Uzakdoğu Bahçe Sanatı (Zen Bahçesi)

[@Canan]

Zen Bahçesi Nedir

Zen bahçesi (Japonca Karesansui 枯山水) bir çeşit Japon kayalık bahçedir. Kum, çakıl, kaya ve bazen çimen veya diğer doğal unsurlar içeren sığ bir kum bahçesidir. Yaygın (ve hatalı) bir inanca göre Japon Zen rahipleri tarafından meditasyon amaçlı kullanılır. Kuru peyzaj diye de bilinen Zen bahçeleri, kum ve taşlarla yaratılan ahengin ön plana çıktığı bahçelerdir.

Zen bahçesinin yerleşimini açıklamak için çeşitli görüşler öne sürülmüştür: Çakıllar okyanusu, kayalar Japon adalarını temsil eder. Bir diğer önemli öğe olan adalar, Zen inanışlarına göre sağlığı ve uzun ömrü sembolize eder. Köprüler ise hem “denizi” aşmanın hem de bir adayı diğerine bağlamanın aracı olarak değerlendirilir.

Kore ve özellikle Çin bahçe sanatıyla önemli benzerlikler gösteren Japon bahçeleri, zaman içinde kültür, sanat ve halkın yaşayışıyla özdeşleşti. Zen bahçeleri, Japon bahçe tarihindeki en büyük gelişmelerden biri oldu. Geleneksel zen bahçesinin, hat sanatı ve peyzaj resimciliği gibi zen uygulamalarının Japon sanatına etkisinin arttığı dönemde ortaya çıktığı biliniyor.

Zen bahçesi terimiyle ilk karşılaşmamız, 1935 yılında Loraine Kuck’un "100 Kyoto bahçesi" kitabına dayanıyor. Bahçeler, ilk olarak Japon kültüründe, zamanla kendine özgü ilkeleri ve insana huzur veren tasarımlarıyla dünyada yaygınlaşıyor.

Zen bahçelerinin amacı ve çıkışıyla ilgili uzun yıllardır farklı fikirler ortaya atılıyor. Örneğin; bazı Japon bahçıvan ve Budizm uzmanları, kavramın bir mit olduğunu, 20. yüzyılda batılılar tarafından bulunduğunu, Japon bahçeciliğiyle ilgisi olmadığını iddia ediyor.

Japon bilgelerinin, "zen bahçesi" kavramını yabancılar tarafından kullanıldığı için onaylamış olabilecekleri de düşünülüyor. Yorumlarda zen rahiplerinin bu bahçelerde meditasyon yapmadığı da söyleniyor. Amaçları ve ortaya çıkışları ne olursa olsun görünüş olarak fakir ama içerik bakımından zengin olan zen bahçelerini tercih etmeniz için pek çok sebep var. Öncelikle bu bahçeler dar alanların daha geniş ve ferah görünmesini sağlıyor. Esas elemanlarını oluşturan kayalar ve taşlar, hem ekonomik hem de bakımları kolay.

Örneğin; bahçenize dere şeklinde akan bir su yolu koymak istiyorsunuz. Normalde bu işlem için su kanalı açıp altyapı çalışmaları yapmanız lazım. Zen bahçesinde ise suyun yerini çakıllarla doldurarak simgesel bir kanal oluşturabilirsiniz. Bir yeri çim alan olarak düzenlemek isterseniz, iyi çalışan bir drenaj sistemine ve kaliteli geçirgen toprağa ihtiyacınız var. Yazın her gün sulama işlemi yapmanız da şart. Oysa zen bahçeleri sizi bu ek masraflardan ve sıkıntılardan kurtarıyor

Beyaz kumun içindeki suyun sesini algılamak zen ruhuna hitap eden mistik bir anlam taşıyor. Kaya, çakıl veya tırmıklanmış kumla güçlü bir su ifadesi yaratılıyor. Tarihsel süreç içindeki devamlılıklarını düşündüğümüzde, bahçelerimiz daha etkili bir anlam kazanıyor. Zen bahçesinin uygulaması, yapacağınız alanın büyüklüğüne göre en fazla dört gün sürüyor. İşe öncelikle proje oluşturarak başlanıyor. Malzemelerin seçimi ve plan üzerindeki yerleşimleri belirleniyor. Bahçenin güneş görme oranı, toprak yapısı gibi özellikleri göz önüne alınarak kullanılacak bitki türlerine karar veriliyor. Kayaların şekli ve konumunda karar, size ait. Yalnız bitkileri, kum, çakıl ve kayaları yalın bir kompozisyon oluşturacak şekilde düzenlemeye dikkat etmek lazım. Uygulamanın ana malzemeleri hepsi ayrı anlamlar taşıyan kum, çakıl, taş, kaya, kütük, bazen çim, parlak taşlar, tırmık ve Japon bitkileri.

Bahçeye isteğe bağlı olarak ahşap yer döşemeleri, köprüler veya Japon taş bahçe fenerleri de ilave edilebiliyor. Tasarımda kullanılan bitki türlerinin çoğu uzun süre bozulmadan kullanılabiliyor ve fazla bakım gerektirmiyor. Çim tercih etmezseniz bahçenin bakımı için zaman harcamanıza bile gerek kalmıyor. Yaz, kış her mevsim canlı ve yaşayan bir bahçe hissi uyandırılıyor.

[@Canan]

Düzenlemede beş temel kaya şekli kullanılıyor. Kayalar ikili, üçlü, 5’li gruplar halinde ağaç, çakıl ve kum kompozisyonları içerisine yerleştiriliyor. Kayaların gruplamalarında çeşit kenar üçgen örnek alınıyor. Ana kaya, üçgenin merkezi doruk noktasına yerleştiriliyor. Diğer iki kaya üçgenin tabanını oluşturuyor.

Doğadaki taşlardan farklı olarak, bahçede kullanılan taşların bir bölümü toprağa gömülüyor. Kumun derinliğinin en az beş santim olmasına özen göstermek lazım. Malzeme yerleşiminde yeşil elemanların daha çok kenar veya köşe noktalarda konumlanmasına dikkat etmek gerekiyor. Eğer yeşil alan merkezde kullanılacaksa ortaya bir kaya koyabilirsiniz. Kalan alana çakıl serip kayaları da üzerinde konumlandırmanız mümkün.

Kuma tırmıkla verilen şekiller, kayalar çevresinde halkalar şeklinde yayılırken diğer alanlarda düz şeritler oluşturuyor. Tırmıkla oluşturulan bu farklı desenlerin de değişik anlamları bulunuyor. Kayaları çevreleyen halkalar dalgalar olarak yorumlandığı gibi evreni temsil ettiği de söyleniyor. Yeni tırmıklama modelleri kullanmaktan, bahçeye yeni elemanlar eklemekten veya uzaklaştırmaktan kaçınmamak gerekiyor. Bahçe içerisinde çok fazla peyzaj elemanı kullanarak karmaşık bir görünüm oluşturulmasından da uzak durmak lazım.
Gökçen Yücel Peyzaj Yüksek Mimarı

Ağaç olarak Japon akçaağacı tercih edilebilir, bu ağaç bahçenize renk ve eğlence katar. Çalı gruplarındaysa pittosporum ve şimşir gibi Japon bahçelerinde sıklıkla kullanılan türler ideal. Çünkü bu çalılar yaprak dökmedikleri için yaz kış bahçenizin yeşil olmasını sağlar.

Serap Aslan Peyzaj Yüksek Mimarı

Bilgilerin bir kısmının kaynağı Vikipedi

Resimlerin birkısmının kaynağı

Resim kaynağı Google

[@Inatci]

Taşlar,kayalar güzelde ben bol bol çiçkte isterim o yeşilliklerin içinde Paylaşım için teşekkürler.

[@Basakca]

Düzenleme, görüntü açısından insanı cezbediyor.

Kullanılan taşlar, kumlar ve köprüleri simgeledikleri ile de geleneklerine bağlılıklarının göstergesi diyebiliriz de; neden çicek türlerinden kaçınmışlar diye de bir soru geliyor akla.

Taşların ve yeşilliklerin arasında bir kaç tanede renkli çicek türü olsa görüntü bakımından cenneti hissettirmez mi?

[@Canan]

Çin ve Japonlar, bahçe düzenlemesini, inançları gereğince dizayn ediyorlar taş, kum, su.
Güzel de olmuşlar.

Almanya'da, bahçe toprağı kazılmaya elverişli olmayanlar da, çiçek ve süs bitkilerini, çakıl taşı üzerine ekiyorlar. Örnek olarak, bendeki taşlık çiçeklerini verebilirim.

Güzel bir yerleştirme olduktan sonra, harika bir gönüm oluyor.

Tabii bitki seçimi kısıtlı.

[@Sevda]

Çekik gözlüler için her şeyin bir anlamı var. Taşlar bile belirli bir anlama göre dizilmiş. Boşuna Zen Bahçesi dememişler.

Teşekkürler Canancım.

[@ƒαηαтιк™]

Harika.

[@Türkü]

Güzel bir sanat. Motivasyon ve görsellik açısından her eve lazım.

Teşekkürler Canan.

[@ReaL]

Bahçe olsun da nasıl olursa olsun..

Bir düzenden çok kendi halinde gibi görünen bahçeler daha çok hoşuma gidiyor.

* * *

Ellerine sağlık, teşekkürler Canan..

[@Redwine]

Uzakdoğu'nun her şeyi çok güzel.. ( yemekleri hariç ) Bahçe düzenlemeleri hem sade hemde zarif olmuş...

Teşekkürler Canan