Şebboy Çiçeğinin Bakımı ve Yetiştirilmesi

[@Suzim]

Şebboy Çiçeğinin Yetiştirilmesi, Bakımı, Çeşitleri, Özellikleri,
Tohumdan Üretilmesi, Tohum Ekim Zamanı, Fide Üretimi....

Şebboy Çiçeğinin Genel Özellikleri:

Bilimsel Sınıflandırma:
Alem :............ Plantae
Şube :............. Magnoliophyta
Sınıf :.............. Magnoliopsida
Takım :.......... Brassicales
Familya :....... Brassicaceae
Botanik Adı :. Matthiola
Türkçe Adı :.. Şebboy
Dayanıklılık :..Dona dayanıklı, çok yıllık

Brassicaceae (turpgiller) familyasında yer alan Şebboy'un yabanilerine daha çok Avrupa’nın güney kesimindeki çayırlık ve kayalık alanlarda rastlanır. Beyaz, sarı, kırmızı, mor, pembe, sarı ve turuncunun çeşitli tonlarındaki hoş ve yoğun kokulu çiçekleriyle çok sevilen bir süs bitkisidir.

Şebboy, diğer kesme çiçeklerin çoğundan daha erken çiçeklenen iki ya da çok yıllık bir bitkidir. Serin iklimli yerlerde yetişen bitki ortalama 50 cm’ye kadar boylanır. Dallanmış dik gövdesi şerit biçiminde, grimsi yeşil, sert yapraklar taşır.

Dalların ucunda kümeler oluşturan dört taç yapraklı çiçekleri vardır. Tümüyle açtığında çevreye hoş bir koku verir. Şebboy çiçeklerinin kokusu taşıdığı uçucu yağdan ileri gelir. Değişik renklerde katmerli ya da yalınkat olmak üzere bodur, boylu, yaprakları tüylü ve tüysüz türleri vardır.

Yalınkat türleri (mathiola annua) kesme çiçekçilikte tercih edilmez. Daha çok bahçelerdeki düzenlemelerde kullanılırlar.

Şebboy Çiçeği Fide Üretimi:

Kesme şebboy yetiştiriciliğinde katmerli ve uzun saplı çeşitler kullanılır. Tüm yıl boyunca şebboy üretimi yapmak mümkündür. Yaygın olarak Mart ayının sonundan Haziran ayına kadar olan dönemde daha fazla yetiştirilir. Kış mevsimi dönemlerinde Kasım ve Aralık ayında da Şebboy yetiştirmek mümkündür.

Aşağıdaki tabloda aylarına göre tohum atımı, dikim ve ürün alındığı dönemler verilmiştir;

En çok üretimi yapılan Şebboy çeşidi Mathiola incana (katmerli şebboy)’dır.

Şebboy Tohum Ekimi:

Şebboy tohumları viyollere tek tek atıldıkları gibi tohum kasalarına da atılabilirler. Ancak tohum kasalarına atılmaları pek tercih edilmez. Tohumların atımında kullanılan viyoller daha büyük gözlüdür. Bunun sebebi, bitkiler hızlı gelişme göstereceklerinden sıkışma meydana gelmemesidir. Genellikle 104 gözlü viyoller kullanılır. Viyolller torf ile doldurulur. Doldurma sırasında gözlerin sık doldurulmamasına dikkat edilmelidir. Ancak gevşekte doldurulmamalıdırlar.

Viyoller ilaçlı su ile sulanırlar. Tohumlar tek tek viyol gözlerinin tam ortasına gelecek şekilde ekilirler. Bunların üzeri hafifçe kapatılır ve daha sonra çimlenme yerlerine konulurlar. Sıcaklığının 15-18 derece olduğu çimlendirme ortamında hızlı bir çimlenme görülür.

Tohumlar çimlenir çimlenmez sıcaklık 10 0C’ ye düşürülür. Eğer tohum ekilen ortamın sıcaklığı 20 0C’ yi geçerse çimlenmede problemlerle karşılaşılır. Bazen katmerli ve yalın şebboy tohumları bir arada olabilir. Kışın yapılan Şebboy yetiştiriciliğinde tohum ekimi sırasında sıcaklık 10 0C altında olur. Eğer sıcaklık 10 0C’ nin altına düşmezse fideler çimlendikten sonra 2-3 gün 7-8 0C’ lik depolara bırakılır. Bu sıcaklıklarda bazı fidelerde fark edilecek şekilde koyu yeşil renk ortaya çıkar.

Bu koyu renkli olan fideler yalınkat açacak olan fidelerdir. Bu fideler diğerlerinin yanından hemen çekilerek uzaklaştırılırlar. Diğer kalan fideler ise dikilecek olan katmerli şebboy fideleri olarak kalır.

Şebboy Çiçeği Fidelerinin Bakımı:

Şebboy fideleri viyollerde kısa bir süre durduktan sonra yerlerine dikilirler. Bu süre mevsime göre değişmekle birlikte 2-3 hafta içinde değişir. Süre kısa olsa da dikim anına kadar özenli bir bakım isterler. Özellikle sulamaya dikkat edilmelidir. Yapılacak fazla sulama fidelerde çökme meydana gelmesine neden olacaktır. Sulama genellikle sisleme şeklinde yapılır. Mümkün olduğu kadar gece bitki üzerinde su kalmamasına dikkat edilir. Fazla sulamadan dolayı ortamda nem oluşacağından havalandırmaya da dikkat edilmelidir.

Havalandırmaya seranın cam açıklarından ya da vantilatörler yardımı ile sağlanır. Her gün düzenli olarak fidelerin mutlaka havalandırılması gerekir. Fidelerin bakımında diğer önemli bir konuda ilaçlamadır. Fidelerin hassaslığı göz önünde tutularak her hafta mutlaka düzenli olarak koruyucu amaçlı ilaçlama yapılmalıdır. Fidelerin bakımında dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri de fidelerin boya kaçmasına engel olmaktır. Bunun içinde fidelerin bol ışık alan yerlerde yetiştirilmesi gerekir.

[@Suzim]

Şebboy Çiçeğinin Toprak ve Gübre İsteği

Şebboy yetiştiriciliği yapılacak toprağın pH değeri 6,5-7 arasıdır. Toprak drenajı iyi ve organik maddece zengin olmalıdır. Şebboy yetiştirmeye uygun olan topraklar sürülerek veya bel ile işlenerek kabartılmalıdır. Yabancı otlar, kökler temizlenmeli, kesekler parçalanmalıdır.

Eğer imkan varsa toprak sterilizasyonu sağlanmalıdır. Bu sayede rhizoctonia başta olmak üzere hastalık ve yabancı otlara karşı etkili bir mücadele sağlanacaktır. Şebboylarda güzel çiçek rengi ve hastalık riski düşük bir üretim için, yüksek miktarda potasyum içeren taban gübrelemesi yapmak gerekir. Yapılan toprak analizinde alınabilir potasyum miktarına dikkatlice bakmak gerekir. Yetersiz düzeyde potasyum varsa, mutlaka taban gübresi ile takviye edilmelidir. Nitrat seviyesi ise düşük tutulmalıdır.

Şebboy Fideleri Dikim Şekli ve Mesafesi:

Şebboy fideleri 4-5 yapraklı ve boğum araları uzamadan dikilir. Dikim esnasında fidelerin boya kaçmamasına özellikle dikkat edilmelidir. 1-1.20 m. genişliğindeki tavalara 13×13 cm. aralıklarla dikim yapılırsa, metrekareye yaklaşık 80 bitki dikilir.

Ancak yetiştiricilikte daha çok 15×15 cm. aralıklarla yapılan dikim kullanılır. Bu şekildeki dikimlerde metrekareye 50 bitki dikilir.

Dikim esnasında fideler derin dikilmemelidir. Kök boğazına kadar toprağa yerleştirilip yanları toprakla doldurulup hafifçe bastırılmalıdır. Dikimden hemen sonra can suyu verilmelidir.

Şebboy Çiçeğinin Ekolojik İstekleri

Sıcaklık İsteği:

Şebboy üretimi yıl boyunca devam edebilir. Yaz aylarında yüksek sıcaklıktan kaçınılması gerekir. Kış aylarında yapılan yetiştiriciliklerde, seralarda ısıtma sistemi mevcutsa ortam sıcaklığının 10 0C’de tutulmasında yarar vardır. Böylece ısıtmasız yetiştiriciliğe göre, hem daha erken hem de daha kaliteli üretim yapılmış olur.

Işık İsteği:

Şebboy bitkisi bol ışıktan hoşlanır. Özellikle gelişmenin ilk döneminde fazla ışığın gelişim üzerine olumlu etkileri görülmüştür. Kış dönemi yetiştiriciliğinde serada yeteri kadar ışık bulunmalıdır. Yaz dönemi yetiştiriciliğinde ise özellikle çiçeklenme döneminde seralara gölgeleme yapılmalıdır. Aksi taktirde çiçek boyları kısa olabilir.

Nem İsteği:

Sera içi neminin aşırı olması, örtü yüzeyinde yoğunlaşması istenmeyen bir durumdur. Nemin artması halinde, hastalıklar artar. İyi bir havalandırma ile bu sorun önlenmelidir.

Ayrıca seranın içerisine ikinci bir kat naylon çekerek fazla nemin bitkilere zarar vermesi de önlenebilir. Sera neminin %70–80 civarında olması gerekir.

Havalandırma İsteği:

İlkbahar ve erken yaz dönemindeki yetiştiriciliklerde devamlı havalandırma ile seranın serin tutulması sağlanmalıdır.

Kış üretiminde en önemli noktalardan biri bitkiye doğru, direkt hava hareketinin engellenmesidir. Çok iyi bir havalanma ile üretimin başarısı artar.

Kültürel İşlemler

Şebboy Çiçeğini Sulama:

Şebboy özellikle gövde çürüklüğüne oldukça hassastır. Özellikle kış dönemindeki yetiştiriciliklerde sulamalara çok dikkat edilmelidir. Bunun için de sulama zamanları aralıklı tutulmalıdır. Üstten sulamalardan kesinlikle kaçınılmalıdır.

Dikimden birkaç gün sonra dipten hortum ile sulama yapılmalıdır. Daha sonra damlama sulama yöntemine geçilir. Özellikle çiçeklenme döneminde bu hastalıklara karşı daha hassas davranmak gerekir.

Şebboy Çiçeğini Gübreleme:

Toprak hazırlığının ilk devresinde iyi bir taban gübresi yapılmış ise, sıvı gübrelemeye gerek olmaz. Eğer gübreleme yapılacak ise gübreleme tanklarına, kompoze gübre konularak damlama sulama ile verilir.

Çiçeklenme döneminde fosfor ağırlıklı gübreler verilerek çiçeklenme teşvik edilmelidir.

Şebboy Çiçeğinin Hastalık ve Zararlıları

Şebboylarda en fazla görülen hastalılar rhizoctonia ve mildiyö, zararlılar ise yaprak bitleri, kırmızı örümcektir.

• Rhizoctonia: Nemli şartlarda genç bitkilerin kök boğazında çürüme meydana gelir. Dikim öncesinde toprağın ve sonrasında bitkilerin ilaçlanmasıyla mücadele edilebilir.

• Mildiyö: Yaprağın alt yüzeyinde gri keçeleşme görülür. Yaprak üzerinde sarı lekeler daha sonra şarap tortusu görünümü alır. Yüksek nemim olduğu ilkbaharda daha çok görülür.

• Yaprak Bitleri: Çok fazla görülmez. Daha çok yabancı otlarda bulunan bitlerin bitkiye geçmesi ile görülür. Yaz döneminde görülme ihtimali daha yüksektir.

• Tripsler: Çiçek üzerinde leke ve çizgiler görülür. Bazen bitkinin tamamında deformasyon ve nekroz şeklinde zarar verir. Şebboy bitkisinde çok zararları yoktur.

• Kırmızı Örümcek: Yavru örümcekler beslendikleri yaprakları sarartarak yaprak dökülmesine neden olurlar. Yapraklar sarararak döküldüğünden, şebboyların büyümesi durur.

• Yabancı Ot Mücadelesi: Şebboy seralarında görülen yabancı otlarla, uygun mücadele yöntemi seçilip mücadele edilmelidir. Bu mücadele yöntemi kültürel ya da kimyasal olabilir. Kimyasal mücadele daha çok dikimden önce, toprağa herbisit uygulaması ile yapılır.

Kültürel mücadele ise el veya çapa ile otların temizlenmesi şeklinde yapılır.

Destek Sağlama

Şebboy bitkisinde gövdesinin dik durması için mutlaka destekleme sisteminin kurulması gerekir. Aksi halde boy yapan bitkiler yere yatarak, çiçeklerde kalitenin düşmesine neden olur.

Destekleme sistemi tava genişliğine uygun olarak 100–120 cm. yüksekliğinde T demirinden yapılır. Çerçeve şeklindeki demirin aralarına 15–20 cm aralıklarla demir parmaklıklar yapılır.. Çerçeveler tavaların 2 başına ve her 4 m’ de bir olacak şekilde yerleştirilir. Aynı seviyedeki karşılıklı basamaklara dış sıradan daha kalın, iç sıralardan ise daha ince olacak şekilde 15 cm aralıklarla teller çekilir. Bu teller enine ağ iplerle bölünerek her bir kafeste bir bitkinin gelişmesi sağlanır. Üst basamaktaki teller ve ağ ipleri bitkinin büyüme durumuna göre birkaç kez daha tekrarlanır. Genel olarak şebboylarda yatmaya karşı 2 kat ağ çekilir.

[@Suzim]

Şebboy Çiçeği Türleri

Yaygın olan 2 tür şebboy vardır:

1. Cheiranthus cheiri: Çok yıllık, bahçelerde sonbaharda tohumları ekilir, İlkbahar-Yaz başına kadar çiçekleri açar ve tohum bağlar. genellikle yalınkattır. Sarı-kahverengi, mavi, beyaz çiçekleri vardır. Kısadır, çok dallıdır. Kışa dayanıklıdır.

2. Mathiola incana: Bu tür, genellikle tek sap-dal yapar kesme çiçek olarak geliştirilmiştir. Çiçekçilerde görülen ve yetiştirilen bu tür dür. Katmerli ve yalınkat çiçeklileri vardır. Kısa veya uzun boylu olanlar vardır, renkli (Mavi, sarı, kırmızı, pembe, mor, beyaz vb.) olanı da vardır.

Şu anda yaygın olarak kullanılan (seralarda ve çiçekçilerde) Mathiola incana nın değişik çeşitleridir. Yalınkat olanlar tohum bağlar. Ancak tohum almak için çok uzun zaman, tohum kapsullerinde tohumların tam olgunlaşmasını beklemek gerekir. Bu süre içinde bitki sararıncaya kadar sulama yapılması gerekir, çiçek başağının uç kısmını 1/3 oranında kırmanız gerekir. sonra suyu azaltıp kurumasını beklemeli, kurumaya başlayınca bitkiyi söküp tohum kapsullerini serin yerde muhafaza etmelisiniz. Kapsüller tam kuruyunca da kabuklarını ayırıp içindeki tohumları toplamanız gerekir.

Genelde üreticilerin kullandığı %95 katmerli olan çeşitlerden (Genellikle beyaz) yalınkat olan çiçekler tohum bağlar. Bunlardan alınan tohumlar %40-50 katmerli çıkar.

Renkli şebboy çeşitlerinde ise tohumların katmerlilik oranı % 40-50 arasındadır. Yani yarısı yalınkat, yarısı katmerli çıkar. Ancak bu çeşitlerde tohumlar çimlendikten sonra 2-3 gün soğukta kalırsa bazıları yeşil yapraklıi bazıları sarı yapraklı olur. İşte burada yeşil yapraklı olanlar yalınkat, yaprakları sarı olanlar katmerlidir.

Çiçekleri %95 katmerli çıkan çeşitler (Sıcak yaz ayları Haziran-Temmuz, hariç ) her zaman ekilebilir. Renkli Şebboy tohumları ise genellikle Ekim-Kasım aylarında ekilir, soğuk yedikten sonra yeşil yapraklı olanlar aradan sökülür, sarı yapraklı yani katmerli olan fideler büyütülür. 2-4 yapraklı olunca esas yerlerine dikilirler. Esas yerlerinde saksı, sera, bahçe, kışı geçirdikten sonra Nisan-Temmuz ayları arasında çiçek açarlar.

Beyaz katmerli olan çeşitler ise, Ağustos-Eylül-Ekim aylarında ekilirse, kapalı yerlerde Ocak-Nisan arası çiçek açar, Ocak-Şubat aylarında tohumları ekilirse, yaklaşık Nisan-Mayıs, Haziran aylarında çiçek açar.

[@Ekin]

[@ReaL]

Suzim ve Ekin'e teşekkürler.

Ellerinize sağlık.

[@Ekin]

@ReaL in sihirli değneği değmiş Ellerine sağlık. Bu güzel çiçek için ve detaylı bilgiler için teşekkürler @Suzim


Sent from my iPhone using Tapatalk

[@ReaL]

Çiçekçiye Şebboy gelmiş. Bir sapta bir çiçek. Kokusu çok güzel ve yoğun.

Deneme babında bir tane mor renkli aldım. Ölmezse, çiçek üzerinde uzun süre kalırsa tüm renklerinden alırım artık.

Kokusu, karanfil çiçeğinin kokusuna benziyor ve çok da yoğun... Tavsiye ederim.

[@Gülümsün]

Çok sevdiğim bir çiçek türü. Kokusu ayrı bir güzel. Ellerininize sağlık Suzim ve ReaL teşekkürler.

[@Suzim]

Bu yaz allah kısmet ederse balkonu büyük bir eve taşınacağım .
O zaman her çeşit çiçek alıp balkonumu süsleyeceğim .
Aslında teras kat düşünüyorum ama bakalım , kısmette ne varsa onu göreceğim .

[@Suzim]

Sağolasın @CeMKaN