hazırlayacağım? (sulandırma, suya atma, çalkalama gibi)

* İlacı nasıl kullanacağım?

* İlacı günün hangi saatlerinde/kaç kez kullanacağım?

* İlaç tedavim kaç gün sürecek?

* İlacı kullanırken kaçınmam gereken yiyecek ve içecekler var mı?

* Tedavim sırasında istenmeyen bir etkiyle karşılaşırsam ne yapmalıyım?

* İlacımı nasıl (hangi şartlarda) saklamam gerekiyor?

Hisar Hospital Intercontinental Klinik Laboratuvarlar Bölümü’nden Prof. Dr. Bekir Sami Uyanık,