Dilimize Yerleşmiş Yabancı Kelimelerin Türkçe Karşılıkları

[@Livan]

Orjinal Mesaj Sahibi Cimcimecik

Yüzlerce yıldır dilimizde yerleşik hayat, hatırlamak, cevap, mümkün, muhtemel gibi kelimelere üvey evlat muamelesi yapıp onları küstürdük.

"Mektep" demeyi ayıp görüp ne idüğü belirsiz "okul"u uydurduk. Dilimizi takır tukur bir dile döndürdük. Belki de bu spoiler, selfie vb akımı bize o yaptıklarımızın karma alanındaki karşılığıdır. Belki cezasını çekiyoruzdur o çılgınlık yıllarının. Belki değil bu, bence öyle.

Hımm anlıyorum.

Evet, 'üvey evlat muamelesi' yaptık, doğru. Mektepleri kapattık, okulları açtık. Çocukları mektepte 'terbiye' etmiyoruz artık. Okulda 'eğit'iyoruz. Terbiyesiz demiyoruz kimseye artık, eğitimsiz diyoruz.

Çok çok uzun bir mesele aslında. Nerden başlarız, nelerden bahsederiz, nereye varırız, nerede dururuz? Kolay değil tabi.

Varlıklıydık aslında. Öyle gariban falan değildik. İmparatorluğumuz vardı. Maceradan maceraya koşardık. Milletlerimiz vardı, halklarımız vardı, azınlıklarımız, çoğunluklarımız vardı. Topumuz tüfeğimiz, denizcimiz, karacımız vardı. Ulemamız, ilmimiz, irfanımız, mektebimiz mederesemiz vardı. Maddemiz manamız vardı.

Vardı var olmasına da. Bir şeylerimiz yoktu. Cumhuriyetimiz yoktu. Demokrasimiz yoktuı. Seçmek ve seçilmek çok cazip bir duyguydu. İnsan olma şerefi ve haysiyetiydi. İnsan hakkı hukuku vardı ellerde. Bizim yok muydu? Bizim de vardı. İnsanın olmasa da kulun hakkı vardı. Var olmasına vardı da, ekilip biçilen, sulanan, bakılan gözetilen bir şey değildi. Kendi gelen bir şeydi.

Bizim kadınlarımız vardı. Hakkımı verin, hakkımı isterim dedi, Hakkı'nın karısı.

Çocuklarımız vardı. Büyümüş de küçülmüşler, hak istiyorlardı. Bakmayın boyumuza posumuza, biz de insanız diyorlardı.

Amelelerimiz vardı. Yol yaptırıyorduk, kervansaraylar yaptırıyorduk, camiler minareler yaptırıyorduk. Ücretleri alınlarının teri kurumadan verilsin istiyorlardı. Biz işçi olmak istiyoruz diyorlardı. Bıktık usandık amelelikten diyorlardı.

Fetvalarla, icazetlerle günü kurtarmaya çalışıyorduk. Eksiklerimiz vardı. İşler iyi değildi. Kendi içimizde ne kavgalara girdik, öldük dirildik. Ama olmadı işte.

Sonra bir tercih yaptık. Yenilendik. Yeni şeyler vardı artık. Mektepte öğrenemiyorsak, okula gidecektik. Okullu olduk. Mektepler gibi okullarımız da bizi terkediyo. e okul'a gidiyoruz.

Daha gidilecek yerlerimiz var. Şu sohbetinizi dinler gideriz. Coştukça şarkılar türküler sazlar. Rakı mı şarap mı içer gideriz. ))

[@Cimcimecik]

Orjinal Mesaj Sahibi Livan

Varlıklıydık aslında. Öyle gariban falan değildik. İmparatorluğumuz vardı. Maceradan maceraya koşardık. Milletlerimiz vardı, halklarımız vardı, azınlıklarımız, çoğunluklarımız vardı. Topumuz tüfeğimiz, denizcimiz, karacımız vardı. Ulemamız, ilmimiz, irfanımız, mektebimiz mederesemiz vardı. Maddemiz manamız vardı.

Vardı var olmasına da. Bir şeylerimiz yoktu. Cumhuriyetimiz yoktu. Demokrasimiz yoktuı. Seçmek ve seçilmek çok cazip bir duyguydu. İnsan olma şerefi ve haysiyetiydi. İnsan hakkı hukuku vardı ellerde. Bizim yok muydu? Bizim de vardı. İnsanın olmasa da kulun hakkı vardı. Var olmasına vardı da, ekilip biçilen, sulanan, bakılan gözetilen bir şey değildi. Kendi gelen bir şeydi.

Evet, bazı kelimelerin değişmesi kaçınılmazdı. Koskoca rejim değişiyordu; meşruti monarşiden cumhuriyete geçiyorduk. Bir devri kapayıp yeni bir sayfa açıyorduk. Kelimeler mi değişmeyecekti? Tabii ki onlar da ayak uyduracaktı bu değişime.

Mesela mektep diye eskiden azınlık okullarına denirmiş. Yerlilerin gittiği okullara ise genel anlamda medrese deniyormuş.

"Şu mektepler olmasa maarifi (eğitimi) ne güzel idare ederdim" sözünü söyleyen eğitim bakanı saçma bir söz olarak söylememiş o sözü. Orada "mektep" derken o yabancı ve azınlık (Elen, Ermeni, Fransız, vb) okullarını kastediyormuş. Çünkü onların ayrı kuralları ve yasaları varmış sanırım.

Kısacası tabii ki kelimeler değişecekti, ama bizdeki sorun bu değişimin kendi doğal mecrasında gerçekleşmeyip ideolojik bir müdahale ile (üstelik cahilce, bilgisizce bir müdahale) yapay biçimde değiştirilmesi idi.

Bu değişim doğal yoldan olsaydı bence daha iyi bir cumhuriyetimiz ve daha sağlıklı bir demokrasimiz olacaktı.

[@metehan5566]

Neredeyse kullandığım tüm kelimeler yabanıymış çok üzücü birşey...

[@Sevda]

Bunların üzerine bir de internet dili icat oldu. Yeni nesil kendi arasında bambaşka bir dil icat etmiş onu konuşuyor. Vlogger, blogger, youtuber, booktuber gibi kelimeler ve meslekler türedi.

Sosyal medya sayesinde kuşaklar arası uçurum dil konusunda çoook açıldı. Kapanacak gibi de değil.

[@Cimcimecik]

Orjinal Mesaj Sahibi Sevda

Bunların üzerine bir de internet dili icat oldu. Yeni nesil kendi arasında bambaşka bir dil icat etmiş onu konuşuyor. Vlogger, blogger, youtuber, booktuber gibi kelimeler ve meslekler türedi.

Sosyal medya sayesinde kuşaklar arası uçurum dil konusunda çoook açıldı. Kapanacak gibi de değil.

Bu kaçınılmaz ve önüne geçilemez bir süreç. İhtiyaç keşiflerin anasıdır. Dildeki gelişmeler de bu kapsamda ele alınmalı.

Bunlar zaten çoğunlukla birer terim. Terimleri de ancak o konunun ilgilileri bilir. Biz sıradan insanlarsa ancak gerektiği zaman ve gerektiği kadarını öğrenir ve kullanırız.

Bu ve benzeri terimlere TDK hiç boşuna Türkçe karşılık bulmaya çalışmasın. İmkansız. Birkaçına tutsa da, tutmasa da, iyi-kötü karşılık bulsa bile diğer binlercesi aynı kalacak. Yanlarına daha başkaları daha katılacak.