İklim Krizi ve Küçük Bir Böcek Müzik Tarihinin Akışını Değiştiriyor

[@OkyanusunKalbi]

İklim Krizi ve Küçük Bir Böcek Müzik Tarihinin Akışını Değiştiriyor

İklim krizinin tüm dünyadaki etkisi her geçen gün artarken yeni bir alanda daha kendini gösterdi. Kimsenin aklına gelmeyecek şekilde küresel iklim krizinden en çok etkilenecek kişilerin rock yıldızları olacağı ortaya çıktı... İkonik gitar markası Fender, artık eskisi gibi gitar yapamayabileceğini duyurdu.

1970 yılında Jimmy Page, Stairway to Heaven'ın eşsiz solosunu kaydettiğinde 1959 Fender Telecaster’ı çalıyordu. Gitar, Yardbirds’in efsanevi ismi Jeff Beck tarafından 1966’da Page’e hediye edilmişti. Page, gitarı yeniden boyadı, gövdesine ejderhayı andıran ayrıntılı bir kırmızı, yeşil, turuncu ve mavi tasarım ekleyerek enstrümana adını verdi.

Page’in ünlü Dragon Telecaster’ın gövdesi, rock müziğinin en büyük isimlerinin çoğu için uzun süredir favori olan dişbudak ağacından yapılmıştı.

Ünlü müzisyen Jeff Beck’in, Led Zeppelin’in gitaristi Jimmy Page’e hediye ettiği gitar müzik tarihine “Stairway to Heaven” ile kazındı.

Fender Products başkan yardımcısı Justin Norvell, Insider’a verdiği demeçte, Keith Richards, Bruce Springsteen, Buddy Guy, Jerry Garcia, Nile Rodgers ve sayısız başka rock efsanesinin yıllar boyunca dişbudak ağacından yapılmış gitarları çaldığını ama şimdi, bu ağaçların yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldıklarını anlattı.

Küresel iklim krizinin etkileriyle ortaya çıkan küçük, istilacı bir böcek ve seller ahşabı tehdit ediyor, bu da rock ‘n roll’un ikonik sesini tehlikeye atıyor.

Ağaç eksikliği, 70 yıldır favoriler arasında yer alan Fender’ın bu modelinin üretiminin durmasına neden olurken, artık yalnızca bu gitar ekstra ödemeye istekli müşteriler tarafından kullanılabilecek.

1970 yılında Jimmy Page, Stairway to Heaven'ın eşsiz solosunu kaydettiğinde 1959 Fender Telecaster’ı çalıyordu.

ELEKTRO GİTARLARIN HENRY FORD'U
Leo Fender, 1950’lerin başında Fender’in ilk Telecaster’larının ve Stratocaster’larının bazılarında, dişbudak ağacı kullandı. Bunun nedeni ise şimdinin tam aksine ağacın ucuz ve kolaylıkla ulaşılabilir olmasıydı.

Eric Clapton (gözlüklü olan) da ünlü markanın gitarlarını kullanan rock yıldızlarından

Üst düzey enstrüman satıcısı olan Craig Snyder’e göre, Fender’ın düşük maliyetle birlikte elektro gitarların Henry Ford’u olmasının en büyük nedeni kullanılan ağacın hem hafif hem de güzel bir sese de sahip olmasıydı.

John ve Roberta Flack gibi efsanelerle profesyonel olarak çalışan Snyder, Fender’ın gitar yapımında dişbudak ağacını temel haline getirdiğini söylüyor.

Leo Fender, 1950’lerin başında Fender’in ilk Telecaster’larının ve Stratocaster’larının bazılarında, dişbudak ağacı kullandı.

GİTARLAR İÇİN EN KALİTELİ AĞAÇ
Kuzey Amerika’ya özgü düzinelerce dişbudak ağacı türü var, ancak gitarlar için en popüler olanı yeşil dişbudak. Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’nın çoğunda, Nova Scotia’dan Florida’ya ve en batıda Alberta ve Doğu Teksas’a kadar yetişebilen dişbudak ağacının elektro gitarlar için en çok tercih edileni ise güneyde, Mississippi Nehri’nin alt bölgelerinde yetişiyor.

Özellikle bataklık türünü tercih ettiklerini belirten Norvell, durağan suda büyümenin bir sonucu olarak, bataklık türünün hafif ve yumuşak olmasının bir avantaj olduğunu söylüyor. Bu tür; gitara tatlı, net ve yankılanan bir ses vermesiyle rock müzikte oldukça ünlü.

30 yılı aşkın süredir dünyanın en iyi gitaristleri için üst düzey gitarlar yapan Stephen Marchione, bu türün hafifliğine dikkat çekerek şunları söylüyor: “Kulağa büyük bir fark gibi gelmeyebilir, ancak iki saat boynunuza bağlandığında çok fazla fark ediyor.”

Dişbudak ağacı aynı zamanda güzel, çarpıcı bir dokuya sahip.

İKLİM KRİZİ VE KÜÇÜK BİR BÖCEK
Son yıllarda, Mississippi Deltası’nda hasat edilebilecek dişbudak ağacı azaldı. Fender’in eski ahşap teknolojisi yöneticisi Mike Born, her gün Mississippi Nehri’nin su seviyelerine bakıyor.

Born, yüksek su seviyelerinin kar erimesi ve şiddetli yağmurlardan kaynaklandığını ve sadece Mississippi üzerinden değil, aynı zamanda onu besleyen Arkansas, Illinois ve Missouri gibi tüm nehirlerden kaynaklandığını söylüyor.

Bilim insanları, aşırı yağışların iklim krizinin etkilerinden biri olduğunu belirtiyor. Çevre Koruma Ajansı’na göre, yağışlar geçen yüzyılda istikrarlı bir şekilde arttı.

2019’da Mississippi Nehri, yoğun yağışlar nedeniyle şimdiye kadarki en kötü sel olaylarından birini yaşadı. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’ne göre, o yıl ABD için kaydedilen ikinci en yağışlı yıl oldu.

Bazı yıllar, bataklık türü hiç hasat edilemez hale geldi, hasatın gerçekleştiği yıllarda ise Fender gibi üreticiler alabildikleri kadar stok yapıyorlar, ancak Norvell’e göre bu döngü sona eriyor gibi görünüyor.

Zümrüt dişbudak kurdu, ilk olarak 2002’de ABD’de tespit edildi ve o zamandan beri dişbudak ağaçlarını yok etmeye devam ediyor.

PİRİNÇ BÜYÜKLÜĞÜNDE BİR BÖCEK, AĞAÇLARI TEHDİT EDİYOR
Dişbudak ağacının yetişememesinde rol alan bir başka etken de yaklaşık bir pirinç tanesi büyüklüğündeki parlak yeşil bir böcek. Doğu Asya’ya özgü olan zümrüt dişbudak kurdu, ilk olarak 2002’de ABD’de tespit edildi ve o zamandan beri dişbudak ağaçlarını yok etmeye devam ediyor.

İstilacı böceğin, ABD’ye Çin’den geldiği düşünülüyor, ancak şimdiye kadar kontrol altına almak için gösterilen tüm çabalar başarısız oldu. 35 eyalette istilalar keşfedildi ve bilim insanları, Amerika’nın ormanlarını tehdit eden en yıkıcı haşere olduğunu söylüyor.

Zümrüt dişbudak kurdu yumurtalarını bir dişbudak ağacının kabuğuna bıraktıktan sonra, larvalar ağaca geçiyor, bu da ağaçtaki su ve besinlerin hareketini bozuyor ve sonunda ağacı öldürüyor.

İklim krizi nedeniyle yaşanan seller dişbudak ağacının azalmasına neden olurken, bu böcekler yüzünden kısa sürede tamamen de yok olabilirler. Born bu durumu, kitlesel bir yok olma olarak tanımlarken herhangi bir müdahale olmaması halinde dişbudak ağaçlarının Kuzey Amerika’da on yıl içinde yok olabileceğini sözlerine ekliyor.

Nisan 2020’de, Fender ahşabı kullanımdan kaldıracağını duyurdu ve yalnızca premium ve tarihi modeller için kullanacağını açıkladı. Fender'den Norvell, bunun şirket için inanılmaz derecede zor bir karar olduğunu ve bunun bir dönemin sonu olduğunu söylüyor.

ALTERNATİF ARAYIŞI
ABD Orman Servisi, Fender ve kâr amacı gütmeyen American Forests arasındaki ortak bir girişim olan Roots of Rock, Amerika’nın dişbudak ağaçlarını, zümrüt dişbudak kurdundan kurtarmak için çalışıyor.

Araştırmacılar, diğer tüm dişbudak ağaçları öldükten sonra istilalardan sağ kurtulan kalan dişbudak ağaçları belirlediler.

Fender’deyken projenin başlamasına yardımcı olan Born, “Doğal direnci olan ve hayatta kalmayı başaran ağaçları alıp dirençli bir yeşil dişbudak türü üretmek için çalışıyoruz” dedi.

Bu ağaçlardan ilkini, böceğin ABD’de ilk tespit edildiği yerin yakınına, Detroit’e dikmek için planlar yapılıyor.

Başarılı olsa bile, proje nihayetinde onlarca yıl sürecek, ancak Born bunun ilk adım olduğunu söylüyor. Bu arada, gitar yapımcıları dişbudak ağacına bir alternatif bulmak için de çok çalışıyorlar.

Ünlü bir enstrüman yapımcısı Roger Sadowsky, 1979’dan beri efsanevi müzisyenler için elektro gitarlar üretiyor. Araştırmaya başladığında, danıştığı en iyi müzisyenlerin hepsinde 50’lerin sonlarından ve 60’ların başlarından dişbudak ağacından yapılma Fender olduğunu görüyor.

Sadowsky, dişbudak ağacında yaşanan sorunu telafi etmek için, yenisini bulmak adına pek çok dinleme testi yapıyor.

Alternatif hafif tahtadan yapılmış sekiz gitar gövdesini test ediyor. Sadowsky'e göre dişbudak ağacı hala en iyi sesi verirken, ikinci geleni de alternatif olarak olarak kullanmak istiyor.

Şimdiye kadar Kuzey Amerika’ya özgü bir başka ağaç olan ve esas olarak Kuzeydoğu’da ve Büyük Göller çevresinde yetişen doğu beyaz çamı tehdit altında olan dişbudak için alternatif olarak öne çıkıyor.

YENİ BİR SES
Dişbudak ağacının bataklık türü için hala bir özlem ve nostalji olmasına rağmen, çam da endüstride oldukça iyi karşılanıyor. Yine de Norvell'a göre belli bir kesimin hâlâ Eric Clapton ve Jimi Hendrix gibi gitaristlerin yaptıklarını yeniden yaratmaya çalıştıklarını söylüyor.

Born ise durumu tavuk ve yumurta senaryosuna benzetiyor ve durumu şu şekilde açıklıyor: “Ahşap, rock'n roll ile insanların duymayı sevdiği bir ton oldu. Oysa bu ağaç yerine başka bir şey de olabilirdi ve o ağaç da aynı türden bir efsane olabilirdi.”

Dişbudak ağacı, Fender’ın DNA’sına ve genel olarak elektro gitarların tarihine dokunsa da Norvell artık yeni nesil ormanların bulunması gerektiğine de dikkat çekiyor:

“Her şey zamanla değişir. Bizim için artık önemli olan yeni sesler, yeni tonlar ve yeni ormanlar bulmak…”

Kaynak