Sosyal Fobi

[@aysesaglamci]

Sosyal fobi, sosyal ortamlardan kaçınma davranışı ile kendini gösteren bir bozukluktur ve genellikle ön ergenlik döneminde başlamakla birlikte, daha küçük çocuklarda da görülebilmektedir.

Sosyal fobide çocuk, aile ve alıştığı ortam dışındaki kişilerle ilişki kurmaktan kaçınır. Yaşıtları dahi olsa, kişilerle etkileşime girerken aşırı korku ve kaygı yaşar, göz teması kurmaktan sakınır, aktivitelere girmekte zorlanır. Kendisine şaka yapılmasından rahatsızlık duyar, ev dışında yemek yerken ve tuvalete giderken kaygılanır.

Bu çocuklar ayrıca, okul ortamında derse katılmaktan, söz hakkı almaktan çekinirler ve konuşma hakkı verildiğinde de yoğun endişe duyarlar. Sınıf içerisinde çok sessizdirler, fikir sahibi oldukları konularda bile katılım gösteremezler. Yanlış bir şey söyleme ve alay edilme düşüncesi ile tahtaya kalkmak ve sınıf önünde konuşmak istemezler.

Sosyal fobi yaşayan çocuklar, hissettikleri yoğun kaygı ve korku nedeniyle, performanslarını okul ortamında maksimum düzeyde yansıtamazlar. Bu nedenle, bazen öğretmenleri tarafından anlamada zorluk çeken veya başarısız çocuklar olarak tanımlanırlar. Bunun yanısıra, arkadaşlarıyla herhangi bir sosyal aktiviteye girmekten çekindikleri için, görmezden gelinirler ve sözlü veya sözsüz kaba davranışlara maruz kalırlar.

Sosyal fobi, çekingenlik veya utangaçlıkla karıştırılmamalıdır. Bazı çocuklar kişilik özelliği olarak diğer çocuklara oranla daha içe kapanıktırlar. Bu tarz çocuklar, sosyal fobi yaşayan çocuklardan farklı olarak, bulundukları ortamda çok fazla iletişime geçmeseler de ortamdan keyif alırlar, sorulan sorulara cevap verirler. Yoğun bir şekilde hata yapmak ve küçük düşmekten korkmadıkları için, emin oldukları konularda görüşlerini ifade ederler.

Otoriteyle ilişkiyi başlatmakta zorlansalar da, yaşıtlarıyla iletişim konusunda büyük problemler yaşamazlar. Bunun yanısıra utangaç veya çekingen çocuklar, herhangi bir müdahale olmadan da alıştıkları ortamda iletişimlerini arttırırlar ve yaşamlarının sonraki dönemlerinde daha aktif olabilirler.

Çocuklarda Sosyal Fobinin Nedenleri

Yapılan araştırmalara göre, sosyal fobiye genetik, biyolojik ve çevresel etkenler neden olabilmektedir. Biyolojik açıdan yapılan çalışmalara bakıldığında, beyinde sinirler arası iletişimi sağlayan kimyasallardan serotonin dengesizliği ile beynin bölümlerinden amigdalanın fazla çalışmasının sosyal fobiyle ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Genetikle ilgili yapılan çalışmalarda, sosyal fobi yaşayan çocukların ebeveynlerinde de bu duruma rastlanmıştır. Bunun yanısıra, baskıcı ve aşırı koruyucu anne baba tutumu, iletişim ve etkileşimde problem yaşayan ebeveynleri model alma, duygusal ve fiziksel istismar gibi çevresel faktörler de sosyal fobinin oluşumu için risk taşımaktadır.

Çocuklarda Sosyal Fobinin Tedavisi

Sosyal fobinin tedavisinde yoğunlukla psikoterapiden faydalanılır. Gerek görüldüğü durumlarda ilaç tedavisinden yararlanılmalıdır. Sosyal fobi, çocuğun yaşamının tüm alanlarında problemlere yol açtığı için, tedavi ekibi; aile ve okul ile işbirliği içerisinde olmalıdır.

Psikoterapide, çocukta kaygı uyandıran durumlar tespit edilir ve bu durumlarla baş etme yöntemleri kazandırılmaya çalışılır. Ayrıca çocuktaki yanlış ve negatif düşünceler değiştirilmeye çalışılır. Süreçten daha olumlu sonuçlar almak için okul ve aile, çocuğa karşı daha anlayışlı olmalı, yaşına uygun sorumluluklar vererek çocuğu motive etmeli, baskıcı ya da aşırı korumacı bir tutum sergilemekten kaçınmalıdırlar.

[@İlya]

Sağlıklı bir nesil yetiştirebilmek için üzerinde durulması gereken önemli bir konu ve değindiğin için teşekkürler @aysesaglamci.