Kuşlar Bize Şiddetli Türbülans Hakkında Neler Öğretebilir

[@Canan]

Kuşlar Bize Şiddetli Türbülans Hakkında Neler Öğretebilir

Bilim insanları, zorlu hava olaylarıyla başa çıkmak için kuşların ipucu sağlayabileceğini öne sürüyor.

Fotoğraflar: pexels

Gökyüzüne baktığınızda, sakin ve durgun görünebilir. Ama aslında hava, akıcı bir şekilde su gibi hareket eder, başka bir ifadeyle girdaplar ve akıntılarla doludur. Türbülans, hava olayları arasında en öngörülemeyenlerden biridir. Araştırmalar, iklim değişikliği nedeniyle gezegen ısındıkça şiddetli türbülans olasılığının arttığını göstermekte.

Türbülans, bir uçakta yapısal hasarlara, yaralanmalara ve hatta ölümlere neden olabilir. Muhtemelen bildiğiniz gibi, yakın zamanda Singapur Havayolları’na ait bir uçak, şiddetli türbülansla karşılaştı ve sonuçta 31 kişi yaralandı, bir kişi ise hayatını kaybetti.

Peki, türbülansı tahmin etmenin ve onunla başa çıkmanın daha iyi yolları olabilir mi?

Bazı araştırmacılar, bu sorunun yanıtının hayvanlar aleminde saklı olduğuna inanıyor. Kuşlar, sık sık dalgalı hava koşullarıyla karşılaşırlar. Galler’deki Swansea Üniversitesi’nden Dr. Emily Shepard, kuşların hava akımlarına nasıl tepki verdiğini incelemenin, meteorologların türbülansı daha iyi tahmin etmelerine yardımcı olabileceğini belirtiyor. Özellikle bazı kuş türlerinin aşırı türbülansla başa çıkma yetenekleri, hava araçlarının tasarımına bilgi sağlayabilir.

2024’te yapılan bir araştırmaya göre, uçaklar her yıl 68 bin kez orta ile şiddetli türbülansla karşılaşıyor. Türbülans, hava akımlarının düzensiz hareketi olarak tanımlanıyor ve cepheler, rüzgar kesilmesi ve fırtına gibi hava olaylarıyla ilişkilendiriliyor. Modern uçaklar, pilotların türbülans alanlarını belirlemek ve bu alanlardan kaçınmak için gelişmiş hava durumu radar sistemleriyle donatılmıştır. Reading Üniversitesi’nden atmosfer bilimcisi Paul Williams, “18 saat öncesine kadar türbülansın yaklaşık %75’ini başarılı bir şekilde tahmin edebiliyoruz” diyor.

Ancak, bazı türbülanslar daha zor tespit edilebilir. Örneğin, Singapur Havayolları uçağını vuran türbülans, görünmez ‘temiz hava türbülansı’ olarak biliniyor. Bu türbülans, herhangi bir uyarı vermeden gerçekleşebilir ve havacılık kazalarının en büyük nedenlerinden biridir.

Türbülansı tahmin etmek için daha iyi yöntemler geliştirme çabaları devam ederken, gökyüzümüzü paylaştığımız kuşlardan da önemli bilgiler elde edilebilir. Önceki çalışmalar, hayvan hareketlerinin termal yukarı yönlü hareketlerin gücünü, rüzgar yönünü ve hızını belirlememize yardımcı olabileceğini göstermiştir. Swansea Üniversitesi’nden araştırmacılar, kuşların rüzgarlarla ilgili deneyimlerinin türbülans tahminlerinde faydalı olabileceğini belirtiyor.

Bazı kuş türleri, ticari jetlerin uçuş yüksekliğine ulaşamasa da, oldukça yüksek irtifalarda uçabilirler. Örneğin, fırkateyn kuşları, termiklere ve rüzgara güvenerek aylarca havada kalabilir ve 13.000 feet (4 km) kadar yüksek irtifalarda uçabilirler.

Shepard ve Swansea Üniversitesi’ndeki meslektaşları, bu tür kuşların türbülansa nasıl tepki verdiğini inceleyerek ‘görünmeyeni görselleştirmeyi’ ve havanın ne yaptığını haritalandırmayı amaçlıyor. Kuşların hareket halindeyken meteorolojik sensörler gibi davranarak, türbülans hakkında sürekli veri toplayabileceklerini belirtiyorlar. Bu, uçaklara takılan sensörlerden daha ucuz bir yöntem olabilir ve kuşlar, uçakların uçamadığı koşullarda bile uçabilirler.

Sonuç olarak, türbülansla ilgili hala pek çok soru olsa da, kuşların bize gökyüzünde nasıl ustalaşacağımız konusunda önemli ipuçları sağlayabileceği açık. Gökyüzündeki zorluklarla başa çıkmak için kuşların bilgeliğinden faydalanmak, hava yolculuklarının daha güvenli hale gelmesine yardımcı olabilir.

kaynak