Tıpta Yabancı Sözcükler ve Türkçeleri | Emin Çölaşan

[@Canan]

Tıpta Yabancı Sözcükler ve Türkçeleri



Sevgili okurlarım, özellikle son salgın nedeniyle kamuoyuna her gün yapılan açıklamaları ister istemez izliyoruz.

Sağlık Bakanı dahil, bu açıklamalarda çok sık olarak bir sürü yabancı sözcük ve tıp deyimi kullanılıyor ve bunların bir bölümünü anlamakta toplum zorlanıyor.

Prof. Dr. Ferhan Özmen bir kalp uzmanı. Sağlık Bakanlığı eski müsteşarı, Hacettepe Üniversitesi emekli öğretim üyesi.
Dün kendisinden aldığım mesajı sizlere aynen iletiyorum.
“Yabancı sözcükler yerine Türkçemizdeki eş değerlerini kullanalım” diyor ve çeşitli örnekler veriyor.
Bu mesaj gerçekten ilginç…

★★★

“Sayın Çölaşan, bu son salgınla birlikte, başta doktorlarımız olmak üzere yazılı ve görsel medya, Türkçe olmayan ve fakat Türkçe karşılıkları kolayca bulunabilen yabancı dildeki pek çok kelimeyi kullanarak halkımızın ve gençliğimizin bilincine onları yerleştirmektedir.

Bildiğiniz gibi, toplumlara yabancı kültürler önce yabancı kelimeler vasıtası ile girer.

Kovit-19 nedeniyle pek değerli doktorlarımızın yanı sıra TV haber sunucuları, açık oturum yöneticileri ve konuşmacılar aşağıda örneklerini verdiğim yabancı kelimeleri sıkça ve tereddüt etmeksizin kullanmakta ve halkımız bunları anlamakta güçlük çekmektedir.

Tüm aydınlarımızın Türkçe konuşup, Türkçe yazmaları halinde, halkımız bu salgının ne olduğunu daha iyi anlayacak ve önlem alacaktır.

★★★

Yakında açılacak olan her düzeydeki okullarımızın koridor ve duvarlarında bu yabancı kelimelerden bazıları yazılarak levhalar halinde asılmakta ve televizyon ekranları da göstermektedir.

Bunlardan en çarpıcı olanı “DEZENFEKTE EDİLMİŞTİR” levhalarıdır.

Günlük kullandığımız Türkçede karşılığı olan bu ve bunun gibi ifadelerle genç beyinler yabancılaşmaya açık hale getirilmektedir.

Ayrıca, Türkçe sadece okullarımızda değil, tüm kamu ve özel kurumlarda da kullanılmalıdır. Özellikle gençlerimizin beyinlerine bu tür yabancı kelimelerin yerleştirilmesinin önlenmesi konusuna yazılarınızda yer vereceğinizden şüphem yoktur.
,
Güzel Türkçemizin korunması amacı ile bu yaşamsal gerçeği sizinle paylaşmayı görev saydım.

Konuya göstereceğiniz duyarlılık için şimdiden teşekkür ederim. Saygılarımla.”

★★★

Ferhan hocam mesajında sadece Kovid-19 nedeniyle değil, özellikle tıp alanında ve günlük yaşamda sık kullanılan yabancı kelimelerle birlikte bunlardan bazılarının Türkçe karşılıklarını da sıralamış:

“Semptom-belirti

Asemptomatik-belirtisiz

Dezenfekte edilmiş-mikroptan arındırılmış. (Veya kısacası, arındırılmış.)

Dezenfektan-mikrop arıtan

Filyasyon-temaslı taraması

Vital bulgu-hayati bulgu

Entübe-aletli soluma

Ventilatör-yapay solunum cihazı

Hibrit-karışımlı

İzolasyon-tecrit, ayırma

Nötralize-dengelenmiş

Antiviral-virüs karşıtı

Enfekte olma-bulaşma

Virülans-bulaştırma şiddeti

Pnomoni-zatürre

Pandemi-ölümcül salgın

Preklinik-klinik öncesi

Komplikasyon-yan etki

Komplike-karmaşık

Elektif-seçili

Fonksiyon-işlev

Aktif-faal

Aktivite-faaliyet

Parametre-değişken

Konsept-kavram

Total-toplam

Kriter-ölçüt

Sübjektif-öznel

Prosedür-işlem

Oral-ağızdan

Satürasyon-doygunluk.”

[@Tura]

Emin Çölaşan, dağarcığında artık bir şey kalmamış. Yazdığı konuya bak.

[@Banemin]

Dilimize sahip çıkmak önemsiz bir konu değil ki...

[@OkyanusunKalbi]

Bazı kelimelerin de Türkçe karşılığı komik. Tıp okuyan birinin dezenfektana ''mikroptan arıtan'' demesi kulağa garip geliyor. Bu terimlere korona virüs sayesinde kulak aşinalığımız oldu. Aslında terimlerin latincesi bile ürkmemize yetiyor da virüsün tehlikeli olduğunu Türkçe anlatmak çare olmayacak bu millete.

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi Tura

Emin Çölaşan, dağarcığında artık bir şey kalmamış. Yazdığı konuya bak.

Tabi değil. Söylemek istediğim Türkçe değildi.

Emin Çölaşan artık dönder çevir yazılar yazıyor. Birilerinin gönderdiklerini yazıyor.

[@Never Give Up]

Türkçe yetersiz kalır. Latince kullanmak ortak bir dil oluşturmak için gereklidir.