Arguvan Türküleri

[@Dalgakıran]

Arguvan Türküleri




Ressam: Hüseyin Zekai Paşa - Tablo: Yakacık (1908)

Arguvan türküleri ARGUVAN HAVASI yada ARGUVAN AĞZI TÜRKÜ diye anılır. Arguvan havası: Arguvan ve çevresinde söylenen, "do" ya da "re" sesiyle başlayıp yine aynı seste biten, vokal müzikli, saz çalınırsa cura ya da bağlama kullanılan, birbirine yakın seslerden oluştuğundan, hece sürelerinin bir birine yakın olması nedeniyle konuşur gibi söylenen, Genellikle hüseyni ve uşak makamında (Hicaz ve garip de vardır) Ah, aman, oy, ölem, nineem.. gibi tamlamalarla süslenen, genellikle 11 heceli 6+5 duraklı, uyağı tam ya da zengin,ağıt, doğa, sevda, sıla, gurbet, hasret gibi konuları içeren, İki ya da daha fazla kişiyle söylendiğinde daha da güzelleşen, dili sade ve öz Türkçe, yöre ağzıyla söylendiğinde ayrı bir güzelliği olan, kim tarafından söylendiği, yakıldığı bilinmeyen, halkın ortak malı türkülerdir.

Malatya, özellikle Arguvan ilçesi ve Maraş'ın bazı kesimlerinde yaygın, Alevî türkmenlerine özgü bir uzun hava türüdür. Sözlerinde doğa, aşk, sevda, öğüt ve gurbet konuları işlenmiştir. Hece ölçüsünün 7 ve 11 'li kalıpları kullanılmıştır.

Bu uzun hava türünde ezgilerin ses genlikleri bir sekizlik içindedir. Genellikle bir beşliyi aşmaz. Makam Hüseyni 'dir. Söyleyişte en belirgin özellik sözlerin konuşurcasına (Recitatif) müzikle uyumudur. Eşlik çalgısı bağlamadır ve bağlama düzeni ile çalınır. Uzun havaya başlamadan önce söyleyeni uzun havaya hazırlayıcı, uzun havanın ezgisini hatırlatıcı bir açılış yapılır. Yörede geleneğe bağlı olarak bağlama tezene kullanmaksızın parmaklar ile çalınır. Bu çalım biçimine "şelpe" denir. Şelpe ile çalışta, telleri iterek, çekerek vurarak (tokatlayarak) eli kullanmak ustalık gerektirir. Yörede çalınan bağlamanın boyutları küçüktür. Cura boyundan biraz büyükçe olan bağlamaların perde sayısı genellikle 12 olduğunu görmekteyiz.

Arguvan havaları Sivas'ın "Çamşıhı Ağzı" uzun havalarına benzerlik gösterir. Geçmişte Cem ayinlerini yönetmek için Arguvan'a giden "Dede"lerin Çamşıhı'dan olması ve ezgi yapılarını ve seslendirme tavırlannı etkileşimle taşımaları bu benzerliğe neden olduğu sanılır. Bu uzun havaların ardından genellikle türküler, nefesler ve deyişler söylenir. Yörede birkaç kişinin birlikte uzunhava söylemeleri de gelenektir. Özellikle karar seslerinde yapılan topluca uzatmalar ilginçtir. Sözlerin başında, aralarında ya da sonunda "loy", "diloy", "vay", "anam", "ah", "vah" gibi katma sözler kullanılır. Kimi zaman da uzun havanın hüzünlü etkisini ortadan kaldıran hareketli türkülere bağlantı yapılır. Arguvan havaları "Arguvan Ağzı" denilen yöresel ağız, tavır ve üslûpla seslendirilir.

Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan

Gelin Oldun Garabelin Eline
Yedi Bayram Gına Yakma Eline
Gurban Olam Senin Gibi Geline
Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan

Senin Baban Karşı Köyün Hocası
Çok Peşime Düştü Genci Kocası
Bana Derler Şu Kötünün Kocası
Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan

Ne Kadar Methetsem O Kadar Güzel
Top Bürür Saçını Gözünü Sürür
Muskalar Yazdıram Değmesin Nazar
Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan .

[@Canan]

O tür türkülere Arguvan denildiğini bilmiyordum, hatta arguvan adı bile bana yabancı geldiği için kendimi kınıyorum.

Tanıtım ve paylaşım için teşekkürler Dalgakıran.

[@Türkü]

Kıvırcık Ali (Ali ÖZÜTEMİZ ) her zaman ''Arguvan türküleri benim ilacım'' derdi. Başlığı görür görmez aklıma merhum sanatçımız geldi. Yad ediyorum.

Konu oldukça güzel,türkü seçimi harika.

Teşekkür ederim Dalgakıran.

[@LaLe]

Her saz calanin bu Arguvan havasi demesine inanmamak gerek demekki



Tesekkürler Dalgakiran, ellerine saglik.

[@DarkAngeL]

Arguvan denince "Arguvanlım" türküsü geldi sadece aklıma hala da o çalıyor kafamda ..

Teşekkürler Dalgakıran.

• O resimdeki abi "Cengiz Özkan olabilir mi??

[@Dalgakıran]

Orjinal Mesaj Sahibi DarkAngeL

Arguvan denince "Arguvanlım" türküsü geldi sadece aklıma hala da o çalıyor kafamda ..

Teşekkürler Dalgakıran.

• O resimdeki abi "Cengiz Özkan olabilir mi??

Kesinlikle kendisi

Yöneticimize söylemiştim ama düzeltmeyi unuttu sanırım.

[@Dalgakıran]

Allah Allaaahhh!

Arkadaş türkü değişmiş. Evde izledim, yanlış türkü yüklemişim diye hayıflandım. İşyerinde açtım, doğru türkü. Kayışı kopardım sanırım

[@LaLe]

Kayisi koparmamisin Dalgakiran, sahiden de degismis. Tabii eger ben de koparmadiysam

[@Duayen]

Hiç bilmediğim bir konuda fikir edinip, birde güzel türkü dinledim..
Teşekkürler Dalgakıran