Şehzadeler Şehri Amasya Hakkında Her Şey

[@SuLTaN]

Canancığım öyle güzel bir konu olmuş ki, içimde hamama gitme isteği uyanırken canım elma çekti. Elma olayını atlattım, gezmek istedim, sonra acıktım hayır hayır acıkmadım.

Çok güzel bir konu olmuş, 2 sene içerisinde gidip göreceğim orayı da inşallah. Ellerin gözlerin dert görmesin.

[@LaLe]

Forumda Amasya'nin bazi yerlerini tanimistik, ama yöresel yemeklerini tanitan olmamisti. Diger yerler gibi ben onlari da cok begendim, hatta yemek isteyecek kadar begendim


Ellerine saglik Canan.

[@Türkü]

Uzun süre önce gitmiştim hamamlarında yararlanmak için,fazla gezme şansım maalesef olamamıştı zamansızlıktan ötürü. Bu derece kültürel bir mirasa sahip olduğunu bilmiyordum.

Yemeklerinden bazılarını başka yörelere ait olarak biliyordum. Elmaya gelince Amasya'ya gideceğimizi duyan herkes sipariş vermişti kasa kasa alma planları yapmıştık ama niçindir bilemem Ankara'da kilosu oraya göre daha ucuzdu. Oysa biz memleketinde daha ekonomik olur düşüncesindeydik.

Teşekkürler Canan,tam bizlere yaraşır bir sunum olmuş.

[@Canan]

Okul arkadaşlarım vardı Amasya ve Merzifonlu çok överlerdi memleketlerini; Dedikleri doğruymuş, konuyu hazırlarken gördüm gerçekliliğini. Daha eksiklikler var ilçeleri, örf ve adetleri ve Ferhat ile Şirin efsanesi onlar da bir zaman sonra gelecek.

Güzel yorumlarınız için teşekkürler arkadaşlar.

[@Canan]

İlçeleri

Amasya (merkez), Göynücek, Gümüşhacıköy, Hamamözü, Merzifon, Suluova, Taşova'dır.

Göynücek

Çekerek Irmağı Vadisi'nde kurulan ilçeye 8 km. uzaklıktaki Çekerek vadisine bakan kayalık üzerinde kurulmuş Gökçeli kalesi ilçenin önemli tarihi eseridir. Roma Döneminde garnizon olarak kullanılan Kalede 98 basamaklı merdiven ile gizli bir yol bulunmaktadır. İlçe merkezine 6 km. uzaklıkta bulunan Çamurlu köyü İlice mevkiinde çıkan kaynak suyunun böbrek taşlarına karşı tedavi edici özelliği olduğu söylenmektedir.

1922’de ilçe olmuş, ancak 1926 yılında bucak yapılarak il merkezine bağlanmış, 1954 yılında tekrar ilçe haline getirilmiştir. İlçe Çekerek ırmağı vadisinde ve ilin güney batı yönünde kurulmuş olup, doğuda Tokat’ın Zile ilçesi (38 km), batıda Çorum’un Ortaköy (30 km) ve Mecitözü (15 km) ilçeleri, Kuzeyde Amasya merkez ilçesi (45 km), güneyde Yozgat’ın Aydıncık ilçesi ile sınırlıdır. İlçe merkezinin Amasya’ya uzaklığı 45 km dir. İlçe bozkırlarla ve fundalıklarla kaplıdır. Yer yer bataklık, orman ve korulara rastlanmaktadır. Yeryüzü şekli oldukça engebeli ve dağlıktır. İlçenin batısında Karadağ, güney ve doğusunda Tekke dağı bulunmaktadır. En önemli akarsuyu Yeşilırmağın kolu olan Çekerek ırmağı ve Çorum ırmağıdır. İlçeden Şehirlerarası yolgeçmemektedir. Amasya yol bağlantısı asfalttır. İlçenin köyleriyle ve Çorum ili Ortaköy ilçesiyle yol bağlantıları vardır.

Gümüşhacıköy

İlçe merkezi 1891 yılına kadar Gümüş’e ait ve “HACIKÖYÜ” adıyla anılan bir bucak iken, 1890 yılında belediye 1892 yılında ilçe merkezi olmuş ve Gümüşhacıköy adıyla anılmaya başlanmıştır.İlçe merkezi Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesini İstanbul’a bağlayan Devlet karayolu üzerinde kuruludur. İlçeye bağlı 42 köy, İlçe merkezinde altı ve Gümüş beldesinde altı mahalle mevcuttur. İlçe merkezindeki Bedesten, Büyük hamam, Koyun pınarı ve Kabak çeşmesi; Gümüş beldesinde yer alan Haliliye Medresesi, Yörgüç Paşa Cami, Darphane Cami, Maden Cami (Eski Kilise) ilçenin Selçuklu ve Osmanlı dönemi mimari eserleridir. Şarlayuk beldesi ise yeşilin her tonunun bulunduğu, altyapısı olan bir mesire yeridir.

Hamamözü

Hamamözü, Amasya ilinin yaklaşık 1.500 nüfusu bulunan bir ilçesidir. Halkın genelinin tarımsal faaliyetlerle uğraştığı sanayinin nerdeyse olmadığı ilçenin asıl önemli olduğu ve yörede meşhur olan kaplıcalarının bulunmasıdır. İlçedeki belediye hamamı dışında 90′lı yılların sonlarında yapılan turistik kaplıca oteli ilçeye kaplıca turizminde katkı sağlamıştır. İlçe hava şartları karasal şartlara hakimdir. İlçe güreşçileriyle meşhurdur.

Merzifon

Doğusunda Suluova, güneyinde Amasya Merkez ilçe, batısında Gümüşhacıköy, kuzeyinde Samsun-Havza-Vezirköprü ilçeleri bulunmaktadır. Amasya ilinin tarihi ile birlikteki gösterir. 17.yüzyıl sonlarında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Sadrazam olmasıyla Merzifon köklü imar değişikliğine uğramıştır.

Merzifonda görülmeye değer yerler

• Paşa Camii

1666 tarihinde yaptırılmıştır. Tek kubbeli olup, öne doğru genişletilmiş yarım kubbe ve kubbeciklerle örtülmüş dikdörtgen bir mekana sahiptir. Tamamen kesme taştan 17.yüzyıl üslübunda yapılan caminin iç kısmı 19.yüzyıl barok stilde kalem işleri ile süslenmiştir.

• Bedesten

Dikdörtgen planlı, kubbeli ve her cephesinde çıkıntılı olan girişe sahiptir. Diş kenarları dükkanlarla çevrilidir.

• Taşhan

Bedestenle karşı karşıyadır. 17.yüzyıl mimarı üslubunda dikdörtgen planla yapılmıştır. İç kısmı tamamen kesme taştan yapılmış iki katı boyunca revakların gerisinde kubbeli odalar yer almaktadır.

• Eski Hamam

Kitabesine göre 1678 yılında yaptırılmıştır. Uzunca dikdörtgen soyunmalık, bunun arkasındaki sekizgen planlı sıcaklığın dört kenarında yer alan eyvan biçimli nişler ve köşe hücrelerinde meydana gelmiştir.

• Gökoluk

Şehir merkezine 7 km. uzaklıkta orman içi dinlenme ve piknik yeri olarak kullanılmaktadır. Her türlü alt yapısı vardır.

İl merkezine 49 km. uzaklıkta bulunan Merzifon'un ulaşım sorunu yoktur. İstanbul-Erzurum Karayolu ile Ankara-Trabzon karayolları ilçe merkezinden geçmektedir.
Yüzölçümü 970 km², nüfusu 67.281 kişi olup, 45.613’ü ilçe merkezinde, 21.668’i köy ve beldelerde yaşamaktadır.
7. yüzyıl sonlarında Merzifonlu Kara Mustafa Paşanın Sadrazam olmasıyla Merzifon kök lü imar değişikliğine uğramıştır.

Suluova

İl Merkezine 25 km mesafede ve batıda yer alır. Orta Karadeniz'in şirin ilçelerinden biri olan Suluova Miladi ilk yıllarda “Arguma” (Sulakyurt) adıyla anılır. 1902 yılında “Suluca” ismiyle bucak olmuştur. 1946 yılında “Suluova” ismini almış ve ilçe olmuştur. 2010 yılı Nüfus sayımına göre Suluova’nın nüfusu, ilçe merkezinde 37.669, kasaba ve köylerde 9.841 olmak üzere toplam 47.510’dur. İlçeye bağlı bir belde (Eraslan Beldesi) ve 38 köy bulunmaktadır. İlçe merkezinde 20 mahalle vardır. Köylerin 2/3'ü ova köyü, 1/3'ü ise orman ve dağ köyüdür. Köylerin yerleşimi topludur. Suluova’nın tarihi M.Ö. 2000'li yıllara dayanmaktadır. “Doğukent” mahallesinde bulunan Kumbettepe’ de yapılan kazılarda çıkan envantere göre ilçe tarihi, kalkolotik çağ ve Hititler devrine kadar uzanmaktadır. Selçuklular döneminde Türk idaresine (egemenliğine) girmiştir. 1386 yılında Osmanlı idaresine geçmiştir.Zengin bir linyit kaynağına sahip ilçe merkezi 1954 yılında Şeker Fabrikasının kurulması ile hızlı bir gelişme göstermiştir. Suluova 1957 yılında ilçe olmuştur.

Taşova

Taşova tarihi M.Ö. 5000 yıllarına dayanan bir yerleşim birimi olup, Cumhuriyet döneminde (1944 yılına kadar) Tokat İli Erbaa ilçesine bağlı “Yemişen Bükü” köyü iken Bakanlar Kurulunun 04.08.1944 gün ve 4448 sayılı kararı ile ilçe olmuş, 1953 yılında Tokat İlinden ayrılarak Amasya’ya bağlanmıştır.İlçe, doğuda Koyulhisar'dan başlayarak Reşadiye, Niksar, Erbaa gibi önemli büyük ilçeleri içine alan çok verimli bir ovanın batısındadır. Yüzölçümü 1.051 Km² olup, ilçe merkezinde rakım 230 m.dir (En düşük rakım Karlık Deresinin Yeşilırmak ile birleştiği yer 170 m., en yüksek rakım ise Esençay kasabasının güneyinde bulunan Cami Tepesi 1.950 m.). İlçe, Amasya’ya 50 Km, Samsun’a 120 Km mesafededir.İlçenin en önemli akarsuyu İlçe merkezinden geçmekte olan Yeşilırmak’tır.Bunun yanı sıra Yeşilırmağı besleyen Akınoğlu, Boraboy, Destek ve Dutluk çayları mevcut olup, bir krater gölü olan Boraboy Gölü turistik öneme haizdir. Ayrıca Esençay, Destek, Uluköy Kasabaları ile Kırkharman ve Kızgüldüren köylerinde sulama amaçlı olarak yapılmış göletler mevcuttur.

İlçe topraklarının % 52 si ormanlarla kaplıdır. İlçeden, Yeşilırmak nehrinin sağ şeridini takiben Amasya, Erzincan, Erzurum, üzerinden uluslararası transit taşımacılık amaçlı devlet karayolu geçmekte olup, yılın her mevsiminde ulaşıma açıktır. Ayrıca ilçenin Samsun'a bağlantısını sağlayan ve tamamen asfalt olan Taşova-Ladik-Samsun il yolu bulunmaktadır. İlçeye bağlı 10 kasaba yolunun tamamı asfalttır. Bazı mezralar hariç tüm köy yolları yapılmış ve hizmete açık durumdadır.

[@Canan]

Efsaneleri

Amasya’da yüzyıllardır anlatıla gelen efsaneler vardır. Ferhat ile Şirin, Güzelce Kız (Aynalı Mağara), Kurtboğan, İnci Baba, Serçoban, Lokman Hekim ünlü olanlarıdır.

Ferhat ile Şirin

Ferhat, nakkaşlık yapan, Şirin’e sevdalı yiğit bir delikanlıdır. Saraylar süsler, fırçasından dökülen zarafetin Şirin’e olan duygularının ifadesi olduğu söylenir.Amasya Sultanı Mehmene Banu’ya, kız kardeşi Şirin için, dünürcü gönderir Ferhat. Sultan; Şirin’i vermek istemediği için olmayacak bir iş ister delikanlıdan. “ Şehir'e suyu getir, Şirin'i vereyim” der, demesine de su, Şahinkayası denen uzak mı uzak bir yerdedir. Ferhat'ın gönlündeki Şirin aşkı bu zorluğu dinler mi? Alır külüngü eline, vurur kayaların böğrüne böğrüne. Kayalar yarılır, yol verir suya.

Zaman geçtikçe açılan kayalardan gelen suyun sesi işitilir sanki şehirde.Mehmene Banu, bakar ki kız kardeşi elden gidecek, sinsice planlar kurarak bir cadı buldurur, yollar Ferhat’a. Su kanallarını takip edip, külüngün sesini dinleyerek Ferhat’a ulaşır. Ferhat’ın dağları delen külüngünün sesi cadıyı korkutur korkutmasına da, acı acı güler sonra da. “Ne vurursan kayalara böyle hırsla, Şirin'in öldü. Bak sana helvasını getirdim” der. Ferhat bu sözlerle beyninden vurulmuşa döner. “Şirin yoksa dünyada yaşamak bana haramdır” der. Elindeki külüngü fırlatır havaya, külüng gelir başının üzerine bütün ağırlığıyla oturur. Ferhat'ın başı döner, dünyası yıkılmıştır zaten “ŞİRİN !” seslenişleri yankılanır kayalarda. Ferhat'ın öldüğünü duyan Şirin, koşar kayalıklara bakar ki Ferhat cansız yatıyor. Atar kendini kayalıklardan aşağıya. Cansız vücudu uzanır Ferhat'ın yanına.Su gelmiştir, akar bütün coşkusuyla, ama iki seven genç yoktur artık bu dünyada. İkisini de gömerler yan yana. Her mevsim iki mezarda da birer gül bitermiş, sevenlerin anısına, ama iki mezar arasında bir de kara çalı çıkarmış. iki sevgiliyi, iki gülü ayırmak için.

Güzelce Kız (Aynalı Mağara)

Güzelce Kız, bir kral kızıdır. Dünyalar güzelidir. O kadar güzeldir ki; görenler dayanamaz, yıldırım düşmüş gibi kendilerinden geçerler. Bu yüzden genç kız, hep peçeli gezer, güzel yüzünü kimseye gösteremez. Artık zamanı gelmiştir diye düşünen babası, dört bir yana haberciler çıkarır kızını evlendirecektir ama kim kızının peçesini açıp güzelliğine dayanır, onu dünya gözüyle seyredebilirse kızını ona verecektir.Bu çağrıya yedi iklim, dört bucaktan şehzadeler, vezir çocukları, dünya zenginleri, yiğitler, bilginler, kısacası gençliğine, bilek gücüne güvenenler dört nala Amasya’ya gelirler.

Amasya meydanında kurulan özel bölümde bulunan Güzelce Kız bekleyedursun. Kendine güvenen delikanlılar cesaretlerini toplayamaz, yanına yaklaşan ise peçesini kaldırmak istediğinde eli titrer, dizlerinin bağı çözülür. Bu sahneler günlerce devam eder.Bir gün fakir mi fakir, ama yiğit mi yiğit, gerçekten güzel, alımlı bir delikanlı “Ben de şansımı denemek istiyorum!” diye destur alıp tahtın yanına yaklaşır. Herkesin şaşkın bakışları arasında hiç vakit geçirmeden Güzelce Kız'ın peçesini kaldırır. O an öyle bir elektriklenme olur ki, bir aydınlanma, bir alev, bir ateş sarar etrafı. Kimse ne olduğunu anlayamaz. Meydanda bulunanlar korkudan yerlere kapanır. Sonra, sonsuz bir sessizlik içinden kömür kesilir iki genç, yan yana uzanmış şekilde. İki gencin cesedi, şehre yakın yerdeki bağ ve bahçelikler yanında bulunan kaya mezar içinde iki ayrı odaya gömülür. Bu kaya mezarının dışı güneşle birlikte Güzelce Kız’ın yüzü gibi parlamaya başlar. Bu parlaklığından dolayı da, daha sonra kaya mezarın adı " Aynalı Mağara" diye ünlenir.

İğneci Baba

İğneci Baba ile kardeş olan Serçoban, Amasya merkeze bağlı Karasenir Köyü’ne yerleşir. Çobanlık ile geçimini sağlayan, hal ve hareketleri, ibadetinin sadeliği ile tanınır.Bir gün Amasya’da ayakkabıcılıkla geçimini sağlayan ağabeyi İğneci Baba’yı ziyarete gelir. Beraberinde de koyunlarından sağdığı sütü bir mendiline çıkılayıp hediye olarak getirir. Amacı, kendi mendiline koyduğu sütün, mendilden sızmadığını göstermektir. Serçoban mendilini kunduracı dükkanının duvarındaki bir çiviye asar. Bu sırada İğneci Baba dükkanında bir bayanın ayak ölçünü almaktadır. Serçoban, bayanın topuklarını görünce, “ne kadar da güzel” diye aklından geçirdiğinde çiviye asılan mendilden süt yavaş yavaş damlamaya başlar.İğneci Baba, kardeşinin niyetinde bozulmalar olduğunu sezer ama hiç birşey belli etmez. Bayan ayak ölçünü verip dükkandan ayrılınca, İğneci Baba, kardeşi Serçoban’a “ Keramet dağ başında ermekte değil, keramet burada, çıkındaki sütü damlatmamakta” der.
Mezarı bugün özel bir mekan olarak hazırlanmış, Kocacık Çarşısı’ndadır.

Serçoban

Serçoban, Amasya merkezdeki Kocacık Çarşısı’nda türbesi bulunan İğneci Baba ile kardeştir. İğneci Baba ayakkabı tamiri, kardeşi Serçoban ise çobanlık yapar.Serçoban, bir gün dağda sürülerini otlatırken kaçan oğlağı yakalamak ister, Serçoban kovalar, oğlak kaçar, iyice yorulan Serçoban "Seni yakaladığımda keseceğim" der. Sonunda yakaladığı oğlağı sözünü yerine getirmek için tam kesmek üzere iken mahzun ve etkileyici bakışları ile karşılaşan Serçoban, duygulanır “ Beni de çok yordun mübarek ” der veyakaladığı oğlağı serbest bırakır.Serçoban öldüğünde, sürüdeki hayvanların her biri ağaca dönüşür ve bir orman oluşur. Mezarın bulunduğu mevkii kendi adı ile adak ve mesire yeri olarak ziyaret edilir. Yöre insanı oradaki ağaçları kesmenin kendilerine kötülük getireceğine inanır.

[@Canan]

Amasya tamimi (genelgesi) nin yapıldığı Saraydüzü kışlası

Amasya tamimi

1. Vatanın tamamı, milletin istiklâli tehlikededir. Hükümet merkezi İtilaf Devletleri'nin etkisi ve denetimi altında bulunduğundan, sahip olduğu sorumluluğun gereklerini yerine getirememektedir. Bu durum, milletimizi adı var, kendi yok durumuna düşürüyor.

"Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." Milletin durumunu ve davranışını göz önünde bulundurarak haklarını dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak bir milli heyetin varlığı gerekmektedir. Bunun için her taraftan vuku bulan teklif ve milli istek üzerine Anadolu’nun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin süratle toplanması kararlaştırılmıştır. Bunun için, bütün illerin her livasından parti ayrılıkları dikkate alınmaksızın muktedir ve milletin güvenini kazanmış üçer kişinin olabildiğince çabuk yetiştirmek üzere hemen yola çıkarılması gerekmektedir. Her ihtimale karşı bunun bir milli sır hâlinde tutularak ve delegelerin gereken yerlere kimliklerini gizleyerek gelmeleri

2. Doğu vilâyetleri nâmına 10 Temmuz’da Erzurum’datoplanması gereken kongre için sözü geçen vilâyetlerin Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetleri’nden seçilmiş üyeler zaten Erzurum’a doğru yola çıkarılmışlardır. O vakte kadar diğer vilâyetlerimizin temsilcileri de Sivas’a geleceklerinden Erzurum Kongresi’nin üyeleri belirlenecek zamanda umumi toplantıya katılmak üzere Sivas’a hareket edecektir.

3. Yukarıdaki esaslara göre, temsilciler Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetleri ve belediye başkanları tarafından ve çeşitli suretlerde seçileceklerdir.

4. Bu esasların uygulanmasına 3. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, Eski Bahriye Nâzırı Rauf Bey, 15. Kolordu Kumandanı Kâzım Karabekir Paşa, 13. Kolordu Kumandan Vekili Miralay Cevad bey, 3. Kolordu Kumandanı Miralay Refet Bey, Samsun Mutasarrıfı Hâmit Bey, 2. Ordu Müfettişi Cemal Paşa, 12. Kolordu Kumandanı Miralay Selahattin Bey, 25.Kolordu Kumandanı Ali Fuat paşa, Bursa’da 17. Kolordu Kumandan Vekili Miralay Bekir Sami Bey,, Edirne’de Kolordu Kumandanı Cafer Tayyar Bey ve diğer bazı sivil ve askeri önemli kişiler tarafından çalışılacaktır. Bundan başka eski sadrazam Müşir Ahmed İzzet Paşa, Nâfıa Nâzırı Ferit Bey, âyan üyesinden Ahmed Rıza Bey gibi kişilerden fikir ve düşünceler alınacaktır.

5. Reddi İlhak ve Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyetlerinin verecekleri telgrafların telgrafhânelerce kabul edilmeyerek çekilmesi Posta ve Telgraf Müdüriyet-i Umumiyesi’nden bildirilmiştir. Bu husus kesin şekilde reddedilerek her ne şekilde olursa olsun serbestçe yazışmaların sağlanması için gösterilerde bulunarak yazışmalar sağlanacak ve bunlar elde edilinceye kadar gösterilere devam edilecektir.

6.Askeri ve sivil kuruluşlar hiçbir suretle terk ve başkasına verilmeyecektir. Vatanın herhangi bir tarafına yeniden yapılacak düşman işgâl hareketleri bütün orduyu ilgilendirecek ve meydana gelen duruma göre memleketin savunmasına birlikte girişilecektir. Bu sebeple komutanlar derhal birbirini haberdâr edeceklerdir. Silah ve savaş malzemesi kesinlikle elden çıkarılmayacaktır.

[@SuLTaN]

Gelenek ve göreneklerimizi pek seviyorum. Çok zengin, çok güzel bir kültürümüz var. Efsanelerimizle, düğün derneklerimizle eşsiz güzellikle çıkıyor karşımıza.

Çok güzel bir konu oldu bu Amasya, ellerine sağlık Canancığıımm.

[@Tntcool]

Gezip görülmesi gereken çok güzel tablo gibi bir şehir.

Emeğine sağlık Canan...

[@Dalgakıran]

Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi tadında, yazılanları okurken, resimlere bakarken vaktin nasıl geçtiğini anlamadım. Anlatılması gereken ne varsa okuyucuya sunulmuş sanırım.

Emeklerinden dolayı teşekkürler Canan.

Yalnız "Şehzaadeler Şehri" tanımı biraz eksik mi kalmış?
Merakla bekliyorum bu adın takılma sebeplerini. Hatta sen yorulma, ben bir bakayım internet alemine.