Adım Adım İpek Yapımı

[@İsmail ESENCAN]

Çok güzel bir çalışma olmuş Lale, emeğine sağlık.

Paylaşım için teşekkürler

[@Kardelen26]

Emeğinize sağlık arkadaşlar...Böyle bilgilendiren konulara bayılıyorum teşekkürler

[@LaLe]

12. y.y Çin - Kadınlar ipek döverken

Günümüzde de çok kıymetli bir dokuma maddesi olan ipeğin ilginç bir tarihçesi vardır.

İpekböceğinin anavatanı Çin'dir. Rivayete göre M.Ö. 2600 lerde hüküm süren Çin İmparatoru Hoang-Ti zamanında saray bahçesinde bir tırtılın dut yaprağı yediği ve sonra koza ördüğü dikkat çekmiştir. Bu durum üzerine imparator, bu kurdun hayatının incelenmesini emretmiş ve bu görevi eşi Kraliçe She-Ling-She'ye vermiştir. Kraliçe uzun zaman yaptığı tetkikler neticesinde bu kozadan ipek çekilebileceğini ve bunun da dokumacılıkta kullanılabileceğini tesbit etmiştir. Bu nedenle ipekçilik tarihinde She-Ling-She bir ipek ilâhesi olarak bilinmektedir.

Çin'de saygın bir uğraş olarak, yüzyıllar boyunca büyük bir gizlilik içinde yürütülen ipekböcekçiliği, ülkeye ün kazandırmış ve büyük bir gelir kapısı aralamıştır. Çin, bu değerli hazineyi kaybetmemek için yüzyılllar boyunca bir takım katı kurallar uygulamıştır. Öyle ki; bu sanatın ülke dışına çıkmasına göz yuman ya da yardım edenler bir dönem ölümle cezalandırılmıştır.Ancak M.S. 149 yılında Türkistan'da bulunan Hotan Eyaleti Hakanı'nın bir Çin prensesi ile evlenmesi, ipekçiliğin Çin sınırları dışına taşmasına sebep olmuştur. Çin'de bir asalet nişanesi olarak bilinen ipeğin, Hotan'da bulunmaması nedeniyle prensese önceki ihtişamını devam ettiremeyeceği söylenir. Buna üzülen prenses ülkesine gittiğinde saçlarının arasına ipek tohumlarını saklayarak Hotan'a geçirir. Böylece ipek, ilk defe Çin sınırları dışına çıkar.

M.S. 300 dolaylarında önce Japonya'da, daha sonra da Hindistan'da ipekböceği yetiştirilmeye başlanır.
Bu sanat zaman içinde Asya'yı boydan boya aşıp Anadolu üzerinden Avrupa'ya uzanan, en önemli kervan yoluna “İpekyolu” adını vermiştir.

İpeğin Anadolu'ya gelişi Bizans İmparatoru Justinien (527-565) le gerçekleşir. Bu dönemde Hint ve İranlı tüccarlar tarafından Batı'ya doğru yol alan ipek sayesinde Constantinopolis'te ileri düzeyde ipek dokumacılığı görülür. Bizanslılar'ın en güzel ipekleri burada dokunmaktadır. Ne var ki, bir zaman sonra , siyasî ve iktisadî sebeplerden dolayı kervanlarla Bizanslılar arasında çıkan bir anlaşmazlık neticesinde ipek artık Constantinopolis'e uğramaz olur. Bu sırada Justinien, ipeğin gerçek kimliğini araştırmak üzere iki rahibi, din kisvesi altında Çin'e gönderir. İranlı ve Aynarozlu bu iki rahip, Constantinopolis'e kamış bastonlarının içine sakladıkları ipekböceği tohumları ile döneceklerdir. Böylelikle ipekböcekçiliği, Asya'dan Avrupa'ya intikal eder. İpekböcekçiliğinin Batı'ya doğru yayılmasında Araplar'ın istilâ hareketleriyle Venedikliler ile Cenovalılar'ın bu alandaki ticarî faaliyetlerinin büyük rolü olmuştur.

[@Lilium]

Harika bir konu bu. Resimlerle ne kadar güzel anlatılmış.

İlave bilgiler de konuyu zenginleştirmiş.

Lale ve ReaL ellerinize sağlık.

Son dediklerinde de çok haklısın ReaL katılmamak mümkün değil

[@Nazlı]

Bilgilendirme için çok teşekkürler Lale.

[@Paneb]

Adım adım ipek yapımı diyince şenlik var dedim Acaba ipek sizden bizden farklı mı yapılıyormuş dedim Halbukisi bu çoklu bir eylemmiş

[@LaLe]

Çin'de ipek kozası ayıklayan bir işçi






Makinada dokunması


















Türkiye - Ürgüp

[@Suzim]

İpek ve İpekböceği

İpekböceğinin ürettiği yumuşak, parlak bir liftir

İpekböceği bir tırtıldır ve bu lifi kendine koza örmek için üretir

İnsanlar bu liften iplik yapar ve kumaş dokurlar

İpek çok sağlamdır

Boyanınca da çok gösterişli olur

Bazen ipeğe başka lifler karıştırılarak döşemelik ve perdelik kumaşlar yapılır

İpek dokumacılığı bundan 600 yıl önce Çin'de başladı 16 yüzyıl ile 20 yüzyıl arasında İtalya ve Fransa'da büyük gelişme gösterdi

İpek en çok dut ipekböceğinden elde edilir Bu böceğin dişisi 200-500 yumurta bıraktıktan sonra ölür
Yumurtalardan çıkan minik tırtıllar dut yaprağıyla beslenir

Hızla büyüyerek 20-30 günde 7-8 santimetreyi bulur

Büyümesi tamamlanınca yemeyi bırakır ve incecik ipek liften çevresine bir koza örer

İnsanlar ipek elde etmek için üretme çiftliklerinde ipek böcekçiliği yaparlar Yırtılarak zarar görmesine mani olmak için ipekböceğinin içinden çıkabileceği kadar gelişmesini beklemeden kozalar kaynatılır Ardından ipek elle ya da makinelerle çözülerek çile haline getirilir

Bir kozadan 450 ile 900 metre arasında kesiksiz iplik çıkabilir

Bu iplikler tezgahlarda dokunarak kumaş yapılır

İpek güzel görünüşlü, yumuşak, parlak ve dayanıklı olup, kolaylıkla ve iyi boya tuttuğu için daha da güzelleştirilebilen hayvansal kaynaklı bir liftir İpek liflerin kraliçesi olarak bilinir 4000 yılı aşkın bir süreden beri, insanların ekonomik hayatında önemli bir rol oynamakta olan ipek, yıllarboyu Çin, Hindistan, Taşkent, Bağdat, Şam ve İstanbul’dan geçen ipek yolunu takiben Avrupa’ya taşınmıştır Bu zaman zarfında ipek altından daha değerli bir ürün olarak alıcı bulmuştur Ülkemiz coğrafi yeri ve iklimi bakımından ipekböceği ve dut ağacı yetiştirilmesine uygun ülkelerden biridir Trakya, Marmara, Ege, Akdeniz, bölgelerinde bulunan bazı iller ile Amasya, Diyarbakır, Hatay yöreleri ipekböcekçiliğinin yayılmış olduğu alanlardır

[@Suzim]

[@Suzim]

İpek böceği

Bombycidae familyasından ördüğü kozalardan ipek elde edilen, dut yaprağı ile beslenen bir cins kelebeğin tırtılı

Kelebek yumurtalarını dut yaprakları üzerine bırakır, yumurtladıktan üç dört gün sonra ölür Baharda taze dut yaprakları üzerindeki yumurtalardan larva halinde çıkan tırtıllar sık tüylü ve siyahtır

Büyük bir iştahla devamlı dut yaprağı yerler ve dört beş defa gömlek değiştirerek bir birbuçuk ayda 7 veya 8 santime ulaşırlar

Büyüdükçe renkleri açılır ve tüyleri kaybolur İyice büyüyüp de hücrelerine yerleşince üst dudağındaki delikten iplik halinde zamk gibi bir sıvı çıkararak kozasını yapmaya başlar

Tırtıl önce kozanın dış kısmını sonra kendi vücudunun etrafını örmeye devam eder ve görünmez olur

Eğer kendi haline bıraklırsa iki üç hafta içinde kelebek haline gelerek ördüğü kozayı parçalar ve dışarı çıkar

Bu yüzden kozayı parçalamadan kozalar sıcak suya atılır veya sıcak su buharına tutularak tırtıl öldürülür Böylece ipek kozaları elde edilir Bu kozalardan da tel şeklindeki ipek lifleri çıkarılıp ham ipek üretilir

Böceğin neslinin devamı için bir kısım kozanın parçalanıp kelebeğin çıkmasına müsaade edilir Suni ipek kavak, göknar, söğüt gibi selülozca zengin olan ağaçlardan kimyasal yollarla elde edilen liflere denir

Suni ipek viskos metodu ile elde edilir

Belirtilen ağaçlar önce levha haline getirilir Sonra kurutulur ve makinelere konularak lif lif parçalanır

Selüloz lifleri sac kaplarda birkaç gün bekletildikten sonra kükürtleme makinalarında 100 kilogramına 33 kilogram karbonsülfür karıştıralarak, belirli sıcaklıkta 2½ saat bekletilir Bu arada selüloz renklenmeye başlar istenilen beyaz renk elde edilince kükürtleme kesilir Elde edilen madde kesilir Sonra platin alaşımından yapılmış çok ince delikli gözlerden asitli bir banyo içine fışkırtılır Böylece gözlerden çıkan madde iplik haline gelir ve makaralara sarılır Asit kükürt ve serbest tuzdan temizlenen madde suni ipek olarak piyasaya sürülür Suni ipek tabi ipek kadar dayanıklı değildir

İpek böcekçiliği

İpek böceği ilk defa İsa'dan 2600 yıl önce Çin'de beslemeye alınmıştır Çinliler ipekböceği yetiştirme ve ipekli kumaş yapmanın sırrını uzun yıllar ülkelerinde saklamışlardır

Yurdumuzda ise ipekböcekçiliği 1500 yıllık bir geçmişe sahiptirSon yıllarda suni ipeğin üretilmesi ile önemini kaybetmiştir

Genellikle yardımcı bir tarım koludur Küçük bir yatırım gerektirmez Ailede yaşlı, genç herkesin emeğini değerlendirilir 35-40 günlük bir uğraş sonunda oldukça iyi bir gelir getirir

Ülkemizde yaklaşık 40 bin aile 70 bin kutu civarında ipekböceği beslemekte ve 2000 ton kadar yaş koza üretmektedir

Bugün daha çok Marmara bölgesinde yapılan ipekböceği yetiştiriciliği, dut ağacının yetiştiği her yerde yapılabilir İpek Böceği kozalarının satıldığı mezat olarak kullanılan Bursa'daki Koza Han hala ipek kumaşların satıldığı bir yer olarak bulunmaktadır

Bursa ve civarı ipek böceği üreticiğinin yapıldığı en önemli merkezdir İznik Bursa yöresine ilk yerleşen Türkler olan Manavlar Orta Asyadan getirdikleri meslek olan ipek böceği yetiştiriciliğini burada 1000 yıldır sürdürmektedirler

Son yıllarda ürettiğimiz ipeğin büyük bir bölümü ipekhalı dokumacılığında kullanılmaktadır

100000 den fazla genç kızımıza iş imkânı sağlayan ipek halıcılık yurdumuza yılda 70-80 milyon dolarlık da döviz kazandırmaktadır

Türkiye iklim, toprağı ve insanı ile ipekböcekçiliğini geliştirerek dünya pazarlarındaki payını arttırabilecek imkânlara sahiptir

İpekböcekçiliğinin Türkiye'de en çok üretildiği yer Diyarbakır'ın Kulp ilçesidir Her yıl yaklaşık 40-70 ton arası koza üretilir

Nitekim 2008 yılı Haziran ayında 1 Kulp Koza ve Kültür Festivali düzenlenmiştir..

alıntı