Forum Gerçek

AnasayfaForumları Okundu Kabul Et Bugünkü Mesajlar
Geri git   Forum Gerçek > Kültür | Sanat | Edebiyat > Türk Edebiyatı > Türk Edebiyatı Ustaları


Yeni Konu aç  Cevapla
 
Seçenekler
Eski 30.01.2019, 20:06   #1
Çevrimdışı
Dilaver
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri | Edebi Kişiliği



Dertli (ÂşıkDertli)

1772 /1845


Ok gibi hûblar, beni yaydan yabana attılar
Bilmediler kadrimi, ucuz bahâya sattılar

Neydi vaktinde, güzeller bûseler vâdettiler

Bir söz ile hâsılı, şu gönlümü aldattılar






Doğum: Şahnalar (Reşadiye) Köyü 1772

Ölüm: Bolu 1845


Asıl adı İbrahim’dir.

Dertli'nin babasının ölümünden sonra köyün Halil Ağası küçük yaşta babasız kalan Dertli'nin babadan kalma tarlasını, mallarını davarlarını elinden alır. Dertli de, yakın köylerden birindeki akrabalarının yanına gitmek zorunda kalır.

Çocukluğunu sığır gütmekle geçirdi. Sonra İstanbul’a geldi, fakat köy halkının kendi topraklarını bırakarak İstanbul’a yerleşmesini doğru bulmayan hükümetin zoruyla tekrar Anadolu’ya döndü.

Konya’da Hacı Âsım Usta isimli bir kahvecinin yanında üç yıl çırak olarak çalıştı. Sonra Mısır’a gitti. Orada on yıl kaldı. Çalıştığı sürece âşık kahvelerine de devam etti. Tekke muhitlerine girdi.

Çocukluğunda da saz çalan, şiir söyleyen Dertli, gurbette geçen hayatı boyunca birçok âşıkla tanıştı, onlardan edebî terbiye aldı.

Köyüne dönünce Hâfize adlı bir hanımla evlendi. Ömer ve Seyyid Ali adında iki çocuğu oldu.

Zevk ve eğlenceye düşkün, maceradan hoşlanan bir mizaca sahip olduğu için bir süre sonra ailesini köyde bırakarak, elinde sazı diyar diyar gezmeye başladı.

Dertli, zaman zaman köyünde bıraktığı ailesini ve çocuklarını hatırlayıp bu durumu hüzünlü bir şekilde şiirlerinde dile getirdi.

İçkiye düşkün hali yüzünden toplumun bazı kesimlerine ters düştü, bazen de onlarla çatıştı. Geçimini sazı ile temin eden Dertli, sesinin güzelliği ve hünerli saz çalışıyla âşık fasıllarında ve zengin konaklarında büyük ilgi gördü.

Sivas, Zile, Ankara, Çankırı, Amasya gibi yerlerde, şiirleri sevilerek dinlendi ve üstat olarak tanındı. Anadolu’yu baştanbaşa gezdikten sonra 1825’te tekrar İstanbul’a gitti. Saray tarafından tanınan ve himaye edilen meşhur âşıkların bulunduğu Beşiktaş, Tahtakale ve Tavukpazarı’ndaki kahvelerde saz çalarak adını duyurdu.

Çözdüğü muammalar karşılığı kazandığı mükâfatları meslektaşları arasında paylaştırmasıyla ünlendi. Daha sonra İstanbul’da bulunan ve Bolu mutasarrıığı da yapmış olan Hüsrev Paşa’ya intisap etti, onun Şamdan Ağası oldu.

Eski serpuşlar yerine Tunusluların fesini millî serpuş olarak kabul eden ve bu fesi yeni kurduğu Asâkir-i Mansûre’ye giydiren dönemin padişahı II. Mahmud’un yaptığı bu değişiklik, başlangıçta halk arasında tepkiyle karşılaşmıştı. Bu fesi halka sevdirmek isteyen Hüsrev Paşa, Dertli’ye “fes” redifli bir kaside yazdırdı.

Al renkler bahşeder ruhsâre-i hûbâna fes
Benzemez mi âh-ı gülde gonca-i handâna fes

“Güzellerin yanağına al renkler bahşeden fes, gül dalında gülen bir goncaya benzemez mi?”

Öyle örter bastırır perçemleri mahfûz için
Hâil olmak maksadı manzûre-i düşmâna fes

“ Fes, (sevgilinin) perçemlerini, düŞmanın belalarından engelleyip korumak için örter, bastırır.”


Kudret-i Mevlâ ile günden güne şöhretlenip
Başların üstünde yer buldu gelip meydâna fes

“Fes, günden güne Mevla’nın kudreti ile şöhretlenerek meydana geldi, balar üstünde (öyle) yer buldu.”


Kurt ile ağnâmı gezdirdi berâber dünyâda
Adl-i seyfi âyi etti milket-i Osmâne fes

“Fes, (bu) dünyada kurt ile koyunu birlikte gezdirerek, Osmanlı devletinin kılıcının adaletini (herkese) duyurdu.”
Fesi ve fes giymeyi öven kasidesiyle sarayın iltifatını kazanan Dertli’ye Çağa âyanlığı verildi. Fakat içkiye düşkünlüğü ve toplanan vergilerin büyük bir kısmını zimmetine geçirmesi yüzünden kısa zamanda bu görevden azledildi; her şeyini kaybetti.
__________________

Tanrılar, erkeklerin ''balıkta'' geçirdiği zamanı ömründen saymaz. (Babil Atasözü)
  Alıntı ile Cevapla
4 Üyemiz Dilaver'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 20:08   #2
Çevrimdışı
Dilaver
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri |Edebi Kişiliği


1840’ta Bilecik’e bağlı Gölpazarı kasabasında boğazını keserek intihara teşebbüs eden şair, önceleri “Lütfî” mahlasını kullanırken bu olaydan sonra artık “Dertli” mahlasını kullanmaya başladı. Onun intihar teşebbüsünü çevre halkı, Kerbela şehitlerine duyduğu sevgiden kaynaklandığı şeklinde yorumladı.

Bu olaydan sonra Bolu defterdarı Hüsnü Efendi’nin himayesi altına girdi. Bir yere bağlanmaktan hoşlanmayan Dertli, bir süre sonra yine gurbete çıktı.

Bu defa Ankara eşrafından Âlişan Bey’in himayesine girdi, onu öven şiirler söyledi, onun konağında vefat etti. Bir şiirindeki vasiyeti üzerine Âlişan Bey, şairi Müneccim tepesi yakınındaki mezarlığa gömdürdü.

Dertli’nin mezarı, Samanpazarı’ndan Koyunpazarı’na giden yoldan Cebeci’ye ayrılan bölüm üzerinde bulunuyordu.

Ankaralılar mezarının toprağının şifalı olduğuna inanırlardı. Mezarı bir yol yapımı sırasında toprağa karışarak kayboldu.

Dertli, hem aruz hem hece vezniyle şiirler söylediyse de onun en başarılı olduğu tür, hece vezniyle yazdığı koşma tarzında manzumelerdir.

Asıl kişiliği de lirik koşma ve semailerinde görülür. Şiirleri yabancı kelime ve terkiplerle dolu olmasına rağmen güçlü bir lirizme sahiptir.

Sâkıyâ câmında nedir bu esrar
Kıldı bir katresi mestane beni
Şarab-ı lâlinde ne keyfiyet var
Söyletir efsane efsane beni

Ref' et nikabnı ey vech-i enver
Zulmette gönlümüz olsun münevver
Şarab-ı lâlinin lezzeti dilber
Gezdirir meyhane meyhane beni

Âşıkın çok belâ gelir başına
Tahammül gerektir adu taşına
Şem-i ruhsârına, aşk ateşine
Yanmakta seyretsin pervane beni

Bakmazlar Dertli'ye algundur deyu
Hakikat bahrine dalgundur deyu
Bir saçı Leylâ 'ya Mecnun'dür deyu
Yazmışlar defter-ü divana beni

Üslûbu âhenkli ve sürükleyicidir. Mecazları ve hayalleri orijinal olmamasına rağmen şiirleri genellikle samimi bir hava taşır.

Halk arasında bir evliya şöhreti kazanan Dertli’nin ermiş bir şair addedilişi, Bektaşi tarikatına mensup oluşu ile Bektaşi nefesleri söylemiş olmasındandır.

Şair, Bektaşi tekkelerindeki mistik düşünceyi kavrayarak Bektaşi şiirleri, devriyeler, nefesler ve Kerbela şehitleri için mersiyeler yazdı. İstanbul, Konya ve Kahire kahve ve tekkelerinde şifahi halk kültürüyle yetişen şairin manzumelerinde, hem Divan şiiri Türkçesinin, hem Tekke Edebiyatının tesirleri vardır.

Dertli’nin divan tarzında söylediği gazeller, divan diliyle söylenen ananevi halk şiirinin, sözün kusurunu sazın sesiyle örten tarzını taşır.

.......

19. yüzyıl halk şiirinin Erzurumlu Emrah ve Seyrani’den sonra en tanınmış şairi olan Dertli, birkaç çırak yetiştirdiği için kendinden sonra gelen âşıklar üzerinde etkili oldu. Şöhreti, devrin divan şairleri arasına da yayıldı; Tanzimat şairleri de bu âşıktan haberdar oldular. Etkisi özellikle şair Rıza Tevfik üzerinde görüldü.

Dertli’nin şiirlerinde ise divan şairlerinden Fuzuli ve Bağdatlı Ruhi’nin, halk şairlerinden Âşık Ömer, Gevherî, Kaygusuz Abdal ve Pir Sultan Abdal’ın etkileri görüldü.

Dertli’nin defalarca basılan bir Divan’ı vardır.



Taşlama

Telli sazdır bunun adı
Ne ayet dinler, ne kadı
Bunu çalan anlar kendi
Şeytan bunun neresinde?


Abdest alsan aldın demez
Namaz kılsan kıldın demez
Kadı gibi haram yemez
Şeytan bunun neresinde?


Venedik'ten gelir teli
Ardıç ağacından kolu
Be Allahın şaşkın kulu
Şeytan bunun neresinde?


İçinde mi, dışında mı
Burgusunun başında mı
Göğsünün nakışında mı
Şeytan bunun neresinde?


Dut ağacından teknesi
Girişten bağlı perdesi
Behey insanın teres'i
Şeytan bunun neresinde?


Dertli gibi sarıksızdır
Ayağı da çarıksızdır
Boynuzu yok, kuyruksuzdur
Şeytan bunun neresinde?
Türkiye Ünlüleri İnternet Ansiklopedisi BİYOGRAFYA sitesine metin ve görseller için teşekkür ediyorum.


__________________

Tanrılar, erkeklerin ''balıkta'' geçirdiği zamanı ömründen saymaz. (Babil Atasözü)
  Alıntı ile Cevapla
4 Üyemiz Dilaver'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 20:13   #3
Çevrimdışı
Dilaver
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri |Edebi Kişiliği


Uzun uzun okumayı sevmeyenler için

www.youtube.com/watch?v=tEDrMRC8dzg


Şiirlerinden Örnekler

Ok Gibi Hublar

Ok gibi hublar beni yaydan yabana attılar
Bilmediler kadrimi ucuz pahaya sattılar
Neydi vaktında güzeller buseler vadettiler
Bir söz ile hasılı şu gönlümü aldattılar


Hani ya sadık deyu methettiğin ol nevcivan
Dün gece o dilberi bir badeye oynattılar
Gördüm o huri sıfat ağyar ile ülfet eyler
Hasetinden Derdli'yi toplar gibi patlattılar





Azat Olsak da Bir, Olmasak da Bir

Harâba kul olduk bezm-i elemde
Abat olsak da bir, olmasak da bir!
Düştük çare nedir dâma âlemde
Azat olsak da bir, olmasak da bir!


Aşk oduna yanmış ciğer-kebabız
Hicr ile giryânız, dide pür-abız
Yapılmış, yıkılmış, hane-harabız
Bünyat olsak da bir, olmasak da bir!


Bir Şirin elinden aşk meyin içtik
Hak ile batılı farkedip seçtik
Varlık dağlarını deldik de geçtik
Ferhat olsak da bir, olmasak da bir!

Ey Dertli âlemde biz şah-ı diliz
Hak? tan hakikatten âgâh-ı diliz
Tarik-i esrâra ervah-ı diliz
İrşat olsak da bir, olmasak da bir!




Fahir (Şarab-ı Lebinden Dem Çeken)

Şarab-ı lebinden dem çeken adem
Elestü bezminde mestaneler var
Ol bade-i aşkı nuş eden adem
Girer mi mescide meyhaneler var


Meygede-i aşkta nuş eden aymaz
Varlık kumaşını meydana yaymaz
Cihanı alemi zerreye saymaz
Zencir-i gam çeker divaneler var


Keman-keş olanın yayı yasılır
Pehlivan olanlar basar basılır
Erenler kılıcı Arş'a asılır
Bu meydandır bunda merdaneler var


Alemi hazır bil ey batın ü zahir
Olayım der isen bu yolda mahir
Harabat ehline hor bakma Fahir
Defineye malik viraneler var






Dün Gece Seyrimde Aşk Pazarında

Dün gece seyrimde aşk pazarında
Gördüm canan ile canı değiş var
Bir zaman meks ettim Kırklar darında
Ne bundan geç derler ne bir alış var


Bir satranç düzerek yar ile bile
Sürdük piyadeyi atlar da gele
Ruh'u Ruh'a verdik kaldık fil file
Sakın fers evinden şahına kış var


Candan sultanıdır habib Dertli'nin
Neylesin derdine tabib Dertli'nin
Yanıp yakıldığı garib Dertli'nin
Pek de boş değildir bunda bir iş var


Şiirlerinin tamamını merak edenler buraya tıklayabilirler ''tık''
__________________

Tanrılar, erkeklerin ''balıkta'' geçirdiği zamanı ömründen saymaz. (Babil Atasözü)
  Alıntı ile Cevapla
4 Üyemiz Dilaver'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 20:30   #4
Çevrimdışı
Tura
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri |Edebi Kişiliği

Alıntı:
Orjinal Mesaj Sahibi Dilaver Mesajı göster

Şiirlerinin tamamını merak edenler buraya tıklayabilirler ''tık''
Sağol Dilaver. Dertli önemli bir halk şairidir.

Ama oraya tıklanmıyor.
__________________
  Alıntı ile Cevapla
4 Üyemiz Tura'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 22:12   #5
Çevrimdışı
Ekrem Sencer
Tam Üye

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri | Edebi Kişiliği

Sayın @Dilaver ! Âşık Dertli'ye dâir verdiğiniz ayrıntılı bilgiler ve Şâir'in şiirlerinden verdiğiniz güzel örnekler için teşekkür ederim. Bu örneklerden ''Taşlama'' yı daha çok beğendim.
__________________
  Alıntı ile Cevapla
4 Üyemiz Ekrem Sencer'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 22:20   #6
Çevrimdışı
Dilaver
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri | Edebi Kişiliği



Bu konuyu Tura ağabeyin yorumundan esinlenerek hazırladım.

Ağabey, teşekkür ederim size..
Alıntı:
Orjinal Mesaj Sahibi Tura Mesajı göster
Sağol Dilaver. Dertli önemli bir halk şairidir.

Ama oraya tıklanmıyor.
Düzelttim linki ağabey.

Akşam bir telaş bende, konuyu hazırlamak için..

Ufak tefekleri bugün hallederken linki atlamışım.

Yine sizin sayenizde, uyarınızla linki düzelttim..

Alıntı:
Orjinal Mesaj Sahibi Ekrem Sencer Mesajı göster
Sayın @Dilaver ! Âşık Dertli'ye dâir verdiğiniz ayrıntılı bilgiler ve Şâir'in şiirlerinden verdiğiniz güzel örnekler için teşekkür ederim. Bu örneklerden ''Taşlama'' yı daha çok beğendim.
Ekrem Bey; konuyu okuyan gözleriniz, yorum yazan parmaklarınız dert görmesin..

Teşekkür ederim..

__________________

Tanrılar, erkeklerin ''balıkta'' geçirdiği zamanı ömründen saymaz. (Babil Atasözü)
  Alıntı ile Cevapla
3 Üyemiz Dilaver'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 22:36   #7
Çevrimdışı
Gülümsün
Yönetici

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri | Edebi Kişiliği

Alıntı:
Bir Şirin elinden aşk meyin içtik
Hak ile batılı farkedip seçtik
Varlık dağlarını deldik de geçtik
Ferhat olsak da bir, olmasak da bir!
Her zaman ki gibi yine harika bir konu açmışsın Dilaver modum. Duygulanmamak elde değil.
Teşekkürler. Ellerine sağlık.

__________________
  Alıntı ile Cevapla
3 Üyemiz Gülümsün'in Mesajına Teşekkür Etti.
Eski 30.01.2019, 22:41   #8
Çevrimdışı
Tura
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri | Edebi Kişiliği

Alıntı:
Orjinal Mesaj Sahibi Dilaver Mesajı göster


Bu konuyu Tura ağabeyin yorumundan esinlenerek hazırladım.

Ağabey, teşekkür ederim size..

Düzelttim linki ağabey.

Akşam bir telaş bende, konuyu hazırlamak için..

Ufak tefekleri bugün hallederken linki atlamışım.

Yine sizin sayenizde, uyarınızla linki düzelttim..
Eyvallah...eline sağlık.
__________________
  Alıntı ile Cevapla
Tura'in Mesajına Teşekkür Etti
Eski 03.02.2019, 00:14   #9
Çevrimdışı
Tura
Müdavim

Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Standart Cevap: Âşık Dertli Kimdir? | Hayatı | Eserleri | Edebi Kişiliği



NEFESLER

Şarâb-ı ledünden içelden beri
Ayılamadım gitti mestânesiyim
Bihuş olup candan geçelden beri
Serseri gezerim efsânesiyim

Meylim yok cihanın külli varında
Destimi gezdirmem kisb-u kârında
Şem-i ruhsârında aşkın nârında
Gece gündüz yanan pervânesiyim

Rahmeyle hâlime eyleme azâb
Kudret yok vermeye suale cevap
Ey cebini hurşit hüsnü mâhıtâp
Zencir-i zülfünün divânesiyim

Dertli dellâlıdır bazâr-ı aşkın
Aşkı bünyâd eden mimâr-ı aşkın
Tâmir kabul etmez virânesiyim

Dertli
__________________
  Alıntı ile Cevapla
2 Üyemiz Tura'in Mesajına Teşekkür Etti.
Cevapla

Bu Sayfayı Paylaşabilirsiniz

Etiketler
aşık dertli, âşık, bolu, dertli, eserleri, hayatı, kimdir, kişiliği, ok gibi hublar, taşlama


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı

Hızlı Erişim


WEZ Format +3. Şuan Saat: 23:55.


Powered by vBulletin® Version 3.8.8
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Önemli Uyarı
www.forumgercek.com binlerce kişinin paylaşım ve yorum yaptığı bir forum sitesidir. Kullanıcıların paylaşımları ve yorumları onaydan geçmeden hemen yayınlanmaktadır. Paylaşım ve yorumlardan doğabilecek bütün sorumluluk kullanıcıya aittir. Forumumuzda T.C. yasalarına aykırı ve telif hakkı içeren bir paylaşımın yapıldığına rastladıysanız, lütfen bizi bu konuda bilgilendiriniz. Bildiriniz incelenerek, 48 saat içerisinde gereken yapılacaktır. Bildirinizi BURADAN yapabilirsiniz.