|
Çevrimdışı
Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
|
Lewis Carrol’in Enfes Eseri Alice Harikalar Diyarında’nın Hikayesi
 Lewis Carrol’in Enfes Eseri Alice Harikalar Diyarında’nın Hikayesi
Lewis Carroll’ın ölümsüz eseri Alice Harikalar Diyarında’nın doğuş hikayesi neydi? Hikayenin kurgusu, taslağı ve basım zamanı. Onu asıl adı Charles Lutwidge Dodgson'dan çok, Lewis Carroll olarak tanıdık ve belki adından da önce Alice Harikalar Diyarında ile Carroll, eserleri ile absürt edebiyatın örneklerinden oldu.
Unvanlarında yer alan Mantıkçı, Matematikçi kimliklerinin yardımıyla belki o, kelimelerle oynamakta bir harikaydı. Mantık ve fantezideki yeteneği ile de müthiş bir ün kazandı ve hepsinden öte, modern kültürde de yadsınamaz bir yer edindi. Öyle ki Kuzey Amerika, İngiltere, Yeni Zelanda ve Japonya başta olmak üzere dünyada birçok yerde onun eserleri daha da çok kitleye ulaşsın ve hayatı daha derinlemesine araştırılsın diye kurulmuş pek çok kurum var.
İşte onun dünyadan fiziksel olarak ayrılışının 121. yılında bu araştırmalardan yola çıkarak Alice Harikalar Diyarında'dan alıntılarla anıyoruz Lewis Carroll'u.
LEWIS CARROLL
Enfes bir şekilde kelimelerle oynayan yazar, adını da bu şekilde bulmuştu. Lewis Carroll, onun gerçek adı üzerinden kelimelerle oynayarak bulduğu bir isimdi. Lewis, Ludovicus isminin İngilizceleştirilmiş haliydi ve aynı zamanda da Lutwidge isminin Latincesiydi.
Carroll'u ise, Latin ismi Carolus ile benziyordu ve Charles'ten türetmişti.
1832'de dünyaya gelen Carrol, çocuk yaşlarında şiir ve hikayeler ile başlamıştı edebiyata bulaşmaya. Yazdıklarını ilk olarak aile dergisi Mischmasch'te yayımladı. Daha sonra da başka birçok dergiye yazılar göndermeye başladı ve yazıları 1854-1856 yılları arasında birçok dergide yayımlandı.
1850'lerden sonra bir yandan da kardeşlerini eğlendirmek için kukla oyunları yazmaya başlamıştı. Ancak onlardan sadece "La Guida di Bragia” günümüze kadar gelmeyi başarmıştı.
Carrol, kendi yazıları hakkında bir özeleştiride bulunduğu, 1855'teki yazısında şöyle diyordu: "Şu ana kadar gerçekten yayımlanmaya değer bir şey yazmış olduğumu düşünmüyorum. (Buna Whitby Gazette ya da Oxonian Advertiser'i dahil etmiyorum) Ancak bir gün bunu yapacağıma dair umutsuz değilim".
İlk güçlü ve resmi adımı da 1856'da attı ve ünlü olduğu isimle attı. "Solitude” adını verdiği romantik şiiri, The Train dergisinde Lewis Carrol imzası ile yayımlanmıştı.
1856'da Carroll'un bulunduğu "Christ Church”e gelen yeni dekan Henry Liddell ve ailesi, onun hayatının dönüm noktası oldu. Çünkü ailenin kızları Lorina, Adith ve Alice ile çok yakın arkadaş olmuşlardı. Uzun yıllar boyunca kurgulayarak yarattığı Alice karakteri, Alice Liddell'in yansımasıydı. Bu konunun en belirgin kanıtı ise, Carroll'un, Aynanın İçinden eserinin sonuna eklediği akrostiş şiirde, adı vardı. Ayrıca iki kitabında da üstü kapalı olarak ona atıfta bulunuyordu.
Aslında yine de bu konuda kesin bilgiler mevcut değil. Ancak 1850'lerin sonuna kadar Liddeller'in, Carroll'un hayatında önemli bir yere sahip olduğu biliniyor. Liddelleri'in oğlu Harry ve kızlarla yürüyüşlere çıkan Carroll, ilk ve son ticari başarısı olacak kitabının taslağını, işte bu gezilerden biri sırasında, 4 Temmuz 1862'de yazdı. Bu hikayenin kaleme alınmasını ısrarla isteyense Alice idi. Carroll, sonunda Kasım 1864'te, kendi el yazısı ve çizimleriyle tamamladığı hikayesine, "Alice's Adventures Underground” (Alice'in Yeraltındaki Maceraları) adını verdi.
ALICE HARİKALAR DİYARINDA
Bu taslak bitmeden önce, Carroll'ların bir aile dostları ve onun akıl hocası George MacDonald, bu taslağı okumuş ve çocuklarının duyduğu heyecana da kayıtsız kalamamıştı. 1863'te, taslak dahi henüz bitmemişken, onu yayıncı Macmillian'a götürdü.
Macmillian da hikayeden oldukça etkilenmişti. Yayımlamaya karar vermişti. Taslak bitip de iş yayıma hazırlamaya geldiğinde önce "Alice Perilerin Arasında”, "Alice'in Altın Saati” gibi alternatif isimler düşünülse de, sonunda "Alice Harikalar Diyarında”da karar kılındı ve Alice Harikalar Diyarında, yazarının en son 9 yıl önce kullandığı Lewis Carroll imzası ile 1865'te basıldı. İllüstrasyonları ise, profesyonel bir dokunuşla, Sir John Tenniel tarafından yapıldı.
Yayınevi ilk olarak 2000 kopya basmıştı.
Bundan 50'sini yazara vermiş, kalanları da 4 Temmuz'da piyasaya sürmeyi düşünüyordu. Ancak Tenniel, basımın kalitesinden memnun kalmamıştı ve bu düşüncesini Carroll ile de paylaştı. Carroll da satışı engelledi ve kendi dağıttığı kopyaları da topladı.
Elbette yeniden bir baskı yapılacaktı, ancak bu da zor bir süreçti. Bu durumdan en çok zarar gören isim aslında kendisiydi. Carrol, bu dönemi günlüğüne şöyle işledi: "Eğer ikinci bir 2000'lik baskı daha satılabilirse bu 300 pound'a mal olup 500 pound getirerek hesabı eşitliyor, bundan sonraki satışlar kazanç olacaktır. Ama güçlükle umut edebiliyorum bunu”.
SONRAKİ BASKILARDAN ÖNSÖZ
Morton N. Cohen,Carroll üzerine uzmanlaşmış bir Akademisyen ve Yazar. Alice Harikalar Diyarında'nın sonraki baskılarından birinde ise önsöz olarak şunları söylüyordu:
"Yazar, muhtemelen ilk baskıyı olduğu gibi bırakmaya niyetliydi, en fazla sonraki baskıların daha dikkatli yapılmasını istemişti. Aslında bu durum onun için, anlaşmaya yanaşmayan çizere taviz verip vermeyeceğiyle ilgiliydi”. Sebep ne olursa olsun sonuç mükemmeldi. Anlaşmaya yanaşmayan çizer ya da karamsarlığa kapılan Carroll, hiçbir şey sonucu değiştirmedi. Yazdığı kitap nihayet okuruyla buluştuğunda, o, zamanla edebiyat tarihinin en çok sevilen çocuk hikayelerinden birinin yazarı oldu.
ALICE HARİKALAR DİYARINDA'DAN ALINTILAR
- Alice: Düşünmüyorum!
Şapkacı: O halde konuşmamalısın da!
*
- Bir şey ne kadar çok benimse, o kadar az senin demektir.
*
- Nereye gideceğini bilmiyorsan, hangi yoldan gittiğinin bir önemi yok.
*
- Kendini başkalarına göründüğünden ya da görünebileceğinden farklı biri olarak görme ki, başkaları da seni başkalarının gözünde başka biri olmaya çalışan başka biri olarak görmesin.
- Herkes kendi işine baksa dünya daha hızlı dönerdi.
*
- Ama ben değiştiysem sırada ki soru şu: ben kimin nesiyim? İşte, asıl bilmece bu!
*
- Dünü anlatmanın bir yararı olacağını sanmıyorum. Çünkü dün başka biriydim!
*
- Hep sana ne verebileceğimi düşündüm. Sadece düşünmedim aradım da. Hiçbir şey yetmez oldu. Sanki hep daha iyisine layıksın gibi geldi.
|
11.02.2019, 22:31
