Kan Tahlilindeki Kısaltmalar Ne Anlama Geliyor? | Normal Değerler Nelerdir?
Tiroit hastalıklarının teşhisi
Normal değerler:
- TSH (Tiroit Slimülon Hormon) normal değerler: 0.25 – 5 mlu/ml
- T3 (Triiyodotrinin) normal değerler: 0.9 – 2.5 nmol/L
- T4 (Total Tiroksin) normal değerler: 60 . 120 nmol/L
Kanda TSH ve tiroit hormonlarının (T3 ve T4) düzeylerinin ölçülmesi:
Tiroidin çalışması hakkında önemli bilgiler verir. Başlangıçta öykü ve muayenede çalışma bozukluğu belirlenememişse tek başına TSH'nın ölçülmesi yeterli olabilir. Duyarlı bir sonuç elde edilebilmesi için TSH' ya sensitif ya da ultrasensitif yöntemle bakılması tercih edilir. Üstünde önemle durulması gereken nokta: Bu tetkiklerin normal olması tiroidin çalışmasının normal olduğunu gösterir. Hastada guatr, tiroit kanseri gibi diğer hastalıkların olmadığını belirlemez. Bunlar için diğer tetkiklere gereksinim olabilir.
Bağışıklık sistemini kontrol eden testler:
Bunlar antitiroglobulin antikor ( ATA ), anti TPO antikor ( AMA ) ve Anti TSH-R ( TRAb ) gibi isimler almaktadır. Graves hastalığı, Hashimoto hastalığı ve bazı tip tiroiditlerin tanısında yardımcı olurlar.
Tiroglobulin tayini:
Bu test özellikle tiroit kanseri nedeniyle ameliyat olmuş hastaların izlenmesinde önemli ip uçları vermektedir. Ancak bu testin tam olarak değer kazanabilmesi için bireyde gözle görülebilir tiroit dokusunun kalmamış olması gerekmektedir.
Medüller kanserlerin tanı ve tedavisinde kanda tirokalsitoninadı verilen bir hormonun ölçülmesi faydalı bilgiler verir.
Yine medüller kanser olan ailelerde diğer bireylerin taranması için ret genindeki mutasyonları gösterecek genetik çalışmalar yapılabilir.
Hemoglobin ve Hematokrit
Normal Değerler :
- Hemoglobin: 14-18 g/dL (erkek); 12-16 g/dL (kadın)
- Hemotokrit: % 42-52 (erkek); %36-46 (kadın)
Açıklama : Hemoglobin ve hematokrit sıklıkla beraber istenen ve kanın oksijen taşıma kapasitesini ölçmek için kullanılan testlerdir. Hemoglobin kırmızı kürelerde bulunan ve temel olarak oksijenin taşınmasından sorumlu maddedir. Hematokrit ise kırmızı kürelerin kan içerisindeki yüzdesini gösterir. Genellikle hematokrit değeri hemoglobin değerinin üç katıdır. Hemoglobin ve hematokrit bebeklerde, gebe kadınlarda, bakım evlerinde yaşayan yaşlılarda, adet gören kadınlarda mutlaka kontrol edilmelidir. Bu testlerin en önemli yanı aneminin tespit edilebilmesini sağlamasıdır.
Arttığı Durumlar : Polisitemilerde, doğuştan var olan kalp hastalıklarında, aşırı su kaybında yüksektir. Orak hücre anemisi gibi kırmızı küre şekil bozukluklarında hemotokrit hatalı olarak yüksek çıkar, bunlarda hemoglobin miktarına bakılmalıdır.
Azaldığı Durumlar : Anemilerde
GGT (Gamaglutamiltransferaz)
Normal değerler: 11-43 mg/dl
Karaciğer hastalıklarında ve özellikle alkole bağlı karaciğer hastalıklarında daha değerli bir enzimdir. Ayrıca safra kesesi taşı, bu taşa bağlı safra yolları tıkanıklığı, pankreas hastalıklarında da kan değeri yükselir..
Transaminazlar
Normal değerler:
- AST (SGOT) 10-34 U/L
- ALT (SGPT) 9-43 U/L
Açıklama : Transaminazlar karaciğer hücrelerinde bulunan enzimlerdir. Karaciğer hasarında hücre dışına sızarlar.
Arttığı Durumlar : Kan seviyelerinin yükselmesi, karaciğer hasarına bağlı olarak bu iki enzimin hücre dışına sızması anlamını taşımaktadır. Genellikle bu enzimlerin kan seviyeleri karaciğer hasarının şiddetini yansıtır.ALT karaciğere daha özgül iken, AST kalp ve iskelet kası harabiyetinde de yükselmektedir. Bu nedenle AST aynı zamanda myokard enfarktüsünün izlenmesinde de kullanılmaktadır. Karaciğerin hastalıklarında alkole bağlı karaciğer hasarı hariç ALT, AST den daha yüksektir.
Azaldığı Durumlar : ALT ve AST değerlerinin normalden düşük olması nadiren görülen bir durumdur. Eğer bilinen bir karaciğer hastalığı yoksa genellikle önem taşımaz.
Üre
Normal Değerler :10-50 mg/dl
Açıklama : Protein metabolizmasının bir ürünüdür ve böbrekler yoluyla idrarla atılır. Sıklıkla kan üre azotu (BUN) olarak ölçülür. Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmede önemli bir ölçüttür. Ancak böbrek fonksiyonları dışında vücuttaki azot yükü, günlük sıvı alımı ve idrar akım hızından da etkilendiğinden tek başına karar verdirici değildir.
Arttığı Durumlar : Böbrek fonksiyon bozukluğu dışında kalp yetmezliği, tuz ve su alımındaki dengesizlikler (kusma, ishal, sık idrara çıkma, terleme), bağırsaklarda kanama, stres, yanıklar, diyetle fazla protein alımı ve akut myokard enfarktüsü gibi nedenlerle de kan değerleri yükselebilmektedir.
Azaldığı Durumlar : Karaciğer yetmezliği, kaşeksi (aşırı kilo kaybı), nefroz (bir böbrek hastalığı)
Ürik Asit
Normal Değerler :3,4-7,0 mg/dl
Açıklama : Ürik asit, vücudun genetik yapı taşları olan DNA ve RNA nın yapısında bulunan purin adındaki maddelerin metabolizmasının son ürünüdür.
Arttığı Durumlar : Diyetle fazla protein alımı, vücutta üretim artışı (malin hastalıklar, doku harabiyeti, açlık) ya da böbrek fonksiyon bozukluğu gibi bir nedenle vücuttan uzaklaştırılamaması durumlarında kanda ürik asit düzeyi yükselir. Yüksek düzeydeki ürik asidin kristaller halinde çeşitli dokularda biriktiği düşünülmektedir. Bu dokular özellikle eklem sıvıları ve böbreklerdir. Eklem sıvılarında ürik asit kristallerinin birikimiyle oluşan ağrılı hastalığa GUT hastalığı denilir. Böbreklerde oluşan birikim ise böbrek yetmezliği ve idrar yollarında taş hastalığına yol açar.
Azaldığı Durumlar : Diğer analiz sonuçları normal ise düşük genelde önemli değildir.
Kreatinin
Normal Kreatinin değeri: 0,7-1,5mg/dl
Kas kasılması için gerekli bir amoniasit olan kreatinden türeyen bir bileşiktir. Serumdaki normal değeri % 0.7-1.4 mg arasındadır. Serumdaki artışı ya yapılarındaki artıştan (Akromegali gibi) ya da idrarla atılımındaki azalıştan (böbrek yetmezliği, üremi ve ciddi kalp yetmezliği) ileri gelmektedir. Böbrek işlevlerini değerlendirmede serum üre ve kreatinin değerlerinin bilinmesi çok önemlidir.
Kan kreatinin düzeyinin yükseldiği hastalıklar veya durumlar:
- Böbrek hastalıkları
- Kas hastalıkları
- Şok
- Dehidratasyon
- SLE
- Hipertiroidizm
- Akromegali ve gigantizm
- Et türü gıdaların alımı
Kan kreatinin düzeyinin azaldığı hastalıklar veya durumlar
- Kas kitlesinin azalması,
- Şiddetli karaciğer hastalığı,
- Yetersiz protein alımı,
- Gebelik.
Kolesterol-Trigliserid:
Kandaki yağ oranını gösterir.
HDL kolesterol:
Yararlı kolesterol olarak bilinir.
LDL kolesterol:
Zararlı kolesterol olarak bilinir.
LDH-CK-CPK=CK MB, Troponin, Myoglobin, AST: Kalp hastalıklarını gösteren belirteçlerdir. LDH CPK, AST ayrıca kas hastalıklarında da yükselebilir. LDH aynı zamanda bazı kan hastalıkları ve tümörlerde de yüksek çıkabilir.
T protein-Albumin:
Kan proteinlerini gösterir.
Na-K-Ca-P-Mg:
Kan tuz oranlarını gösterir. Normalin dışına nadiren çıkar. Bu sapma ciddi hastalıkların belirtisi anlamına gelebilir.
Demir- demir bağlama kapasitesi- ferritin:
Kan ve depo demiri düzeylerini gösterir.
Demir- demir bağlama kapasitesi- ferritin:
Kan ve depo demiri düzeylerini gösterir.
CRP:
Yeni oluşan bir infeksiyonun veya inflamasyonun bulgusudur.
RF-Anti CCP-ANA=FANA, ENA:
İltihaplı romatizma tarama testleridir.
ASO:
Geçirilmiş mikrobik boğaz iltihabının bir göstergesidir. Romatizma testi değildir.
FT3, FT4, TSH:
Tiroit bezinin çalışmasını gösterir.
Tiroid antikorları (AntiTPO, AntiTG):
Tiroit bezine karşı otoantikor varlığını sorgular.
PT, PTT, İNR:
Kan pıhtılaşma düzeyleri ile ilgilidir.
HBsAg, AntiHBs:
Hepatit B varlığını sorgular.
Anti HCV:Hepatit C varlığını sorgular.
Derlemedir.
|