Türkiye'nin Adaları

[@Basakca]

Kızkalesi




Kız Kalesi Adası (Mersin)
Fotoğraf: Fatih Özenbaş

Korykos şehrine denizden gelebilecek saldırılara karşı yapılan Kızkalesi’nin antik dönemdeki adı ise Elousa idi. Kıyıdan 200 metre kadar açıktaki kayalıkta yükselen Kızkalesi’nin uzun kenarı 250 metre, sekiz kulesi var.

Malum efsaneye göre ise kralın kızını korumak için yaptırdığı bir taş sığınaktır o. Prensesi koruma görevini yerine getirememiş olsa da kendisiyle birlikte bir efsaneyi yüzyıllar ötesinden günümüze taşımış. Silifke’ye 14 kilometre uzaklıkta, kıyının biraz açığındaki küçük ada, üzerindeki tarihi kalesiyle birlikte Karamanoğlu II. İbrahim tarafından 1448 yılında fethedildi.

Kızkalesi’nin Cem Sultan ile ilgili de hazin anıları var. Cem, Rodos Adası’na gitmeden önce 1482 yılında bir süre bu kalede konuk edilmişti.

Akdamar Adası




Akdamar Adası (Van)
Fotoğraf: Turgut Tarhan

Akdamar, Van Gölü’ndeki dört adadan en büyük olanı. Güneyde Gevaş ilçesi açıklarındaki Akdamar Adası, adayla aynı adı taşıyan kilisesiyle ünlü. Akdamar Adası anakaraya 4, Gevaş’a yaklaşık 9 kilometre mesafede. Yakın zamanda restore edilip müzeye çevrilerek turizmin hizmetine sunulan Akdamar Ermeni Kilisesi, 915- 921 yılları arasında Vaspurakan Kralı 1. Gagik tarafından mimar keşiş Manuel’e yaptırıldı. Kilisenin etrafındaki şapel ve çan kulesi ise daha sonraki yüzyıllarda ilave edildi.

Akdamar Adası (Van)
Fotoğraf: Hakan Öge

Haç planlı kilisenin dış cephesindeki bitki ve hayvan motifli kabartmalar dikkate değer. Kabartmalara İncil ve Tevrat’tan konular betimlenmiştir. Yapı, İsa’nın gerildiği “Kutsal Haç”a ithaf edildiği için Kutsal Haç Kilisesi olarak da anılıyor. Kilisenin taşları günün her saatinde ve mevsimden mevsime ışığa bağlı olarak değişen kırmızı, sarı veya gri tonlarda renkler yansıtır. Yapının cephelerini dolanan plastik süslemeler de ışık gölge oyunlarıyla bu renkli kütleyi daha etkileyici kılar.

Kilise belirlenemeyen bir zamanda, muhtemelen sarayın ortadan kalkmasından sonra etrafına yapılan binalarla manastır kilisesine dönüştürülmüştür. 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarına ait fotoğrafl arda kilisenin özellikle güney yönünde gelişmiş çift katlı manastır yapıları dikkat çeker. Bu yapılardan bazı duvar ve temeller bugün de görülebiliyor. Akdamar adının kökeninde bir de söylence vardır.

Van

Söylence odur ki eski zamanlarda adada keşişler dışarıya kapalı bir yaşam sürermiş. Ne ki adada yaşayanlardan güzel Tamara gönlünü karşı kıyıdan bir delikanlıya kaptırmış. Van Gölü’nün karanlık sularında kulaç sallayan delikanlı aslında kulaç sallamaz da her gece Tamara’nın adada yaktığı fenerin ışığına doğru bir pervane gibi kanat çırparmış.

Günlerden bir gün, gecelerden bir uğursuz gece göl fırtınalı olduğu için sevgilisini tehlikeye atmak istemeyen Tamara özlemini kalbine gömüp fenerini yakmamış.

Çarpanak Adası (Van)
Fotoğraf: Ahmet Özyurt

Van Gölü’nün karanlık suları Tamara’nın fenerini yalnızca sevgilisine görünür kılmazmış meğer; keşişler hanidir fırsat kollamaktaymış. Tamara Van Gölü’nün karanlık sularının orta yerindeki kara adadaki karanlık odasında fırtınanın dineceği, feneriyle sevgilisine yol göstereceği gecelerin düşüyle derin uykulara dalmış ki ne dalmış…

Keşişler feneri yakmış, işareti alan delikanlı fırtınayı ve azgın dalgaları hiçe sayarak kendini karanlık sulara atmış. Keşişler mi feneri söndürmüş de delikanlı yolunu yitirmiş, yoksa yükselip alçalan dalgaların arasında görüp görüp kaybettiği fenerin kılavuzluğuna karşın yorgunluktan bitkin düştüğü için mi adaya varamamış söylencede belli değil. Ama şu rivayet olunur ki delikanlının son sözü “Ah Tamara ah!” olmuş.

Kim mi duymuş? Belki keşişler, belki derin uykusunda Tamara, belki yalnızca delikanlının kendisi. Bir duyan olmalı ki ada Ahtamara diye çağrılmaya başlamış. Gel zaman git zaman bizim dilimiz öyle döndüğü için Akdamar demişiz.

Çarpanak Adası (Van)
Fotoğraf: Hakan Öge

Şimdilerde yüzmeyi deneyen var mı, ya da “Van Gölü canavarı”nı turistik tanıtım aracına döndüren Vanlılar bir gün Tamara’nın anısıyla yüzme yarışları düzenler mi bilmem ama Akdamar Adası’na Gevaş’tan kalkan teknelerle 20 dakikada gidilebiliyor.

Van Gölü’nün Öteki Adaları

Akdamar Adası’nın kuzeyinde, Çarpanak köyü açıklarındaki Çarpanak Adası’nda da bir manastır vardır.

Van Gölü’ndeki üçüncü ada ise en kuzeyde Yaylıyaka köyü açıklarındaki Adir (Yaka) Adası’dır. Kuş Adası Van Gölü’nün dördüncü adasıdır. Akdamar, Çarpanak, Kuş ve Adir (Yaka) adalarının üzerinde tarihi kalıntılar yer alır. Akdamar ve Çarpanak adaları (muhtemelen diğer adalar da) kuluçkaya yatan Van Gölü martısı sayesinde önemli kuş alanı (ÖKA) statüsü kazanır.

Ak kanatlı sumru, adalarda göç döneminde görülür. Van Gölü’ndeki tüm adalar, arkeolojik önemleri nedeniyle 1990’da sit alanı ilan edildi.

Van merkeze bağlı Dibekdüzü köyü açıklarındaki Çarpanak Adası’nın kuzey tarafında kurulmuş olan Ktouts Manastırı, St. Jean’a atfedilen ve 2. yüzyıl sonlarında inşa edildiği sanılan bir kilise ile batısındaki jamaton ve kuzeydoğusundaki şapelden meydana gelir. Manastır topluluğunun tarihi 9. yüzyıla kadar iniyor. Adaya, sahile yakın köy motorları ve Van İskelesi’nden gidilebiliyor.

Van merkeze bağlı Yaylıyaka köyü döşeme mezrası kıyılarına yakın Adir (Yaka) Adası’ndaki manastır, adanın güney tarafında 1305 yılında yapıldı. Adada 1621’de yapılan Aziz Georges Kilisesi var. Adir Adası’na, karşısındaki sahilden ya da Van İskelesi’nden tekne kiralayarak ulaşılabiliyor.

[@Basakca]

İkizada

İkizada – Çamiçi (Bafa) Gölü
Fotoğraf: Cüneyt Oğuztüzün

İkizada adlandırmasına karşın ada çiftinden bir tanesinin karaya kumsalla bağlantısı var. Bafa’nın belki de en güzel yeri burası. Özellikle yaz sezonunda turistlerden yoğun ilgi görüyor.

Kumsala tekneyle gidilebileceği gibi yürüyerek ulaşmak da olanaklı. İkizada sırtını Beşparmak Dağları’na yaslamış, ayaklarıysa Bafa Gölü’nün mavi sularında... Kapıkırı köyü ve ada Herakleia antik kentinin üzerine kurulu. Köyden geçerken agoraya, kaya mezarlarına rastlamak işten değil.

Kapıkırı köyü ve İkizada’yı kapsayan geziye, vakti olanlar kral yolunu takip ederek prehistorik kaya resimlerinin bulunduğu Karadere mevkiini de ekleyebilir. Özel araçla gitmeyi seçenler aracını Karakaya’da bırakıp iki saatlik yürüyüş sonunda duvar resimlerine ulaşabiliyor. Resimler korunaklı bir yerde bulundukları için zarar görmeden günümüze ulaşmış olmalarıyla dikkat çekiyor.

Bafa Gölü içerisinde yer alan adacıklarda ve Latmos Dağı kayalıklarında toplam 13 manastır bulunuyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki bölgede ilk manastır, Sina Yarımadası ve Yunanistan’dan gelen rahipler tarafından, İS 7. yüzyılda inşa edildi. Bu manastırların en ünlüleri Yediler, Stylos, Soteros, Menet Adası, İkizada ve Aşar Adası manastırları.

Ayrıca, manastırlar etrafına yayılmış keşişlerin tek başına yaşadığı pek çok mağara veya çilehane var. Bunlardan manastırlara yakın olanlarının tavanları ve duvarları zengin freskler ile süslenmiş olup bu fresklerde İsa, Meryem ve azizleri konu edilir.

Yeşilada




Yeşilada – Eğirdir Gölü (Isparta)
Fotoğraf: Cüneyt Oğuztüzün

Eğirdir Gölü’nde Kale Burnu’nun tam karşısından Eğirdir kent merkezini seyreden Canada ve Yeşilada karayla birleştirilmiş. Yedi dönümlük alanıyla bir bahçeyi andıran Canada yerleşime olanak sağlayacak denli büyük değil; üzerinde tek ev bile yok.

Eskiden Nis adıyla bilinen Yeşilada’da ise eski zamanlardan beri insan etkinliği görülüyor. Önceleri adaya sandalla ulaşıyordu. Göl sularının çekilmesiyle ada iki şeritli asfalt yolla anakaraya bağlandı. Rumlarca kutsal sayılan Aya Stefanos Kilisesi’nin de bulunduğu ada sit alanı ilan edilerek koruma altına alındı. Turistler daha çok adada konaklamayı tercih ettiği için otel, pansiyon ve restoranların birçoğu burada kümelenmiş durumda.

Uzunada
(Mada Adası)




Mada Adası – Beyşehir Gölü (Isparta - Konya)
Fotoğraf: Yunus Emre Aydın

Beyşehir Gölü’ndeki 33 adadan en büyüğü Uzunada aynı zamanda üzerinde yerleşim olan tek ada. Batı yamaçları Gedikli köyü kıyısına yaklaşık 700 metre mesafedeki adada ne zamandır insan yaşadığı bilinmiyor olmakla birlikte eski paralar bulunduğu rivayet ediliyor. Ada günümüzde aşağı yukarı 250 insanın, Isparta Yalvaçlı’dan Yörük beş ailenin yaşadığı, Gedikli köyüne bağlı Kumluca Mahallesi olarak geçiyor kayıtlarda. Göçer ailelerini buraya çeken şey kara ile bağlantısının olmamasıymış başlarda.

Uzunada’nın bir adı da Kazak Adası. Bu adlandırma, Rusya’dan kaçan Don Kazaklarının 1870’lerde adaya yerleşmesine dayanıyor. Don Kazakları Rusya’dan geldiklerinde önce Konya ve Isparta bölgesine yerleştirilir. Bu tarihlerde aralarından bazıları ise Uzunada’yı seçiyor yurt olarak. Adada yaklaşık yüz yıl yaşayıp ayrılan Kazakların yaptığı bir kilise var bugün. Kazaklardan sonra Tunceli’den Çeçen aileler gelip yerleşir adaya. Çeçenler daha tam olarak ayrılmadan, Tırtar Yörükleri yani günümüzde burada yaşayanların dedeleri gelir yetmiş yıl kadar önce.

“Madalılar, kendilerinin unutulmuş olduğuna inanıyorlar burada. Ama esas unutulan adanın kendisi bir açıdan. Mada aslında Beyşehir Gölü’nde hayret verici güzellikte bir yer. Karşıda Toroslar’ı izlemek ve Mada’nın tepelerinde gezinmek; göl kenarında yürümek... Hepsi ayrı tat veriyor insana”

[@KaLiNKa]

Canım memleketim her köşesi ayrı bir cennet.

Fethiyedeki adalardan bazılarını gördüm. Hayran kaldım... Noel babanın yaşadığına inanılan bir ada var orada Saint Nicholas Adası bir çok tarihi yapı var(mış) biz sadece harabe gördük ama.. koskoca bir tarihten geriye kalan bu sanırım. İstanbula döndüğümde kültür bakanlığına şikayet dilekçesi yazdım. ilgilendiklerini belirten bir mektup aldım. Ne kadar ilgilendiler bilmem ama ben üstüme düşün görevi yapmış olmanın huzurunu yaşıyorum

Bu sene Eylül ayında Bozcaadaya ve kalem adasına gitmek istiyordum ama olmadı kısmetse seneye

Konu için teşekkürler...

[@Kardelen26]

Harika resimler, teşekkürler sarı Başakcam

[@Smyrna]

Bir kısmını gezip görmüşlüğüm vardı. Büyük br çoğunu da forum sayesinde tanımıştım.

Şimdi eksiklerimde tamamlandı sayende.

Emeğine sağlık.

[@OkyanusunKalbi]

İstanbul'dan sadece Büyükada, Heybeliada ve Kızkulesine gittim. Balıkesir'de akrabalarımızla denizden adaları gezdmiştik. Avşa ve Ayvalık'da tatil yapmıştık.

Çanakkalede Gökçeada ve Bozcaadayı biliyorum. Denizi soğuk olasa da manzarası güzel.

Akdeniz bölgesinin de adalarının sadece ismini duymuşluğum var. Ege bölgesinde nadir gezdiğim yerler olmuştur. Birgün kısmet olursa oralara da gitmeyi isterim, adaları gezmiş olurum böylece..


Eline sağlık Başakça. Yine çok güzel konu hazırlamışsın. Tam bir görsel şölen. Müzik de uymuş.

[@İlya]

Paylaşım için teşekürler süper kombine bir paylaşım olmuş verilen emeği ise az çok tahmin edebiliyorum ...

[@tara]

konu icin tesekkürler .

[@Canan]

İstanbul adalarını vapur turları ile gidip gördüm. Avşa adasında arkadaşlarda kaldık bir hafta. Bazılarını da karşıdan seyrettik; ama şimdi hepsine gittim

Çok teşekkürler Başakça, verdiğin emeğe değmiş doğrusu

[@ReaL]

Yine süper bir konu...

Ellerine sağlık, teşekkürler Başakça...

* * *

İstanbul'daki Büyükada'yı görmediğime hayıflandım şimdi ya... İstanbul'daki en önemli adalardan sanırım..

Ayvalık ilçe sınırlarındaki Alibey (Cunda) adası da en güzel adalardan... Denize sıfır balık restrontları kadar, tarihi yapıları da kayda değer...