Keşkek | Yörelere Göre Keşkek Geleneği

[@Canan]

Keşkek

Batı Anadolu, Trakya, Doğu Anadolu, Karadeniz ve Orta Anadolu yemeği olan keşkek, genellikle düğün ve bayramlarda yapılan, Anadolu'da yörelere göre farklılıklar göstermekle birlikte temel olarak yarma buğday ve etten oluşan geleneksel bir yemektir.Keşkek yemeği özellikle Çanakkale, Edirne, Keşan, Balıkesir, Sinop, Tokat, Muş, Bafra, Çankırı, Denizli, İzmir, Aydın, Muğla, Afyon, Amasya, Yozgat, Silifke ve Antalya yörelerinde tüketilir. Anadolu' da keşkek daha çok düğün yemeği olarak bilinir.

Dövme buğdayın yapılışı

Düğünden bir gün önce ıslatılan buğday, düğün günü sabahtan büyük kazanlar içinde kaynatılmaya başlanır. Kaynatılan buğdaylar ve etler büyük kazanlar içine alınarak dövülür. Bu işleme keşkek dövmek denilir. Geleneksel olarak düğün aşçılarının hep birlikte imece usulü ile yapılır. Yorucu bir iş olan keşkek dövme işlemi sonucu etler ve buğday eriyerek özdeşleşir. Et, tahıllarla iç içe geçmiş, neredeyse tamamen yemeğin içinde erimiş durumdadır. Ne kadar uzun süre ve kuvvetle dövülürse o kadar iyi olduğu söylenir. Çok iyi dövülmüş keşkeğe "sakız gibi keşkek" benzetmesi yapılır. Lifleri iyi ayrılmış etin buğday özüyle birleştiği, bulamaç gibi değil ama kaşıkla tabaktan çekince uzayan bir keşkek, gerçekten de sakız gibi uzar. Günümüzde sırf keşkek dövmek için tasarlanmış keşkek mikserleriyle dövülüyor olsa da geleneksel yöntemlerle dövüleni her zaman daha makbul sayılır. Bu yüzden köylerde genellikle geleneksel olarak tokmaklarla dövülmeye devam etmektedir. Güveç, tencere veya büyük kazanlarda odun ateşinde pişirilir. Yine yöreye göre değişmekle birlikte kırmızı biber, salça, soğan ve yağdan oluşan bir sosla servis yapılır.

Genellikle dana etiyle yapılır ama tavuk etiyle de yapılabilir. Yöresine göre keşkek, yanında haşlanmış tavuk, salçalı nohut yemeği, pirinç pilavı, bulgur pilavı ve ayran ile servis edilir. Genellikle kemikli dana etinden yapılan keşkeğin üzerine, kırmızı biber ve tereyağından hazırlanmış sos dökülür. Bazı yörelerde etsiz pişirilir ve üzerine tereyağı sosu dökülür. Sinop Ayancık ve çevresinde kurutulmuş kırık mısır ve barbunyadan yapılan farklı bir keşkek türü de pişirilir. Kastamonu, Çanakkale ve Bafra'da yaygındır.

Düğünlerin vazgeçilmez yemeği olan keşkek, Burdur'da 500 yıldır aynı usullerle yapılıyor.Burdur'un Çavdır ilçesine bağlı Bayır beldesinde düğün sofralarını tamamlayan keşkek geleneği, Osmanlı'dan günümüze kadar yaşatılıyor. Oğlan evi düğünün ilk günü davul zurna eşliğinde gençler, damatla birlikte heybelere konulan buğdaylarla Belediye Meydanı'ndaki dibek taşının (oyma taş) yolunu tutuyor. Temizlenen dibek taşının içine buğdaylar dökülüyor. 'Soku' diye tabir edilen tokmaklarla biraz ıslatılan buğday dövülüyor. Keşkek dövülürken gençler de davul zurna eşliğinde yöresel oyunları oynuyor. Keşkek dövenler yorulunca, sokuyu arkadaşları devralıyor. Ara sıra küçük kazaların da yaşandığı keşkek merasiminde, usta olan orta yaşlılar gençlere örnek oluyor.

Kabukları soyulmaya başlayan buğday tekrar heybelere doldurularak düğün evinin yolu tutuluyor. Düğün evine gelen gençler, burada da keşkeği getirdiklerini oyun oynayarak gösteriyor. Keşkek dövmede yorulan gençlere düğün sahibi yemek ikram ediyor. Gençlerin getirdiği dövülmüş buğday, akşamdan suya ıslatılıyor. Sabah olunca da keşkek yapımına başlanıyor.

Keşkek geleneği Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı Güzel köyünde her yıl Ramazan Bayramı’nda gerçekleştirilir. Keşkek birçok yörede yapılmaktadır ancak Güzel’de yapılan diğerlerinden farklıdır. En önemli farkı, halkın ortak çabası ile Ramazan Bayramları’nda yapılması ve bu şekilde gelenekselleşmesidir. Bazı yörelerde tavuk etinden yapılan keşkek Güzel köyünde köy halkının ortak aldığı koyun etinden yapılmaktadır. Keşkek ismini dövüldüğü ağaç tokmaktan alır. Kazanlarda pişirilen keşkekler bu tokmaklarla dövülerek macun haline getirilir. Keşkek buğday ve et ile yapılır.

Köylüler keşkek için gerekli olan malzemeleri Ramazan Bayramı’na girmeden arife gecesi alırlar. Usta kişiler köyün uygun bir yerinde keşkeği hazırlar. Köy halkı da yapılan keşkeğe özellikle tokmaklarla dövme aşamasında yardımcı olur ve keşkeğin yapımı arife gecesinde bitmiş olur.

Bayram namazından sonra sıraya girerek birbirleriyle bayramlaşan köylüler arasında, dargınlar ve küskünler özellikle bir araya getirilerek barışmaları sağlanır. Bayramlaşan köylüler hep beraber arabalara binerek mezarlık ziyareti yaparlar. Kabir ziyaretinin ardından keşkek dağıtımı başlar. Oradan geçen misafirlere de ikram edilen keşkeğin kalan kısmını isteyenler evlerine götürür.

Kaynak Kişi: Resul Kaynak, 75 yaşında, çiftçi.
Derleyen: Esra Kuloğlu

Keşkek Tarifi

Malzemeler

• 2 su bardağıkeşkeklik döğme buğday ( aşurelik buğday)
  
• 2 soğan
• Yarım kg. kuzu gerdan (veya tavuk eti )
• Sıvıyağ
• Tuz, karabiber

Sosu için:

• 1 çorba k. tereyağı
• 1 çorba k. salça
• Tuz, karabiber, kekik

Yapılışı

• Buğdayı derin bir kaba alıp iyice yıkayın ve üzerini örtecek kadar kaynar su döküp bir gece bekletin.
• Ertesi gün, buğdayı haşlayın.
• Tencereye yemeklik kesilmiş soğanı alın ve kavurun.
• Üzerine haşlanmış olan buğdayı ekelyin.
• Yarım kg. kuzu etini haşlayın ve didikleyin.
• Kuzu etini tencereye ilave edin.
• Kaşık veya bir tahta kaşıkla devamlı dövün. (iyice özleşmesi için.)
• Üzerine kıvamı bağlamak için tencereye et suyunu ilave edin. Devamlı özleşene kadar keşkeki pişirin.

Sosun yapılışı

Tavaya 1 çorba kaşığı tereyağını alın. Üzerine salça, karabiber ve kekik ilave ederek bir sos elde edin.

Servis tabağına keşkeği aldıktan sonra, üzerine sostan dökerek servis edin.

[@Yorgun Yürek]

Emeğine sağlık Canan , Olsada yesek keşke(K)

[@ReaL]

İzmir'i az buçuk bilenler Çeşme ilçesini de bilirler.

Çeşme'ye bağlı Ildırı köyü vardır.. Denize tam sıfır ve bakirdir... O köyde çocukluğum da keşkek denilen bu yiyeceği yediğimde, hadi ordan dediydim... O kadar zahmetli ki, oyy anlatılmak ile bitmez.. Ama nedense tadını hala hatırlıyorum...

Bu arada, diğer illeri bilemem ama, İzmir'de çorbacılarda bile çorba siparişi verildiğinde 4-5 çeşit küçük küçük tabaklarda meze türü yiyecekler eşantiyon olarak masaya gelir.. Bu meze türü yiyeceklerden biri de keşkek olur..

* * *

Zahmeti ile lezzeti paralel değil... Yine bir çok hatıram canlandı ya..


Ellerine sağlık, teşekkürler Canan...

[@Liaaa]

Yöre yöre keşkek'i tanımış olduk.

Ellerine sağlık, teşekkürler Canan.

[@LaLe]

Düşündüm de hiç keşkek yememişim.

Aklımın bir kenarına yazdım, ilk fırsatta bir keşkekçi bulmam lazım (keşkekçi).


Teşekkürler Canan.

[@Duayen]

Yazın düğünümüz var Lalecim, gelirsen bol bol keşkek yersin
Teşekkürler Canancım

[@Canan]

Ben de hiç yemedim. Kazanlardaki keşkekler çirkin görünüyor

[@M.Özen]

olaydı da yiyeydik...

[@Canan]

Orjinal Mesaj Sahibi M.Özen

olaydı da yiyeydik...

Tarifi var yap da ye M.Özen

[@ReaL]

Valla kusuk gibi... Tadı iyi ama görünüm kötü ya.

Kırk yıl yemesem aklıma gelmez.. Hem o kadar da zahmetli ki, aman aman uzak dursun..