İlhan Koman (1921 - 1986) | Türk Heykeltraş

[@Tura]

Türk Da Vinci’si İlhan Koman
(Traşsız Heykeltaraş)

İlhan Koman ki tıraşsız heykeltıraş
Uçmaya doğru sakallı…
Elinde bombalarla bebekler
Heykel gibi olmayan heykeller,
Taşınırdı garip maacir
Güneyinden Kuzeyine Kutupların Battı batacak teknesiyle
Varmak için Edirne’ye Selimiye’ye…
Can Yücel

Türk Heykeltraş.
Doğumu 1921 Edirne
Ölümü 1986 Stockhom.

İlhan Koman, 1921'de Edirne'de doğdu. Edirne Lisesi'ni bitirdikten sonra, 1941'de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü'ne girdi. Bir yıl sonra heykel bölümüne geçti, Rudolf Belling'in öğrencisi olarak 1945'te bu okulu bitirdi.

1947-50 arasında Fransa'da Academie Julian ve l'Ecole du Louvre'da çalışmalar yaptı ve ilk sergisini Paris'te açtı. 1958'e kadar İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nde öğretim üyeliği yaptı, daha sonra İsveç'e yerleşti ve ölümüne kadar orada yaşadı. 1967'de Stokholm Uygulamalı Sanatlar Yüksek Okulu'na öğretim üyesi olarak kabul edildi. Bu dönemde yeni geometrik türevler ve yel değirmenleri gibi bilimsel buluşları tescillendi.

Anıtkabir'in büyük rölyeflerinden doğu kanadını yaptı. 1954 Ankara Devlet Sergisi'nde ikincilik, 1955 Ankara Devlet Sergisi'nde birincilik ödüllerini aldı. 1969'da İsveç'te Sundsvall'de bir alan düzenlemesi için açılan yarışmada birincilik ödülü, 1970'te de Oerebro Belediye Sarayı önüne konulmak üzere yaptırılan heykel yarışmasında da birincilik ödüllerinden birini aldı.

İlhan Koman 1986'da 65 yaşındayken İsveç'in başkenti Stokholm'de hayatını kaybetti.

Türkiye’de yaptığı en önemli yapıtlarının başında Anıtkabir’deki rölyefi bulunmaktadır. Yapılan yarışmayı Koman kazanır ve çıkış merdivenlerinin doğu kanadını düzenleme işi ona verilir. Paris’te eğitim gördüğü süre içinde eski Yunan eserlerinden çok Mezopotamya ve Mısır sanatı ilgisini çeker. Koman’ın Anıtkabir için yaptığı rölyefte bu ilginin tesiri açıkça görülmektedir. Rölyef Sakarya Savaşı’nı konu almaktadır. Fakat bize Persopolis’teki Pers Sarayı’nın duvar rölyeflerini ve Mısır taş kabartmalarını hatırlatır.

İlhan Koman maddenin ve doğanın içindeki sonsuz devinimin heykellerini yapar. Onun tüm işleri dinamiktir. Aynı Ortaçağ’daki demirci ustaları gibi demir ve çeşitli metal unsurlarla sanatını doğurmaya çalışır. Güneş Karabuda’nın Sakallı Kaptan-ı Derya Hayrettin benzetmesinden çok, Koman Ortaçağ’da çeşitli metal unsurlarla uğraşan bir simyacı gibi gelir izleyene. Türkiye’deki son yıllarında ve İsveç’e gittiği ilk yıllarda malzeme olarak metali kullanır, 1956-1965 yılları arasını, Demir Çağı olarak adlandırır. Koman, bu dönemde adeta demirle boğuşur, hatta bazen ona işkence yaptığını bile düşünür.

İlhan Koman “İnsanın kucaklaşması, sevgisi anlatılırken Akdeniz aklıma geldi. Akdeniz büyüktü, bizden bir denizdi. Kucak açmayı bu adla anlatmak istedim. Sevgiyi ve kucaklaşmayı anlatırken bir kadının bütünlüğünden yararlanmak istedim.” der.

Hareket, İlhan Koman’ın heykellerinin temel öğelerinden biridir. Heykellerin esas formu, devinim halinde mekanda kapladıkları boşluktur. İşte Akdeniz Heykeli, bu yüzden dalgalanan, titreşen, deniz kokulu bir ilahedir, onu izleyerek önünden geçen seyircinin hareketiyle rüzgarda savrulmaya başlar. Akdeniz Heykeli’nin yarısı metalden, diğer yarısı boşluktan yapılmıştır. Dolayısıyla içinde bulunduğu mekan onun organik bir parçasıdır.

Heykel dört ton ağırlığında, her biri 12 milimetre kalınlığındaki 112 metal levhanın yan yana getirilmesiyle oluşturulan kollarını açmış bir kadın figürüdür. Uçucu bir hafiflik gösteren heykelde, kesintili sürekliliği dilimler arasındaki eşit boşluktaki hacimlerden ötürü hareketli bir görünüm sağlanmıştır. Heykeltıraş İlhan Koman’a göre burada “dalgalardan teşekkül eden, dalgaların meydana getirdiği ilahe, gözün yansıması, hareket eden bakışın sinetik yanılgısı” gösterilmiştir. Cepheden bakıldığında kadının yüzünde sert bir ifade vardır. Burada bir bakıma insanlardan gördüğü eziyet protesto edilmiştir. Farklı açılardan bakıldığında da gövde dalgalı bir şekle dönüşmektedir.

2014 Yılında İsrail'in Gazze'ye karadan saldırısını protesto edenler İsrail'in Levent'te bulunan İstanbul Başkonsolosluğu'nun önünde eylem yaptı. Binanın camlarını kıran ve içeriye girmek isteyenlere polis biber gazıyla müdahale etti. Bu arada gruptan bazı kişiler konsolosluğun bulunduğu plazanın önündeki İlhan Koman'a ait Akdeniz heykelini yıkmaya çalıştı, başaramayınca tahrip etti.

[@Canan]

Heykeltraş İlhan Koman'ın adını hiç duymamıştım.
Güzel çalışmaları varmış.

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi Canan

Heykeltraş İlhan Koman'ın adını hiç duymamıştım.
Güzel çalışmaları varmış.

Teşekkürer @Canan. Düzenleme için eline sağlık. bir an bunu ben ne zaman yaptım diye, şüpheye düştüm.
İlhan Koman önemli bir heykeltaraş. Eserleri atölye olarak kullandığı Hulda adlı yelkenli gemide, Stockholm şehrinin meydanlarında ve NewYork MoMA müzesinde sergilenmektedir.

2009 Yılında İlhan Koman vakfı, Hulda adlı bir sanat festivali gerçekleştirdi. Atölyesi Hulda, Türkiye'ye gelerek geride,sanat ve bilim miras olarak bıraktığı eserleri sergilendi.
Bu nedenle Hulda, Hollanda, Belçika, Fransa,Portekiz,İspanya, İtalya,Malta ve Yunanistan kıyı şehirlerine uğrayarak eserleri halka gösterildi. Fethiye Kültür ve Sanat günlerine de bu yılda katılmış oldu. Gemi 2010 Yılında İstanbula'a geldi.

[@İlya]

Bende ilk kez duydum ve gercekten guzel calismalari varmis.

Tesekkurler @Tura ellerine saglik.

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi İlya

Bende ilk kez duydum ve gercekten guzel calismalari varmis.

Tesekkurler @Tura ellerine saglik.

Sende sağol İlya.

[@Canan]