Sitrik Asit Ne İşe Yarar, Sizin İçin Kötü mü?

[@Gülümsün]

Sitrik Asit Ne İşe Yarar, Sizin İçin Kötü mü?

Sitrik asit turunçgillerde, özellikle de limon ve misket limonunda doğal yoldan bulunuyor. Onlara ekşi tadını veren şeydir.

Sitrik asitin üretilmiş formu ise gıdalarda, temizlik ürünlerinde ve besin takviyelerinde yaygın olarak kullanılıyor.

Ancak bu üretilmiş olan formu meyvelerde bulunan formundan biraz daha farklı.
Bu nedenle sizin için iyi olup olmadığını merak ediyor olabilirsiniz.

• Sitrik Asit Nedir?

Sitrik asit ilk olarak 1784 senesinde İsveçli bir araştırmacı tarafından limon suyundan elde edildi.

Bu kokusuz ve renksiz bileşen 1900’lerin ilk zamanlarına kadar limon suyundan üretildi ancak daha sonra araştırmacılar onun Aspergillus niger adlı maya tarafından üretilebildiğini, bu mayanın şekerle beslendiğinde sitrik asit ürettiğini keşfettiler.

Asidik, ekşi tatlı doğasından dolayı genelde aroma verici veya koruyucu bir madde olarak özellikle alkolsüz içeceklerde ve şekerlemelerde kullanılıyor.

Ayrıca ilaçlarda koruyucu ve stabilizör olarak, virüs ve bakterilere karşı dezenfektan olarak da kullanılıyor.

• Doğal Gıda Kaynakları

Turunçgiller ve onların suları en iyi doğal sitrik asit kaynakları arasındalar.

Bu meyvelerden örnekler şöyle:

• Limon
• Misket limonu
• Portakal
• Greyfurt
• Mandalina

Diğer meyvelerde de sitrik asit bulunuyor ancak daha az miktarda. Bunlar şöyle:

• Ananas
• Çilek
• Ahududu
• Yaban mersini
• Vişne
• Domates

Bu meyveleri içeren içecekler ve gıda ürünleri de sitrik asit barındırırlar. Örneğin domatesli olduğu için ketçap.
Sitrik asit doğal yoldan oluşmasa da peynirin, şarabın ve ekşi ekmek üretiminin de bir yan ürünüdür.

Gıda ve takviyelerin içeriklerinde listelenen sitrik asit üretilmiştir ve meyvelerde bulunan hali değildir.

Çünkü bu ürünü meyvelerden üretmek çok pahalıdır ve talebi arzından daha fazladır.

• Yapay Kaynaklar ve Kullanımları

Sitrik asitin karakteristikleri onu pek çok sanayide önemli bir katkı haline getirir.

Üretilen sitrik asitin %70’i içecek ve gıdalarda kullanılır, %20’si tıbbi ve besin takviyelerinde, %10’u ise temizlik ürünlerinde kullanılır.

• Gıda Sanayisi

Üretilen sitrik asitin en yaygın kullanım alanı gıda katkısı şeklindedir.

Asitliği arttırmak, aromayı arttırmak ve içerikleri korumak için kullanılır.

Gazlı içecekler, meyve suları, toz içecekler, şekerlemeler, donmuş gıdalar ve bazı süt ürünlerinde üretilmiş sitrik asit kullanılır.

Ayrıca konserve meyve ve sebzelere de botülizm adlı toksin üreten bir bakteriden kaynaklanan nadir hastalıktan korumak için eklenir.

• Tıbbi ve Besin Takviyeleri

Sitrik asit tıbbi ve besin takviyelerinde önemli.
İlaçlara eklenerek ilaçların dengelenmesi, aktif bileşenlerinin korunması sağlanıyor ve ayrıca çiğnenebilir veya şurup formundaki ilaçların tadı gizleniyor.

Magnezyum veya kalsiyum gibi mineral takviyelerinde de sitrat formunda sitrik asit bulunuyor ve böylece emilimleri arttırılıyor.

• Dezenfektan ve Temizlik

Sitrik asit pek çok bakteri ve virüse karşı kullanışlı bir dezenfektan.

Test tüpü çalışmaları, onun insan norovirüslerine karşı koruma ve tedavi imkanları sağlayabileceğini gösteriyor ve bunlar gıda kaynaklı hastalıkların kaynaklarıdırlar.

Sitrik asit genel bir dezenfektan olarak satılıyor ve ayrıca su lekelerini, pası, sabun izlerini yok edebiliyor.

Geleneksel dezenfektanlara karşı güvenli bir alternatif olarak görülüyor.

• Sağlığa Faydaları ve Vücutta Kullanımı

Sitrik asitin pek çok sağlığa faydası ve fonksiyonu bulunuyor.

• Enerji Verir

Sitrat, sitrik asitin yakın akrabası bir molekül, sitrik asit döngüsünde oluşan ilk moleküldür.

Trikarboksilik asit veya krebs döngüsü olarak da bilinen döngüde, bu kimyasal reaksiyonlar vücudun gıdayı kullanılabilir enerjiye dönüştürmesini sağlarlar.

İnsanlar ve diğer organizmalar enerjilerinin büyük kısmını bu döngü ile elde ederler.

• Besin Emilimini İyileştirir

Takviye mineraller pek çok formda bulunuyorlar.
Fakat tüm formlar eş değil ve beden bazılarını daha verimli kullanıyor.

Sitrik asit minerallerin beden tarafından daha verimli şekilde emilmesini sağlıyor.

Örneğin kalsiyum sitratın emilim için mide asitine ihtiyacı yok. Ayrıca kalsiyum karbonat adlı diğer formuna göre gaz, şişkinlik ve kabızlık gibi yan etkileri daha az.

Bu nedenle kalsiyum sitrat yaşlı bireyler gibi mide asidi daha az olanlar için daha iyi bir seçenek.

Benzer şekilde, sitrat formundaki magnezyum da magnezyum oksit ve magnezyum sülfata göre daha iyi emiliyor.

Sitrik asit çinko takviyelerinin emilimini de arttırıyor.

• Böbrek Taşlarına Karşı Koruyabilir

Potasyum sitrat formundaki sitrik asit, böbrek taşlarının oluşumuna engel olur ve varolanları parçalar.

Böbrek taşları genelde böbreklerde ortaya çıkan katı kristallerdir.

Sitrik asit idrarı taş oluşumuna daha az yatkın hale getirerek böbrek taşlarına karşı koruma sağlar.

Böbrek taşları genelde potasyum sitrat formundaki sitrik asit ile tedavi edilirler. Ancak bu doğal asit bakımından zengin gıdaları tüketmenin de benzer taş önleyici etkileri var.

• Güvenlik ve Riskler

Üretilen sitrik asitler genelde FDA tarafından güvenli kabul ediliyor.

Uzun süre boyunca bol miktarda üretilmiş sitrik asit kullanmanın güvenliğine dair bilimsel bir çalışma yok.

Yine de bu katkıya dair hastalık ve alerjik reaksiyonlara dair raporlar mevcut.

Bir raporda, şişme ve sertlik ile eklem ağrıları, kas ve karın ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilerin üretilmiş sitrik asit içeren gıdaları tüketen dört insanda ortaya çıktığı belirtiliyor.

Bu belirtiler limon gibi doğal formlarını tüketenlerde gözlenmemişler.

Araştırmacılar bu belirtiler için üretilmiş sitrik asitin sorumlu olduğunu kanıtlayamadıklarını ancak gıda ve içeceklerde daha fazla çalışma gerektiğini belirtiyorlar.

Her iki vakada da bilimadamları belirtilerin muhtemelen sitrik asitin kendisinden ziyade onu üreten mayadan kaynaklandığını düşünüyorlar.

Sonuç Olarak

Sitrik asit turunçgillerde doğal olarak bulunur ancak sentetik versiyonu bir mayadan üretilir ve gıdalara, takviyelere, ilaçlara ve temizlik ürünlerine yaygın olarak eklenir.

Üretim sürecinden kalan maya artıkları nadir vakalarda alerjileri tetikleyebilse de sitrik asit genel olarak güvenli kabul ediliyor.



Kaynak

[@Gülümsün]

Sitrik Asit

Sitrik Asit nedir?

Sitrik asit, karboksilik asitler arasında bulunan organik bir bileşiktir. Halk dilinde limon tuzu olarak da bilinir. Birçok hayvanın vücut sıvısında ve özellikle turunçgillerde olmak üzere birçok bitkinin içeriğinde sitrik asit bulunmaktadır.

Örneğin limon yapısında %80 oranında sitrik asit içermektedir ve bu meyvelere ekşiliğini veren madde budur. Sitrik asidin pH değeri 3,5’tur.

Sitrik asit, gittikçe kalabalıklaşan dünya nüfusunun ihtiyaçlarına cevap verebilmek adına endüstrinin birçok faaliyet alanında aktif olarak kullanılmaktadır. Sitrik asit, birkaç yüzyıldır besinlerimizde katkı maddesi olarak kullanılmakta ve günümüz gıda sektöründe oldukça önemli bir yere sahiptir.

Sitrik asit nasıl üretilir?

Sitrik asit ilk olarak 1784 yılında İsveçli bir bilim insanı olan Carl Wilhelm’in limon suyunu kristalleştirmesiyle elde edilmiş ve kısa zaman içerisinde birçok endüstri kolunda kullanılır hale gelmiştir. Sitrik asit doğal olarak turunçgillerde ve meyvelerde çokça bulunan bir madde olmasına karşın, bu meyveler aracılığıyla sitrik asit üretmek maliyetli ve zordur.

Bu nedenle günümüzde, sitrik asit çeşitli mayalar ve bakterilerden yararlanılarak şekerden üretilmektedir. Şekerden üretilen sitrik asit birçok üretim ve sanayi alanlarında kullanıma uygun olarak bulunabilmektedir.

Sitrik asit tepkimeleri Nelerdir?

Sitrik asit permanganat, persülfat, periyodat, mangan dioksit, nitrik asit, hipoklorit, kromat gibi maddeler içerisinde okside olmaktadır.

Sitrik asit, çok değerlikli metal iyonları ile kıskaç/şelat oluşturmakta ve farklı kompleksler vermektedir. Bundan dolayı metal bulaşmasının kontrolü amacıyla sitrat ve sitrik asitten faydalanılmaktadır. Metal iyonları normalde renkliyken, sitrat varolduğunda renksiz ya da çok az renkli bir hal alırlar.

Farklı pH değerleri söz konusu olduğunda metal hidroksitler çökelebilir ve sitrat kompleksi çözünebilir. Metal iyonları söz konusuyken organik moleküller katalitik olarak bozunabilir, sitrik asit ise metal iyonları kıskaç oluşturarak kararlı kılabilir. Şelat bir denge reaksiyonudur. Şelat iyonları ve metal iyonları daima birlikte serbest halde bulunabilir.

Sitrik asidin görünümü nasıldır?
Sitrik asit katı formda, beyaz renkli ve kristal yapılıdır.

Sitrik asit moleküler formülü nedir?
Sitrik asidin moleküler formülü C6H8O7 ‘dir.


Sitrik asit hangi sektörlerde kullanılır?

• Metal Üretimi ve İşlenmesi
• Gıda Sektörü
• İçecek Sektörü
• İlaç Sektörü
• Tarım Sektörü

Sitrik asit kullanım alanları (prosesleri) nelerdir?

• Sitrik asit metal temizleme prosesinde kullanılmaktadır.

• Çelikteki pası gidermesi amacıyla sitrik asit endüstride kullanılır.

• Katkı maddesi olarak ev temizlik ürünlerinde kullanılır.

• İlaç sektöründe sitrik asit kullanılmaktadır.

• Birtakım organik ürünlerin ve gıdaların, özellikle konserve ürünlerin dayanıklılığını arttırmak için E330 koruyucu kod adıyla sitrik asitten faydalanılır.

• Gıda sektöründe pH oranını kontrol etmesi ve dengelemesi amacıyla kullanılır.

• Birçok alkolsüz içeceklere tek başına ya da sitrat tuzları ile birlikte tat vermesi amacıyla kullanılır.

• Şekerleme üretiminde ekşilik vermesi ve şekerin kristalleşmesini önlemek amacıyla sitrik asit kullanılır.

• Mayalı gıda ürünlerinde, alkollü-alkolsüz içeceklerde, kek, bisküvi, lokum, dondurma gibi paketli hazır gıda ürünlerinde, hazır çorba ve dondurulmuş patates gibi ürünlerde, salça ve konservelerde oldukça yaygın bir kullanıma sahiptir.