Yayın Balığı (Silurus Glanis)

[@Dilaver]

Yayın Balığı (Silurus Glanis)

Büyük yassı ve geniş başlı, geniş ağızlı, pulsuz, pütürsüz ve yumuşak bir deriye sahip, kulakları ile yüzme kesesi arasında çifte kemik zinciri bulunan, bir kemikli balıktır. Uzun bıyıkları ile, yakın cinslerinden ayırd edilir. Üst çenesinde dört kısa, alt çenesinde 4 uzun bıyık vardır. Gözleri birbirinden uzak ve küçüktür. Kuyruk yüzgeci yuvarlak, sırt yüzgeci küçüktür.

Derin suları sever, ağır hareket eder.

Kemikli balıkların en büyüğüdür, çoğunlukla 1 m boyunda, 10 kg ağırlığında olur.

Boyu 3 m, ağırlığı 300 kg olanları da yakalanmıştır.

Suda yakaladığı her çeşit küçük hayvanla beslenir.

Sıcak ve ılıman bölgelerde dağılım gösteren balıklardır. Avrupa ve Asya’nın ılıman bölgelerindeki tatlı sularda yaşar.

Batı Avrupa’da seyrek görülen bu balığa, orta ve doğu Avrupa’da, İsviçre göllerinde, Anadolu’nun kuzeyinde ve özellikle Hazar denizinde çokça rastlanır.

Sularımızda yaşayan en büyük balık olması ve bunun yanı sıra çok lezzetli etinin bulunması Yayın balığına özel bir önem vermeyi gerektirmektedir. Bilindiği ve söylendiği gibi, hangi tarz olursa olsun balıkçılık bir sabır işidir, ancak belki de en iyi bunu Yayın balığı avında anlayabiliriz.Yayın balığı avını; saatler boyu sabır, bir anlık heyecan ve devasa bir ödül olarak tanımlayabiliriz.

Yayın balığı, sürat yapması için yaratılmamış olduğundan, kah gezerek, kah bekleyerek, bıyıkları ile yoklayarak yiyecek arar. Bu arada dipte ölü veya ağır hareket eden canlılar da, Yayın balığının besinini oluştururlar. Ancak kimi yörelerde “Tabak” veya “Tabak midyesi” olarak adlandırılan çift kabuklu, Yayın balığının ana menüsünü oluşturmaktadır . Bunun yanı sıra, kan sülüğü, kurbağa ve özellikle sümüklüböcek de, vazgeçemediği besinlerdendir.

Yayın balığı, su sıcaklığının 6-8ºC altına düşmesi ile aktivitesini çok azaltır. En aktif olduğu dönem, 14-18ºC arası su sıcaklığının oluştuğu dönemdir. Daha yüksek sıcaklıklarda da, aktivasyonu göreceli olarak düşer. Bilinenin aksine, gece ve gündüz beslenmesinde bir fark olmaz. Kısaca gece veya gündüz avcılığı arasında fark yoktur. Ancak, karanlık ve sakin gecelerde bıyıkları vasıtası ile hissedebildiği için, diğer canlılar açısından büyük tehlike oluşturur, bunu bilen Yayın balığı bu tip gecelerde hacim olarak daha fazla besin almaya gayret eder. Ancak kanıma göre avcı, Yayın balığının daha az av bulabildiği gündüz saatlerinde veya mehtaplı parlak gecelerde daha fazla şanslıdır.

Bu tatlısu devi için her çeşit malzemeyi kullanamayız. Başarılı olmak, yakalanan balığı takımı kopartmadan kıyılamak istiyorsak, malzemenin en sağlamını kullanmak zorundayız.

Özellikle beden için, mümkün olduğunca yüksek çekme güçlü misina kullanmak ve her avdan sonra bu yaklaşık 1m lik parçayı ve diğer düğümleri yenilemekte fayda vardır.

Takımı ister makaralı kamışta olsun, ister el oltasında; olta, iri ve sağlam bir fırdöndü ve bunu takip eden, ucunda iğnenin bulunduğu 1m boyunda bir bedenden ibarettir.

Kimi ilişkenli veya uygun olmayan diplerde (çamur, aşırı yosun vs.) stropor veya bir pet şişe ile bu olta askıya alınabilir.

Takım: 1.50m-2.00m dolu fiber, tümden yaylanabilir tip. El oltası

Makara: 4 turlu, kutu tip orta-büyük boy makara

Misina: El oltası için Olta 0.90-1.00 mm tercihan şeffaf yeşil

Makara için: 0.60-0.75 mm kahverengi min. 60kg testli.

İğne: Bronz kaplama, ekstra güçlü; 2-4 Nr.

Yem: Tabak midyesi, kan sülüğü, sümüklüböcek.

Teknikler: Yemli beden, bırakma ve Kvok

I. Yemli Beden: Yemli beden olta ile Yayın avında esas olan sabırdır. Yayın uygun yem ile donatılmış oltanızın yanına geldiğinde veya yemi hissetiğinde iş bitmiştir. Ondan sonra, takımın sağlamlığı ve avcının fizik gücü sayesinde, yine sabır ile yol istedikçe vererek, kimi zaman saatler süren karşılıklı inatlaşmanın sonunda, balık kakıçlanarak karaya alınır.

Yayın avcılığında sabrın yanı sıra en önemli unsurlardan biri de ses çıkartmamaktır. Yayın balığı sandal ve kıyıdaki titreşimleri alabildiğinden, gürültü yapıldığında daha kuşkucu olan Yayın balığını avlamak güçleşir.

II. Bırakma Olta: Adından da anlaşılacağı gibi, bırakılıp belli bir zaman sonra kontrol edilen oltadır. Takım kalınlıkları yemli bedene göre daha kalın tutulur. Karada sabitlendiği yerin, çok sağlam olması gerekir.

Olta atıldıktan sonra, tam kıyıda kalan kısmına 5-10 kg. lık bir taş bağlanır ve arkasından 10-15m. misina sağılarak serbest bırakılır. Bu işlem 2-3 defa tekrarlanır. Amaç yakalanan balığın oltanın kontrol edileceği zamana kadar sürüklediği taşlar ile yorgun düşürmek ve misinanın çektikçe yavaş yavaş gelmesinden dolayı geçecek zaman içerisinde kopma riskini azaltmaktır.


Kvok ile Avcılık

Ülkemizde pek bilinmemekle beraber, Avrupalı amatörler arasında yüz yıldan fazladır kullanıldığı sanılmaktadır.

Daha çok tahtadan yapılan ama resimdeki gibi duraluminyumdan da imal edilebilen, elle suya vurularak GLUP, GLUP, GLUP sesleri çıkartmaya yarayan bir alet. Sadece resimdeki gibi standart değildir muhtelif şekilde olanları vardır, zaten genelde amatörler bunu kendileri de yapıp kullanmaktadırlar.

GLUP seslerini çıkartmaya başlar. Suya vuruş sırasında resimdeki kvok su içinde bir daire yayı çizer ve çıkışa doğru sesin etkisini arttırmak için bir bilek hareketi yapılır.

Yayın bu kvok sesine çok tepki veriyor hatta öyleki en derin yerde yatan hiçbir aktivite vermeyen yayın bile kvok sesine şiddetli tepki vererek hareketlenmekte ve oltaya vurmaktadır. Bazen kvokla suya vurulması sırasında yayının suyun yüzüne çıkıp su yaptığı da görülmektedir.

Bu su yapma genelde boyuna uygun, suları gürültüyle şapırdatma şeklinde olmaktadır. Peki yayın bu sese neden bu kadar tepki vermekte. Bu konuda pek çok teori var ama hemen hemen hepsi içinde, ayrı ayrı, teoriyi çürüten açıklamalar da vardır.

İhtiyoloji (balık bilimi) uzmanları özellikle Rusya' da bu konuyu epey inceliyor ama halen tam bir sonuç yok. En son ve aslında belkide akla en yakın açıklama; kvok (tokmak) sesinde insanın duymadığı bir dalga boyunda yayın balığının duyabildiği ve yemlenme arzusunu kamçılayan bir ses olduğudur. Rusya' da balıkçılar arasında yaygın inanış bu sesin yayına kurbağayı hatırlattığıdır; bu nedenle Rus balıkçılar bu av yönteminde yem olarak kurbağa kullanmaktadırlar. Ama aslında dip oltası kullandıklarından balık yeme daha doğrusu kurbağa yeme normalde kurbağanın yaşamadığı derinlikte, kvok sesinden de epey uzakta vurmaktadır. Diğer ülkelerde başka yemlerde kvok (tokmak) ile yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tabak midyesi: Genelde sabit bir zemine bağlı olarak bulunurlar, kırılgan, dıştan yeşilimsi kahverengi iç taraftan sedeflidirler. Yem olarak kullanılacak midyelerin mümkün olduğu kadar büyük olmasında fayda vardır. Çevreye 3-5 adet orta boy Tabak midyesi ile yemleme yapılmasında da fayda vardır. Tabak midyesinin, taze olarak kullanılması gerekir.

Stok olarak kullanılabilecek Tabak midyeleri klorsuz tatlısu içinde, (göl veya kuyu suyu) su çok ısınmamak kaydı ile 2-3 hafta yaşayabilirler. Bir hafta topanan midyeler, bu şekilde takip eden haftalarda da kullanılabilir.

Tabak midyesi iki kabuğun arasına sokulan bir bıçak vasıtası ile, ortadaki kası kesilerek açılır ve kabukların iç kenarları sıyırılarak et kabuktan ayrılır. Ortadaki sert etli kısımdan, iğneye geçirilerek kullanılır.


Sümüklüböcek ve Kan sülüğü:

Sümüklüböcek, bahçelerde gümüş rengi bir iz bırakarak gezen canlıdır. Bahçelik yerlerde bolca bulunur. Gece bir el lambası vasıtası ile de toplanabilir. Bir teneke kutuya veya kavanoza bir miktar toprak ile beraber, yeşil otlar konularak saklanabilir. Kavanoz veya kutunun hava alacak açıklıklarının bulunması gerekir. Sümüklüböcek iğneye canlı olarak uygulanır.

Kan Sülüğü

Kan sülüğünde ise, sülüğün avlanacak yayının bulunduğu suda doğal olarak olması gerekir. Kan sülüğü, sülüğün bulunduğu yerdeki su bir sopa yardımı ile bulandırılıp beklenerek, yüzen sülükler ufak bir akvaryum kepçesi veya elle tutulur. Kan sülüğü de canlı olarak kullanılır, geç öldüğü için makbul bir yemdir. Yayın avında avlanması hedeflenen balık çok iri olduğu için, sağlam bir kakıcı her zaman yanda bulundurmakta fayda vardır. Avlanan yayınların hemen içinin temizlenmesi etinin kalitesini arttırır.

Yayının eti çok lezzetlidir, kılçığı neredeyse yoktur.

Tavası, buğulaması çok makbuldur.

Genelde derisi soyulur. Ama balık çok iri değilse derisi ile birlikte de tavaya atılabilir. Derisini soymak için, balık ağzından takılan solungaçlarından çıkan bir iple bir dala asılır. Keskin bir bıçakla balığın sırtı boydan boya çizilir; daha sonra solungaçların altı da enine çizilip daha önceki çizikle birleştirilir. İki çiziğin birleştiği yerden bıçağın ucu ile kaldırılan deri elle veya pense gibi bir aletle tutularak aşağı doğru çekilir ve deri soyulur.

Daha sonra balığın içi temizlenir. Balığın iriliğine göre fleto, halka, tavalık, şişlik, yahnilik, ızgaralık olarak tercihe göre dilimlenerek tüketilir...

(Bu yazı Bilgehan Sarp beyin sitesinden alıntıdır.)

Yayın Şiş

Yayın Pane








Yayın Tava

[@ReaL]

Ben bu balığı yemem.. Korkuç görünüyor..

* * *

Konu çok güzel oluşturulmuş, ellerine sağlık Dilaver...

[@Dilaver]

Ağabey sağol ama yayın eti konusunu bir daha düşünmeni tavsiye ederim

[@LaLe]

Ben de yemem bu suratsız hayvanı.

Benim yiyeceğim hayvan sevimli olmalı, bana şirin şirin bakmalı, yani suratından 'ye beni Lale' diye bir ifade akmalı

Ne caniymişim ben de haberim yokmuş, yazıklar olsun bana.


Ne kadar çirkin olsa da, kendisi hakkında bilgilenmemizi sağladığın için ne kadar teşekkür etsem, o kadar da azdır Dilaver.


Abim de bu balık hakkında der ki; Hayatımda yediğim en lezzetli tatlısu balığı...

[@ReaL]

Balığın şu suratına baksana ya, meymenet yok..

Dülger (Peygamber) balığı da çok çirkin.. O nedenle yanına yaklaşmazdım, balıkçıda benim gibi müşteri birinin tavsiyesi üzerine yarı yarıya aldık, hakikatten öyle bir tat hiç balıkta yok.

Ama bu balık hakikatten çok meymenetsiz..

[@Canan]

Bu balık çok itici geldi bana

Okudum, eti çok lezzetli olurmuş, bulsam, belki denerim

Teşekkürler Dilaver, sayende balık kültürüm çoğalıyor

[@Basakca]

Sazan diyeceğim ama değil. Gluk gluk sese tav olupta oltaya gelen balık, yakalanmayı da hak ediyor derisinin de yüzülüp yanilik, ızgaralık, tavalık olmayı da çokca hak ediyor.


İlk resimdeki haliyle de Japonları andırıyor. Kıl bıyık ve sakalımsı gibi bir uzantı.


Görünüşü çok çirkin olmasına rağmen etinin çok güzel olduğu da dile getirilmiş. Denemek gerek diyeceğim ama buradaki büyük balıkçılarda bile görmedim bir sese tav olan bu koca ağızlı balığı.


Dilaver, bir daha ne zaman tutacaksın?


Konu için teşekkürler.

[@Dilaver]

Orjinal Mesaj Sahibi LaLe

Ben de yemem bu suratsız hayvanı.

Abim de bu balık hakkında der ki; Hayatımda yediğim en lezzetli tatlısu balığı...

Abiniz haklı LaLe

Orjinal Mesaj Sahibi ReaL

Balığın şu suratına baksana ya, meymenet yok..

Ama bu balık hakikatten çok meymenetsiz..

Ağabey taktın balığın tipine he

Orjinal Mesaj Sahibi Canan

Bu balık çok itici geldi bana

Okudum, eti çok lezzetli olurmuş, bulsam, belki denerim

Sevgili Canan, eti lezzetlidir ama lütfen ''itici'' balığımı elleme, duygusaldır gururunu incittin itici demekle

Orjinal Mesaj Sahibi Basakca

Göürünüşü çok çirkin olmasına rağmen etinin çok güzel olduğu da dile getirilmiş. Denemek gerek diyeceğim ama buradaki büyük balıkçılarda bile görmedim bir sese tav olan bu koca ağızlı balığı.


Dilaver, bir daha ne zaman tutacaksın?

Siz de mi Basakca? Balığıma mana bulmayacak biri yok mu?

Efenim 15 Mart - 15 haziran arası sazanla birlikte yayın balığının da av yasağıdır. Üreme dönemi... Kısmet olursa bu yaz Yayın Balığı avına gideceğim

[@Liaaa]

Yayın balığı, iri hacmi ile hepimizi forumcak doyurur vaziyette.

Balık çeşitlerini sizlerin sayesinde öğreniyorum.

Ellerine sağlık, teşekkürler Dilaver.

[@Kartal]

Dilaver ellerine sağlık, süper güzel ve özenli bir konu olmuş ellerine sağlık

Ben tatlı su balığı pek sevmem, çok yavan ve fazla kılçıklı oluyorlar, bazı katkılar ile lezzetlendiriliyorlar ama o zamanda balık ziyafeti olmaktan çıkıyor.

Aç kalırsam, survıver yarışmacıları gibi belki o zaman yerim