Satı Çırpan (Satı Kadın) - İlk Kadın Milletvekillerinden

[@LaLe]

Satı Çırpan (Satı Kadın)
(1890 - 21 Mart 1956)

İlk Kadın Milletvekillerinden

Kadınların ilk kez oy kullandığı T.B.M.M. 5. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935'te yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Satı Kadın Ankara'dan Miletvekili olarak seçildi. Ara seçimlerde bu sayı 18'e ulaştı.

Satı Kadın 1890'da Kazan'da doğdu. Milli savaşta malûl olmuş bir askerin eşiydi. Beş çocuğu vardı. Çiftçilikle uğraşan Satı Kadın hususi eğitim gördü. Seçildiğinde Kazan Köyü muhtarıydı. Bir dönem milletvekilliği yaptı.


Atatürk'le Hatırası

Sait Arif Terzioğlu’nun “Yazılmayan Yönleriyle Atatürk” adlı eserinden alınmıştır.


Ankara'da yakıcı bir yaz günü idi. Atatürk beraberinde arkadaşları ve yaverleri olduğu halde Kızılcahamam’a giderken Kazan Köyü yakınlarında durmuş ve otomobilinden inmişti. Köyün kadını, genci, yaşlısı, ihtiyarı köylerin içinden geçen, şosede duran bu yabancı konukları görünce hep koşuştular. Kimi su seyirtti, kimi ayran, bunlardan biri, güğümünden aktardığı soğuk ayranı Ata'ya uzattı:

- Bir soğuk ayran içer misiniz, dedi.

Bu çorak iklimin kavurduğu yüzünde bronzlaşmış Türk kadının en bariz ifadelerini taşıyan, bir Türk Anası idi. Böğrüne sıkıştırdığı kundağı biraz daha bastırdıktan sonra, sağ elindeki ayran bardağını uzattı, bekledi. Ata, ayranı kana kana içmiş ve biran durakladıktan sonra ona:

- Senin kocan kim? diye sormuştu

Köylü kadını,yüzü tunçlaşmış, elleri nasırlı bir Türk Anası Ankara'nın kendine has şivesi ile kocasının Sakarya harbinde boğazından yaralanmış bir cengaver olduğunu söyledi. Ata bir soru daha sordu:

- Ne zaman doğdun?

- 1919'da Atatürk Samsun'a çıktığı zaman doğdum.
Ata, bir an düşündü. Yıl 1934 idi. Kadının bu ifadesine göre 15 yaşında olması lazım gelirdi. Halbuki karşısındaki kadın 25 yaşlarında görünüyordu tekrar sordu:

- Nasıl olur

Evet, nasıl olurdu. Bu Satı Kadın hiç tereddütsüz, o her zamanki nüktedan haliyle ve memleketin işgal altında geçirdiği acı yılları ima ederek:

- Evet Paşam, ondan evvel yaşamıyordum ki!

Tam 6 çocuklu bu Anadolu kadını 1890 doğumluydu. Kazan Köyü'nün muhtarıydı. Türkiye’deki ilk kadın muhtardı.

-Babam Kara Mehmet’lerden. Kazan’ın muhtarlık mühürü bana ondan miras kaldı. Sizi görmek fırsatını bize bahşettiğiniz için bahtiyarlık duyuyoruz Paşam.

-Peki kadınların da erkekler gibi çalışıp çalışıp çeşitli mevkilere yükselmesi konusunda ne düşünüyorsun?

-Şüphesiz doğrudur. Ve kadınlarımız Cumhuriyet’in mefkuresi altında bunu başarmak azmine sahiptir. Biz kadınlar hedefe yürüyecek ve Cumhuriyet meşalesini her alanda taşıyacağız Paşam.

Mustafa Kemal bu yanıttan son derece memnun olmuştu. Bu konuşma onu bir hayli düşündürdü. Ayrılırken yaverine kadının ismini ve adresini not ettirdi.

Satı Kadın niçin milletvekili seçildiğini bilmiyordu. Ama Mustafa Kemal onu neden seçtiğini bilecekti. Çünkü kurduğu Cumhuriyet’in temelinde bu ülkenin kadınların da olduğunu biliyordu. Seçmek ve seçilmek onların da haklarıydı. 1923’te İzmir’de yaptığı konuşmasında diyorduki:

“Şuna inanmak lazımdır ki, dünya yüzünde gördüğünüz her şey kadının eseridir.”

İlk Kadın Milletvekillerimiz

[@Canan]

Atatürk ile arasında geçen diyaloğu okurken, tüylerim diken diken oldu.

- Nasıl olur

Evet, nasıl olurdu. Bu Satı Kadın hiç tereddütsüz, o her zamanki nüktedan haliyle ve memleketin işgal altında geçirdiği acı yılları ima ederek:

- Evet Paşam, ondan evvel yaşamıyordum ki!

Bir de içinde yaşadığımız zamanın bazı insanlarının nankörlüğüne bakın .

Teşekkürler LaLe.

[@Rukia]

İnsan bu satırları okurken hem duygulanıyor hem de gurur duyuyor. Ne insanlarımız varmış eskiden.

Ve şimdi ne insanllarımız var...

Teşekkürler Lale...

[@Türkü]

Asil,cesur,atak,çalışkan tam bir Atatürk'e lâyıklık örneği.

Örnek alınası bir yaşam.

Bazıları, televizyonlarda boy gösteren saçma sapan kişileri örnek almaya çalışana kadar Cumhuriyet fikriyle yoğrulmuş beyinleri örnek alabilse ama nerde...


Teşekkürler Lale.

[@Damon]

Gözlerim yaşardı, Atatürk'ün kadına, insana verdiği değer beni her zaman duygulandırıyor.
O zamanki kadınların bu zamanda yaşamasını çok isterdim ya da onların ruhuna, karakterine sahip kadınların.
Nene Hatun gibi mesela; tarihe adı geçti ama tarihe adı yazılamayan o kadar çok isimsiz kadın kahramanlarımız var ki teşekkür etmemiz gereken... Cepheye mermiler taşıyan, kağnılar çeken, birkaç köyden toplaşıp kendilerini ve köylerini korumak için çete kurup, dağlarda savaşan....
Ve bilmediğimiz durumlarda, olaylarda emekleri geçen...
Çok kadınımız var tarihimizde.
Atatürk de der zaten: ''Milli mücadeleyi kadınlarımızla beraber kazandık'' '' Kazandığımız zafere Türk kadını da ortaktır '' diye.
Allah hepsinden razı olsun, mekanları cennet, varsa günahları da affolsun...

[@Basakca]

- Ne zaman doğdun?

- 1919'da Atatürk Samsun'a çıktığı zaman doğdum.

Bir ulusun doğum tarihi... Ta o zamanlardan bağımsızlığımızı yeniden doğuş gibi kabul ediliyorken şimdilerde o doğan ulusun çektiği acıları, döktüğü kanları hiçe sayarak bağımsızlığımızı gelişmiş küresel demokrasi denilen oyunun pençelerine kaptırıp yok etmeye çalışıyorlar ceylanderisi koltuklarda gerilerini genişleterek.

Milletin vekili olarak kaçı "Satı Kadın" gibi gerçek vekillerin hayatlarını okumuşlar?

Bir sormak lazım.

Teşekkürler Lale.

[@Dilaver]

Mustafa Kemal'i anlayabilmek...


“Şuna inanmak lazımdır ki, dünya yüzünde gördüğünüz her şey kadının eseridir.”