Ağız Yaraları - Aft ve UçuK

[@jickata]

Ağız Yaraları - Aft ve Uçuk

Günümüzde pekçok insan tekrarlayan ağız yaralarından şikayetçidir. En sık görülen tekrarlayan ağız yaraları Aft ve uçuktur. Aft ve uçuk aynı belirtileri gösterdiği için, ağızda meydana geldiğinde birini diğerinden ayırmak zordur. Bu iki lezyonun oluşum nedenleri ve tedavisi tamamen farklı olduğu için ayırımı önemlidir.

Aft

Aft, ağız içinde genellikle dil üzerinde, yumuşak damakta, yanak ve dudak mukozasında ve farekste görülen, oldukça ağrılı, küçük, yüzeysel ülserlerdir. Bayanlarda erkeklere oranla daha fazla ortaya çıkar.

Aftın meydana gelmesini hızlandıran ve seyrini kötüleştiren pekçok faktör saptanmasına karşın, meydana gelme sebebi henüz tam olarak açıklanamamıştır.

Aft oluşumunu Etkileyen Faktörler

Pekçok hastalıkta olduğu gibi, stres aft oluşumunun en önemli nedenlerinden biridir. Bayanlarda adet dönemi öncesi gerginlik dönemi de aft oluşumunu tetikler. Domates, sirke, turunçgiller gibi asitli yiyecekler, tuzlu ve baharatlı çerezler, aft oluşumunu hızlandıran önemli faktörler arasında sayılmaktadır.

Sert yiyecekler, yanak ve dudağın ısırılması, diş fırçalama işleminin sert olarak yapılması gibi travmalar da aft oluşumu için uygun ortam hazırlar.

Bazı sistemik hastalıklarda, örneğin Behçet hastalığında, vücuttaki diğer belirtilerle birlikte ağız içinde aft oluşumu gözlenmektedir.

B12 vitamini ve demir eksikliğinin, ayrıca diş macunları içinde bulunan kimyasal bir maddenin de aft oluşumuna neden olduğu düşünülmektedir.

Aft Tedavisi

Aftın kesin tedavisi henüz bulunamamıştır. Herhangi bir tedavi uygulanmasa da ortalama 7-10 gün içerisinde kendiliğinden iyileşir.

***

Uçuk

Uçuk nadiren ağız içinde olsa da, genellikle dudak kenarı gibi ağız dışı bölgelerde görülen, içi sıvı dolu küçük kabarcıklara verilen addır. Genellikle ağrılıdır ve ağrı uçuk oluşumundan birkaç gün önce başlar. Bu kabarcıklar zaman içinde patlayarak kabuklanır. Ortalama 7-10 gün içerisinde iyileşir.

Uçuğun oluşum nedeni herpes simpleks olarak adlandırılan bir virüstür. Daha önce bu enfeksiyonu geçirmiş olan kişilerde pasif halde bulunan bu virüs, güneş ışığına maruz kalma, stres, travma, yorgunluk, hormonal değişiklikler gibi durumlarda aktifleşerek uçuk oluşumuna neden olur.

Uçuk bulaşıcıdır. Uçuğun patlamasından itibaren tamamen iyileşene kadar ki süre en riskli dönemdir. Uçuğu olan bir kişinin kullandığı eşyalardan ve uçuklu birinin öpmesi sonucu bulaşma meydana gelir. Bulaşıcı olduğu için uçuğa dokunulmaması gerekir.

Uçuğun Tedavisi

Günümüzde uçuğun tedavisinde antiviral uçuk kremleri kullanılmaktadır. Bu krem deriden geçerek uçuk virüsünü etkiler ve deriye vereceği zararı engeller.
Aft ve Uçuk Arasındaki Farklar

*Aft sadece ağız içinde meydana gelir. Uçuk ise nadiren ağız içerisinde, genellikle ağız dışında meydana gelir.

*Aft bulaşıcı değildir, uçuk bulaşıcıdır.

*Aftın oluşumu henüz tam olarak açıklanamamıştır, oysa uçuk bir virüs enfeksiyonudur.

* * *

[@LaLe]

Bir zamanlar ne çektim şu uçuktan. Her ay olurdu.


Teşekkürler paylaşım için Jickata.

[@Cliff Durden]

Şu anda ağzımın üzerinde kendisi.. hepinize selam söylüyor..

Bana da diyor ki ''sana demedik mi asitli içecekleri çok götürme..diye''

[@Papazulya]

Uçuk Nedir?

Uçuk genellikle dudak, ağız ve burun delikleri çevresinde çıkan Herpes simplex adı verilen virüsün sebep olduğu hastalıktır.


Uçuk Ciddiye Alınması Gereken Bir Sağlık Sorunu mudur?

Yapılan araştırmalar, dünya nüfusunun %80'inin yaşamları boyunca en az bir defa uçuk geçirdiğini göstermektedir. Günümüzde Türkiye'de her yıl 8 milyon kişinin uçuk nedeniyle sıkıntı ve acı çektiği tahmin edilmektedir.


Uçuğun Belirtileri ve Oluşum Evreleri Nelerdir?

• Uçuk çıkacak bölgede 0-24 saat önceden gıdıklanma, karıncalanma, kaşınma, yanma, sızlama hissedilir.
• Bunu o bölgenin kızarması, şişmesi ve daha sonra da içi sıvı dolu kabarcıkların ortaya çıkışı izler. Bu kabarcıklar konuşurken, gülerken, yiyip içerken acı ve ızdırap verir.
• Kabarcıklar patlayarak ülserler oluşur ve bu dönemde uçuk cok ağrılıdır.
• Zamanla kuruyup çatlar, sızıntı yapar ve açılarak görüntüyü bozan çirkin bir yara haline gelir.
• Kabuklanma başladığında uçuk küçülmeye başlar.
• İyileşme döneminde uçuk üstünde oluşan kabuk düşer, yerine kuru ve gergin bir doku oluşur.

Uçuk Bulaşıcı mıdır? Nasıl Bulaşır?

Uçuk, ön belirtileri ile açık yaranın kapanması süresi arasında bulaşıcıdır. Uçuğu olan bir kişinin kullandığı havlu, bardak, çatal, kaşık vb. eşyalarla ve uçuklu kişinin öpmesi sonucu bulaşır. Eğer uçuğa dokunulursa yüzün diğer bölümlerine, göze ve vücudun diğer bölgelerine (genital bölge gibi) de bulaştırılabilir.

Dikkat ! Uçuk Bulaşıcıdır.

Uçuk virüsü (Herpes simplex) ile insan genellikle ilk defa küçükken (0-5 yaş) tanışır. Uçuğu olan aile bireylerinden birinin "Sevgi dolu" öpücüğü sonucunda uçuk virüsü vücuda girer. Çoğunlukla farkedilmeyen küçük kızarıklıklar şeklinde ortaya çıkar; ağız içi, diş etleri ve dudaklar (gingivostomatit) enfekte olur. Ama kimi hassas bünyelerde ciddi enfeksiyonlar şeklinde de görülebilir. Tıbbi yayınlar arasında uçuklu bir kişiden bulaşan virüs sonucu yeni doğan ölümlerine ait vakalar vardır.

• Uçuğa dokunulmamalıdır. Dokunulursa eller çok iyi yıkanmalıdır.
• Uçukluyken kesinlikle gözlere dokunmaktan kaçınılmalıdır. Bayanlar makyajlarını temizlerken dikkat etmelidir.
• Özellikle bebekler, çocuklar ve diğer insanlar öpülmemelidir, yakın temastan kaçınılmalıdır.
• Uçuklu insanın kullandığı havlu, bardak, çatal, kaşık vb. eşyalar ayrılmalı ve başkalarının kullanmasına izin verilmemelidir.
• Uçuk ve uçuk yarasının kabuğu ile oynanmamalıdır. (Parmaklara uçuk virüsü bulaştırılır, aynı zamanda uçuk yarasına da diğer mikroplar bulaştırılmış olur)

Uçuk Neden Nükseder / Tekrarlar?

Uçuğa neden olan Herpes simplex virüsü vücuda girip ilk enfeksiyonunu yaptıktan sonra o bölgeye yakın sinir düğümüne yerleşir ve uçuk oluşmasını tetikleyen faktörler devreye girene, yani vücudun zayıf düştüğü ana kadar orada kalır.


Uçuk Oluşumunu Tetikleyen Faktörler Nelerdir?

• Stres
• Ateş, soğukalgınlığı, grip
• Aşırı güneş ışınları ve ultraviyole ışınlar
• Hormonal değişimler (hamilelik, adet dönemi)
• Aşırı yorgunluk ve uykusuzluk
• Dişe yapılan müdahaleler (diş çekimi dolgu vb.)
• Diğer enfeksiyonlar
• Aşırı alkol

Uçuktan Nasıl Korunulur?

Öncelikle uçuğun nüks etmesine sebep olan durumlardan sakınmak gerekir.

• Strese bağlı olarak gelişiyor ise; stresimizi azaltacak gevşeme tekniklerini öğrenmek.
• Yorgunluk ve uykusuzluk sebep ise; dinlenmek ve iyi uyumak.
• Güneş sebep oluyor ise; dudaklar için koruyucu krem ya da yüksek koruma faktörlü güneş yağı kullanmak ve şapka ile yüzü güneşten korumak gerekir.

Tüm alınan önlemlere rağmen uçuk yine de nüksedebilir. Ön belirtiler (karıncalanma, kaşınma, yanma, sızlama) hissedildiğinde o noktaya kısa aralarla bir antiviral krem uygulamak gerekir. Uçuk ya hiç çıkmayacaktır ya da çıksa bile hafif seyredecektir.

Eğer bağışıklık sisteminiz zayıfsa veya sıklıkla uçuk geçiriyorsanız doktorunuzla görüşerek antiviral tabletlerden koruyucu olarak yararlanılabilinir.

Uçuktan uzak kalabilmek için sağlıklı beslenmek de önemli. Yapılan araştırmalar bazı yiyeceklerin uçuk oluşumunu azaltırken, bazılarının da uçuğun tekrarlanmasını kolaylaştırdığını göstermektedir. Araştırmacılar diyet yapanlarda uçuk virüsünün harekete geçmemesi için Lisin içeren besinleri almalarını, Arjinin içeren besin maddelerinden de uzak durmalarını önermektedirler. Bu amaçla diyetlerde Lisin içeren tavuk, patates, süt, bira mayası, fasulye ve balık besinleri alınmalı, Arjinin içeren çikolata, yer fıstığı, bira, üzüm, mısır gevreği gibi yiyeceklerden uzak kalınmalı.

Uçuğun En Etkin Tedavisi Nasıl Olmalı?

Bazı madde ve ilaçlar uçuğun verdiği rahatsızlığı azaltmak için kullanılmışlardır :

• Alkol ve antiseptik ilaçlar: Uçuğun üzerinde bakteri enfeksiyonunun gelişmesini engeller ancak uçuğun spesifik tedavisi değildir.
• Ağrı kesici ilaçlar: Uçuğun sebep olduğu ağrıyı azaltırlar.
• Buz uygulamak: Ağrıyı azaltabilir.

Oysa günümüzde etkili tedavide kullanılan antiviral uçuk kremleri deriden geçerek uçuk virüsüne (Herpes simplex) etki eder ve deriye zarar vermesini engeller, uçuğun meydana getirdiği psikolojik ve fiziksel rahatsızlıkları giderir. Uçuğun erken döneminde kullanımları halinde uçuğun çıkmasını engelleyebilir, ileri evrelerde ise oluşacak uçuk sayısını azaltabilir, yayılmasını engeleyebilir, virüsün yayılmasını durdurur, iyileşmeyi hızlandırırlar.

Öpüşürken Dikkat!

Öpücükler bizlere her zaman güzel, unutulmaz duygusallıklar tatdırmıştır. Anne babamızın sıcak öpücükleri bize sevildiğimiz, sahiplenilip korunduğumuzu hissettirmiş, uzun süredir görmediğimiz arkadaş ve dostlarımızla kucaklaşırken özlemlerimizi öpücüklerle gidermişizdir. Ömür boyu unutulmayan öpücükler ise ilk sevgiliyle paylaşılanlardır.

Masal dünyasında da unutulmayan, mutlu sonları getiren öpücükler hep anlatılmıştır. Bunların içlerinde herhalde en bilineni prensesin kurbağaya verdiği ve onu prens yaptığı öpücüktür. Prens ve prenses mutlu yaşamaya devam ederlerken o tatlı masum, sevgi dolu öpücüklerin başımıza bela olabileceği kimin aklına gelirdi ki?

Son yıllarda yapılan araştırmalar da bir çok hastalık gibi uçuğun da öpüşmeyle bulaştığını göstermektedir. Ne kadar özel olursa olsun uçuklu biriyle öpüşürken dikkat!!! Öpücükler ve mutluluklar uçukla gölgelenmesin.

Sıkça Sorulan Sorular

1- Uçuk çıktıktan sonra ilaç kullanmak etkili olur mu?

Uçuk tedavisinde kullanılan asiklovir etken maddeli ilaçlar uçuğun başlangıç safhasında kullanıldığında uçuğun çıkmasını engeller. Uçuğun ilerleyen dönemlerinde kullanıldığında ise viral yayılımını engeller ve kabuklanma dönemini çabuklaştırarak iyileşmenin kolay ve kısa zamanda olmasını sağlar.


2- Geçen yıl bir kez uçuk çıkartmıştım. Yine çıkartır mıyım?

Uçuk virüsü bir kez vücuda girdikten sonra ömür boyu vücuttan çıkmaz. Bu nedenle virüsün tekrar ne zaman aktif olacağını bilenemez. Güneş ışığı, soğuk, stres, yorgunluk, aşırı alkol kullanımı, menstürasyon dönemleri, hamilelik, ateşli hastalıklar gibi tetikleyici bir faktörle karşılaştığınızda uçuk nüksedebilir.


3- Şimdiye kadar hiç uçuk çıkartmadım, galiba bağışıklık sistemim çok kuvvetli.

Bağışıklık sisteminin kuvvetli olması, virüsün kolaylıkla reaktive olmasını engelleyebilir. Ancak bu hiç uçuk çıkarmayacaksınız anlamına gelmez. Vücudunuzda uçuk virüsü varsa aşırı yorgunluk, stres, UV ışınları, solaryum gibi dış etmenlerle uçuk virüsü reaktive olabilir. Virüs olmadığı durumlarda da uçuklu birisiyle öpüşme veya ortak malzeme kullanımı ile kolaylıkla uçuk virüsünü kapabilirsiniz. Ve yine vücudunuzun zayıf düştüğü bir anda uçuk tehdidi ile karşı karşıya kalabilirsiniz.


Kaynak: GlaxoSmithKline

[@lili]

Bazen ilaçlar bile fayda etmiyor.
Aslında doktorlar bakmadan ilaç yazıyor.Bazı ağız yaraları ise ciddi ölümcül hstalıkların başlangıcı ve ilerlediğinin belirtisiymiş.

[@Gülümsün]

Aftın Nedenleri ve Tedavisi

Ağız içinde görülen aft yaraları neden olur ve bu yaralar nasıl tedavi edilir? İşte cevabı...

Diğer adı "aftöz ülser” olan aft, ağız içinde görülen ağrılı ülserdir. Klasik aft yarası, ağız içindeki mukoza tabakası üstünde, kırmızı oval sınırlı yaralar halinde görülür. Sağlık Bakanlığı'nın bu konuda yayınladığı bir istatistik yok ama diğer ülkelerin verilerine bakıldığında, toplam nüfusun %20 ile %40'ı arasında kişi hayatının bir döneminde bu yaralarla karşı karşıya kalıyor. Bir diğer istatistik ise, kadınların erkeklere oranla bu yaralara daha yatkın olduğunu gösteriyor.

Aft genellikle; yanak ısırma, dudak yeme ya da darbe sonucu ağız içinde oluşan açık yaralar, baharat, çikolata, kahve gibi çeşitli gıdalara karşı hassasiyet, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri, hormon dalgalanmaları, bazı diş macunları ve gargara suları sebebi ile oluşmakla birlikte bunlardan farklı bir sebepten dolayı da görülebilir.

Aft, kadınlar dışında en çok ergenlikte ve ergenliği takip eden 4-5 senelik süreçte görülmektedir. Yaş ilerledikçe (normal sağlık koşullarında) yaralar daha az görülmeye başlar. Bulaşıcı olmayan aft nedenleri arasında birçok farklı sorun, kalıtımsal özellikler ve çevre koşulları gösterilse de bu yaraların tam olarak nedeni bilinmemektedir. Yukarıda sayılan nedenlere ek olarak kaygı ve stres gibi duygu durumları, bazı ilaçlar (ağrı kesiciler, beta blokerler…) ağız içinde çeşitli bölgelerde ülser benzeri yaralara neden olabilir.

• Aftın diğer nedenleri

- Helicobacter pylori: Bazı araştırmalar, peptik ülsere (mide ülseri) neden olan "helicobacter pylori" bakterisini, ağız içinde oluşan yaraların nedenleri arasında göstermektedir.

- Ülseratif kolit: Kolon ve rektumun iç çeperinde ülserlere ve tahrişe neden olan "ülseratif kolit" ile kronik ve iltihabi bir bağırsak hastalığı olan "Crohn hastalığı" tekrar eden aftlara yol açabilir.

- Çölyak hastalığı: Glüten intoleransı nedeniyle bağırsaklarda sorunlara yol açan çöyak hastalığı bazı vitamin ve minerallerin vücut tarafından emilmesine engel olarak aft yaralarına neden olabilir.

- Behçet hastalığı: Göz iltihabı, genital bölgede oluşan yaralar ve aftlar Behçet hastalığının karakteristik belirtileri arasındadır.

- Zayıf bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminin zayıflatan hastalıklar ve enfeksiyonlar ağız içinde yaralara yol açabilir.

- Ağız bakım ürünleri: Sodyum lauril sülfat içeren diş macunu ve gargara sularının aft oluşumu riskini artırdığı biliniyor. Bu ürünleri satın alırken ambalaj üzerindeki içindekiler bölümüne bakarak "sodium lauryl sulfate" içerip içermediğini kontrol edebilirsiniz.

- Adet dönemi: Adet dönemindeki hormon dalgalanmaları aft oluşumuna neden olabilir.

- Vitamin ve mineral eksiklikleri: B12 vitamini, folik asit, çinko ve demir eksikliği aftlara yol açabilir.

- Bazı gıdalar: Acı baharatlar, portakal, greyfurt, limon gibi asitli bazı besinler ve çok sıcak yemekler ağız yaralarının nedenleri arasındadır.

- Kırık diş: Yanağınızı ısırmanıza neden olan kırık ya da çarpık dişlerle ağzınıza tam olarak oturmamış dental uygulamalar (implant, kaplama vb.) aft riskini artırır.

• Ne zaman doktora gidilmeli

Öncelikle küçük de olsa tekrarlayan aft için mutlaka doktora başvurmanız gerekir. Çünkü normalde aftlar sık sık tekrar eden yaralar değildir. Doktor tanısı ve tedavisi gerektiren durumları şöyle sıralayabiliriz:

- Aftın neden olduğu ağrı şiddetleniyorsa ve kontrol edemiyorsanız,

- Aft, ishalle birlikte görülüyorsa (sistemik bir rahatsızlığınız olabilir),

- Yaralar ağız içi dışında başka bölgelerde, özellikle genital bölgede görülüyorsa,

- 3 haftadan uzun süren aftlar için doktora gitmelisiniz.



Doktorunuz muayene sırasında herpes, yaralanma ve enfeksiyon ihtimallerini elemek için çeşitli testler isteyebilir. Uzun süreli yaralar için ağız kanseri taraması gerekebilir. Bağışıklık sistemini ya da bağırsakları etkileyen bir rahatsızlığınız olup olmadığını kontrol edebilir.

• Aft nasıl tedavi edilir

Aft tedavisinde kullanılan yöntemler yaraların nedenine bağlı olarak farklılıklar gösterebilir. Ayrıca kullandığınız ağız bakım ürünleri değiştirmeniz ve tükettiğiniz gıdalarda değişiklik yapmanız gerekebilir. Aft tedavisi için evde kullanabileceğiniz bazı yöntemler var ancak bu yöntemleri bir süre kullanmanıza rağmen yaralar iyileşme göstermiyorsa kendi kendinizi tedavi etmeye çalışmak yerine bir doktora başvurarak yardım almalısınız.

Evde sizin yapabilecekleriniz;

- Ağzınızı 250ml suyla karıştırdığınız yarım çay kaşığı tuzla çalkalayabilirsiniz.

- Eczanelerde yara üstüne direk olarak sürülen ve yarayı uyuşturarak ağrıları hafifleten merhemler bulabilirsiniz.

Tıbbi tedavi yöntemleri ise aşağıdakilerin bir veya birkaçını içerebilir;

- Lezyonlara gümüş nitrat uygulanmas

- Yaraların kısa sürede geçmesini sağlayan reçeteli merhemler

- Özel, antiseptik içerikli ağız gargaraları

- Ağrılar şiddetliyse ağrı kesici kullanımı

• Bu yaralardan korunmak için neler yapılabilir

- Mukoza tabakasını tahriş edebilecek yaralanmalardan kaçının ve çok sert diş fırçası kullanmayın.

- Stresi kontrol altına almaya çalışın.

- Diş macunu ve gargara suyu seçerken sodyum lauril sülfat içermemesine özen gösterin.

- Yemek yerken ya da sakız çiğnerken konuşmayın.

- Dişlerinizi düzenli olarak kontrol ettirin.

- Vitamin ya da mineral eksikliği yaşıyorsanız doktorunuzun önerdiği takviyeleri aksatmadan kullanın.


Kaynak

[@Gülce]

Bir zamanlar bende de oluyordu. Doktor vitamin verdi. Bir kaç kutu kullandım, uzun süredir yok.

Evde bir de şunu hazırlayabilir, kullanabiliriz. Doktor önerisine göre verilen tarif bu.

1 çay bardağı kaynatılmış soğutulmuş su

1 çay kaşığı dolusu karbonat(cep sodası)

Karıştırılıp, gargara yapılacak.

[@Farbak]

Her şeyin başı sağlık.

Sağlığın baş düşmanı da stres.

Uzak durmak olası mı günümüz Türkiyesinde?

Düşünüyor ve sorguluyorsanız imkansız gibi.

Stres kaynaklarının kurutulması, virütik hamlelerinin ters yüz olması ümidiyle uçuksuz günler dilerim.