Rize Bezi Dokumacılığı - Feretiko

[@Suzim]

İyidere - Pilot Bölge

İyidere ilçesi Rize Valiliğince Rize bezin de pilot ilçe seçilmiştir. Sayın Vali Kasım Esen Beyefendinin talimatlarıyla İyidere Kaymakamı Sayın Bülent Uygur başkanlığıda bir komisyon kurulmuştu. Komisyonun temel misyonu, Geleneksel özelliklerini koruyarak, Rize Bezi üretimini yaygınlaştırmak ve istihdam yaratmaktı. Bunda bir yerlere gelindiğini biz gördük.

Şimdi beklentimiz; İlçe olarak üstlenilen bu görevin İlçe Belediye Başkanı Sayın Ahmet Mete ve yine İlçedeki ve Rize dışındaki İyidereli işadamlarının destekleriyle kısa dönemde 100 yeni tezgah 100 aileye iş/ aş imkanı sağlanması, uzun dönemde kurumsallaşmasını tamamlamış, pazarı oluşmuş sağlam ekonomik kaynağı olan her şeyden önce markalaşmış bir kurumsal yapıyla 250 tezgah oluşturmak ve bunun diğer ilçeler için de örnek oluşturulmasıdır.

Evlerin bodrumlarında terkedilmişliği yaşayan Rize bezi tezgahlarına yeniden hayat vermek, geleneksel özelliklerini koruyarak ekonomik bir değer haline getirmek, 4 -5 aylık çay sezonu dışında yöre insanına iş istihdamı sağlamak, Rize ye çayın dışında alternatif bir tanıtım malzemesi oluşturmak, Halk Eğitimi kurslarında eğitim alan yüzlerce kursiyere iş imkanı olacak olan Rize Bezi, deniz dağ arasında dar bir bölgeye sıkışmış olan yöre insanı için en büyük istihdam kapısı olacaktır.

Sahte Rize Bezi Uyarısı

Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından, 2007’nin Aralık ayı içerisinde tescillenen ‘Rize Bezi’nin (Feretiko) sahtecilik tehlikesiyle karşı karşıya olduğu vurgulandı.

Piyasada, ‘Şile Bezi ve ürünlerinin’ ‘Feretiko’ adı altında satışa sunduğuna dikkat çeken Rize Ticaret ve Sanayi Odası (RTSO) Genel Sekreteri Gafur Karali, asıl Rize bezi'nin geçmiş yıllarda olduğu gibi yörede yetiştirilen kenevirlerden elde edilen iple, evlerde bulunan Feretiko tezgâhlarında işlenen bezler olduğunu belirterek, “Günümüzde maalesef kendir üretimi yapılmadığı için, bu ihtiyaç dışardan karşılanıyor. İpliği dışardan karşılanarak, Rize'de üretimi yapılan bez, Rize Bezi olarak kabul ediliyor. Rize Bezinin özelliği, yüzde yüz kendir ipliği ile el tezgahlarında işlenen doğal bir ürün olmasından kaynaklanıyor.” dedi.

Piyasada bazı tüccarlar tarafından, ‘Rize Bezi’ adı altında, daha ucuz ve iplik olarak P pamuk ve P polyesterden oluşan ‘Şile Bezi’ ve ürünlerinin satıldığını anlatan Karali, “Bu uygulama hem etik açıdan, hem de Rize Bezinin geleceği açısından doğru bir davranış değil.”şeklinde konuştu.

RTSO olarak, ‘Feretiko'nun tanıtımı için bir moda firmasına teklif verildiğini ve bu konuda çalışmaların devam ettiğini kaydeden Karali, “Rize'de yaklaşık 800 Feretiko tezgâhı var. Halk Eğitim Merkezi, Rize Valiliği ve RTSO olarak, bu işe emek verenlerin yanında yer alıyoruz. Sadece Feretiko alım ve satımıyla uğraşan bir birim kurduk.”ifadelerini kullandı.
Rize Bezinin, 0 kenevir ipliği ile yapıldığı için esneme payı olmadığını, yakıldığı zaman ise, diğer polyester ürünler gibi çekilmediği ve ağır bir koku yaymadığına işaret eden Karali, “Kenevirden yapıldığı için yakıldığında ot yanığı gibi koku verir ve naylonsu madde gibi yapışık hale gelmez. Sahteciliğin önüne geçebilmek için Kız Meslek Lisesi, Halk Eğitim Merkezleri, Tarım İl Müdürlüğü ve özel sektörde çalışan uzmanlardan oluşan 5 kişilik bir komisyon kuruldu. Bu komisyon tarafından yılda iki kez çeşitli denetlemeler yapılacak, şikayet ve ihtiyaçlar değerlendirilecek” şeklinde açıklamalarını tamamladı.

[@Suzim]

Rize Bezinden Gömlek Yapımı Bölümünden Görüntüler

Kaynaklar:

Dünden Bugüne Feretiko, www.feretiko.com
Asım Zihnioğlu, Bir Yeşilin Ardında, 1998
Rahmi Arer, Kendir Üretimi ve Rize Bezi, Türkiyede Çaycılık ve Turistik Sosyal Kültürel Ekonomik, 1969
Bülent Uygur, Rize Bezi, İyidere Kaymakamlığı Resmi Sitesi
Sahte Rize Bezi Uyarısı, Gazete Viçe, 25 Ocak 2008