Engelli Hakları

[@AFiLi]

Engelli Hakları

1- 1 Temmuz 2005 tarihinde 5378 sayılı Özürlüler Yasası yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın amacı; özürlülüğün önlenmesi, özürlülerin sağlık,eğitim,rehabilitasyon, istihdam, bakım ve sosyal güvenliğine ilişkin sorunlarının çözümü ile her bakımdan gelişmelerini ve önlerindeki engelleri kaldırmayı sağlayacak tedbirleri alarak, toplumsal yaşama katılımlarını sağlamak ve bu hizmetlerin koordinasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmaktır.

2- 30 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe giren Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelikle; özür oranı % 70’in üzerinde olan bakıma muhtaç ağır engelli bireylerin yakınlarına aylık bir net asgari ücret (419 YTL) ödenmesi uygulamasına geçilmiştir. Bu yardımdan yararlanmak isteyen ailelerin birey başına düşen aylık gelirlerinin, asgari net ücretin üçte ikisinin altında olması (280 YTL) gerekmektedir. (Başvuru: SHÇEK İzmir İl Müdürlüğü: 445 64 69)

3- 2002 sayılı Emekli Sandığı yasasına göre muhtaç olmak koşuluyla özür oranı % 40’ın üzerinde olan engellilere özürlü aylığı bağlanmaktadır. Bunun için sağlık raporu, nüfus cüzdanı ve 3 adet fotoğrafla Mal Müdürlüklerine başvurmak gerekir(238 80 85).

4- Vakıflar Genel Müdürlüğünce, özür oranı % 40’ın üzerinde olup hiçbir geliri olmayan engellilere Muhtaç aylığı bağlanmaktadır. Aylık bağlanacak muhtaç, engelli ve yetim sayısı her yıl Vakıflar Genel Müdürlüğünce belirlenmektedir. (Başvuru : İzmir Vakıflar Bölge Müdürlüğü: 441 52 92)

5- Özürlü sağlık kurulu raporu ve Rehberlik Araştırma Merkezi yönlendirme raporu alan zihinsel, ruhsal, görme, işitme ve ortopedik engelli çocuklar için Milli Eğitim Bakanlığı eğitim yardımı yapmaktadır. Bu ücret aylık 388 YTL olarak çocukların hizmet aldıkları özel eğitim kurumlarına ödenmektedir.

6- Sosyal güvencesi olmayan, tedavi giderlerini kendi olanaklarıyla karşılayamayan engelli bireylere Yeşil Kart verilmektedir. 2022 sayılı yasadan özürlü maaşı alan engelli bireylere de herhangi bir inceleme yapılmadan yeşil kart verilmesi uygulanmasına başlanmıştır.(Başvuru: Mahalle muhtarlıkları ve Sağlık Grup Bşk.)

7- Yoksulluk içinde ve muhtaç durumda bulunan, sosyal güvencesi olmayan, sosyal güvenlik kurumlarından aylık almayan engelliler Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’na başvurabilirler. Ayrıca sosyal güvenlik kurumuna tabi olup, tedavi giderleri ve yardımcı araç ve gereçleri kurumlarca karşılanamayan kısmı için de Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurulabilir (239 37 28).

8- Tekerlekli sandalye ve bez yardımı için gerekli sağlık raporlarıyla İzmir Valiliği Engelliler Merkezi’ne başvurulabilir (Mithatpaşa Cad. No:628/1 Küçükyalı Tel:2440132 ).

9- Devlet Tiyatroları gösterilerini engellilere ücretsiz sunmaktadır ( 483 50 35)

10- Türk Hava Yolları ile yolculuk halinde belirlenen esaslar doğrultusunda engelliler % 40 indirimden yararlanabilir.

11- Şehirlerarası yolculuklarda engellilere % 50 indirim uygulaması Kasım 2006’da başlamıştır.

12- Devlet Demir Yolları ana hat yolcu trenleri ile yolculuk halinde engelliler % 20 indirimden yararlanabilirler (484 86 38).

13- Engellilerin profesyonel olarak spor yapmaları için Devlet Bakanlığı’na bağlı engelliler spor federasyonları vardır.

14- İZSU tarafından engellilere 13 metreküp suya kadar %50 indirim uygulaması başlamıştır (İZSU).

15- Belediyeler 572 sayılı KHK gereğince engellilere uygun düzenlemeleri standartlara uygun olarak yapmak zorundadır.

16- İzmir Büyükşehir Belediyesi engellileri toplum taşıma araçlarından ücretsiz yararlandırmaktadır (Başvuru: İBB Engelli Bürosu,Konak Metro İstasyonu).

17- 1580 sayılı Belediyeler ve 3030 sayılı Büyükşehir Belediyeleri Yasası, belediyelere ait ve belediyeler tarafından işletilen veya kiraya verilen büfeler, otoparklar gibi işyerlerinin engelliler tarafından işletilmesi konusunda kolaylıklar getirmiştir (572 sayılı bazı yasalarda değişiklik yapılması hakkında KHK).

18- İmar Mevzuatına ulaşılabilirlikle (fiziksel engellerin kaldırılmasıyla) ilgili hükümler eklenmiştir. Buna göre kaldırımlar, yaya yolları, konutlar ve umumi binalar engellilerin ulaşabilirliğine uygun olarak yapılmak durumundadır.

19- Engelliler H sınıfı sürücü belgesi alarak özel tertibatlı araç kullanabilirler.

20- H sınıfı sürücü belgesi olan engellilerden uygun koşulları taşıyanların yurt dışından getirtecekleri özel tertibatlı otomobille için gümrük vergisi muafiyeti vardır.

21- El ve ayak fonksiyonunu tamamen yitirmiş bulunan engellilerin yurt dışından getirtecekleri özel tertibatlı minibüsler gümrük vergisinden muaftır.

22- Yükseköğretim kurumuna girmeye hak kazanan ve kayıt yaptırarak öğretime başlayan öğrenci ilk yılında bulunduğu ilin valiliği bünyesindeki Sosyal Yardım ve Dayanışma Vakfı’na başvurması durumunda, Başbakanlık bursundan yararlandırılır. Ayrıca yardımcı ders araç ve gereçlerinin sağlanması konusunda engelli öğrenciye destek verilmektedir.

23- Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün öğrenci yurtlarından engelli öğrenciler istemde bulunmaları halinde yararlanabilmektedirler.

24- Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından uygulanan harç ve öğrenim kredisi tahsisinde % 40’ın üzerinde engeli olduğunu belgeleyenlere öncelik tanınmakta ve harç kredisinin geri ödenmesinde % 50 indirim yapılmaktadır.

25- 4760 Sayılı ÖTV Yasası’nın 7. maddesine göre, aracı sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibatı bulunanların malul ve sakatlar tarafından beş yılda bir defaya mahsus olarak, % 90 ve üstü oranda raporu bulunan tüm özürlüler yeni otomobil ve bir kısım ticari araçlar da ÖTV’den muaftır.
26- Serbest meslek erbabı ve ücretli çalışan engelli vatandaşlarımız ile kendisi engelli olmasa bile ailesinde engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı ile ücretliler vergi indiriminden yararlanırlar.

27- Kurum ve kuruluşlar çalışma yerlerini engelli vatandaşlarımızın çalışmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlemek, gerekli önlemleri almak ve engelli vatandaşlarımızın çalışmaları ile ilgili araç ve gereçleri sağlamak zorundadır.

28- Engelli vatandaşlarımız kendi işini kurduğunda gelir vergisi indirimden yararlanırlar.

29- 50 ve daha fazla işçi çalıştıran kamu % 4, özel sektör işletmeleri % 3 engelli çalıştırmak zorundadır.

30- Yasal kotanın üstünde engelli çalıştıran işverenlerin sigorta primlerinin yarısı devlet tarafından karşılanmaktadır.

31- Tüm illerde Rehberlik ve Araştırma Merkezleri bulunmaktadır. Engelli çocuğu bulunan aileler buralara başvurarak çocukları hakkında danışmanlık hizmeti alabilirler. ( Tel: 243 44 17)

32- İlimizde hamilelik döneminde bebeğin fiziksel ve zihinsel özürlü olup olmadığının saptanması amacıyla genetik danışma hizmeti sunulmaktadır ( Ege Üni. Genetik Has. Araş. Ve Uygulama Merkezi : 343 43 43)

33- Sosyal güvenlik kurumlarında ( Bağ-Kur hariç) iyileştirme hükümleri sayesinde engelsiz sigortalılara nazaran daha erken emekli olma olanağı sağlanmıştır.

[@Canan]

Umarım, engellilere verilen haklar, kağıt üzerinde kalmamıştır.

Teşekkürler AFİLİ.