Hatay Arkeoloji Müzesi

[@Dilaver]

Hatay Arkeoloji (Yeni) Müzesi

53 bin 559 metrekarelik bir arazi üzerinde inşa edilen yeni müzede kayıt altına alınan ancak yer darlığı nedeniyle mevcut Arkeoloji Müzesi depolarında bekletilen 35 bin 433 tarihi eser sergilenecek.

Yapımına 2011 yılında başlanan yeni müze; toplam 32.754 metrekare kapalı alan, 10.700 metrekare sergi alanı ve 3500 metrekare sergilenen mozaikle dünyanın en büyük mozaik müzesi olacak şekilde inşa ediliyor.

Hatay Arkeoloji Müzesi Tarihi

Hatay’da kazı çalışmaları 1932 yılında başlamıştır. 1933-1938 yılları arasında Amik Ovası’nda Cüdeyde, Dehep, Çatalhöyük ve Tainat’ta, Chicago Üniversitesi, Chicago Oriental Institute tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. 1936 yılında, British Museum adına Sir Leonard Wolley Samandağı, El-Mina Mevkii’nde, 1937’den 1948 senesine kadar da aralıklarla, Açana Höyüğü’nde hafriyat ve kazı çalışmaları yürütülmüştür.

1932-1939 yıllarında Princeton Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalarla müzenin esas zenginliğini oluşturan mozaikler ortaya çıkartılmıştır. Bu zenginlikler, merkezi Antakya’da olmak üzere Harbiye, Narlıca, Güzelburç, Samandağ ve çevresinde yapılan kazılar sonucu çıkartılan ve koleksiyonu tamamlayan mozaiklerdir.

Antakya’da yürütülen 1932-1939 yılı kazı çalışmalarında çoğu Roma dönemine tarihlendirilen mimari ve diğer buluntular kentin zenginliğini ve ihtişamını ortaya sermiştir.

The Committee for the Excavation and its Vicinity adlı komitenin yaptığı kazı çalışmaları başta Antakya, Harbiye olmak üzere Samandağ’da Seleuceia Pieria da sürdürülmüş ve kazılarda ortaya çıkan zengin mozaik eser koleksiyonu bugün dünyanın yaklaşık 20 müzesine ve özel koleksiyonlarına dağılmış durumdadır. Antiokheia kökenli bir çok eser bugün Hatay Arkeoloji Müzesi’nin yanı sıra Princeton Universitesi Sanat Müzesi (ABD), Worcester Müzesi (ABD), Louvre (Fransa) gibi müzelerde saklanmakta veya sergilenmektedir.

Müze Koleksiyonu Hakkında

Müze koleksiyonunun önemli bir bölümünü oluşturan mozaikler Princeton Üniversitesi tarafından yapılan kazılarda ortaya çıkartılarak müzeye kazandırılmıştır. Müzedeki koleksiyonda yer alan eserlerin diğer kısmı ise Amik Ovası höyüklerinde yapılan kazılardan ve Müze Kurtarma kazılarından ortaya çıkarılan eserlerdir. Buna ek olarak vatandaşların bulup müzeye getirdiği ve güvenlik birimlerinin teslim ettiği eserler bulunur.

Zaman zaman nitelikli yeni eserler müze envanterine alınarak müze koleksiyonu zenginleştirilmektedir. 2011 yılı itibarıyla Hatay Arkeoloji Müzesi’nde yer alan toplam eser sayısı 35.442’dir. Bu eserlerin dağılımı şu şekildedir:

18.115 Arkeolojik eser (Teşhire sunulan: 767, Açık Teşhir: 196)

14.412 Sikke (Teşhire sunulan: 651)

987 Etnografik

432 Tablet

1.412 Mühür

2 El Yazması

73 Fosil ve İskelet

Kamuoyunda “Mozaik Müzesi” olarak bilinse de, Hatay Müzesi koleksiyonundaki diğer eserlerin niteliği ve önemi açısından arkeoloji müzeleri arasında oldukça önemli bir yere sahiptir.

Dipçe: Yeni müze açıldığında fotoğrafları yüklenecektir.


Resimler: antakyahaber.com.tr/hatayarkeolojimuzesi.gov.tr / medeniyetlersehri.org

[@Dilaver]

Mozaik Koleksiyonu Hakkında

Hatay Arkeoloji Müzesi mozaikleri kronolojik olarak M.S 2. yüzyıldan M.S. 6. yüzyıla kadar uzanan dört yüz yıllık dönemde üretilmiştir. Tema çeşitliliği açısından çok zengin olan bu mozaiklerde mitolojik konular, çeşitli inanç ve günlük hayat unsurlarının tasvirlerinin yanı sıra geometrik ve bitkisel süslemeler işlenmiştir. Mozaiklerin tamamı taban mozaiğidir ve dekoratif amaç ön planda bulunmaktadır. Antakya ve çevresinde bulunan mozaikler hem boyutları itibariyle, hem de konu ve yapım tekniği çeşitliliği nedeniyle dünya üzerinde haklı bir üne sahiptir.

İphigenia Mozaiği: Bir tiyatro sahnesi içerisinde Kral Agamemnon, eşi ve kızı İphigenia ile birlikte gösterilmektedir. Mozaikte sergilenen bu tiyatronun konusu Troya Savaşları ile ilgilidir ve İphigenia'nın kurban edilme sahnesini işlemektedir.

Huzur (Amerimnia) Mozaiği: Beyaz ve krem zemine işlenmiş, çevresi geometrik bordürlerle süslenmiş olan Huzur Mozaiğinde; Amerimnia figürü bulunmaktadır. Oturu pozisyonda sergilenen figür, tek omuzlu bir şal (himation) giymiştir ve elinde bir nesne tutmaktadır.

Okeanos Tethys Mozaiği: Mozaiğin dış bordürü farbala motifi ile yapılmıştır. Mozaikte düz bir çerçeve içinde, Okeanos ve Tethys işlenmiş olup, çevresine balıklar, yunuslar ve Eros figürleri yerleştirilmiştir. (İlginçtir bu mozaiğin benzeri Gaziantep Arkeoloji Müzesinde mevcuttur, (buradan bakabilirsiniz)

Bahtiyar Kambur Mozaiği: Beyaz zemine işlenmiştir. Çevresi ince siyah bant ile sınırlandırılmıştır. Elinde ucu çatallı bir nesne tutan figür çıplak işlenmiştir. Üst tarafta KAICY yazmaktadır.

Mevsimler Mozaiği: Dokuz panelden oluşan bu mozaiğin köşelerinde mevsimler, orta panolarda ise mitolojik sahneler yer almaktadır. Mitolojik sahnelerde; Bellerophon- Stheneboia, Paris-Helena, Hippolytos- Phedra, Meleagros-Atalanta ve Iason- Medeia-Assyrtos figürlerinin tasvirleri bulunmaktadır.

Balıklar ve Ördekler Mozaiği: Panolara bölünmüştür. Panolara ördekler, balıklar ve bitkiler yerleştirilmiştir. Nilüfer çiçeği motifi dikkat çekmektedir. Panoların çevresi geometrik dekorasyola sınırlandırılmıştır.

Geometrik Mozaik: Beyaz zemin üzerine işlenen bu mozaikte birbirine bağlı daireler ve ortalarında çiçek desenleri kullanılmıştır. Boşluklarda ise kare geometrik desenler yer alır. Dış bordürü geometrik desenlerle sınırlandırılmıştır.

Eros ve Psykhe Mozaiği: Merkezde doğa tasviri içinde bir ağacın altında Eros uyumakta ve elinde yay olan Psykhe ağaçtaki ok sadağına uzanmaktadır. Merkezi pano ince bir bant ve saç örgüsü motifle sınırlandırılmıştır. Sağ ve solda geometrik desenli panolar bulunmaktadır.

Kuşlar ve Çiçekler Mozaiği: Üç panodan oluşmaktadır. Sağ ve soldaki panolarda kuşlar ve bitkiler resmedilmiştir. Ortadaki pano tahrip olmuş olup, resmin ancak parçaları görülmektedir.


Resimler: hatayarkeolojimuzesi.gov.tr

[@Dilaver]

Diğer Eserler Hakkında

Müzede bulunan sikke koleksiyonu sayısı, çeşitliliği ve sikkelerin taşıdıkları nitelikler itibariyle müzenin en değerli ikinci koleksiyonunu oluşturmaktadır. Sikkeler üretildikleri döneme ait siyasi, ekonomik ve gündelik yaşama ait önemli ipuçları içermekte ve bu açıdan araştırmacıların ilgisini çekmektedir.

Müzede öne çıkan bir diğer koleksiyon ise Hititler dönemine ait tarihi eserler oluşturmaktadır.

Hatay Arkeoloji Müzesine ait bu koleksiyonlar kronolojik olarak düzenlenmiş ve Neolitik dönem ile Orta Çağ arasındaki süreci kapsayan sergi salonlarında görülebilmektedir. Müzenin sergilenmeyen eserleri arasında ise Paleolitik dönemden günümüze kadar ulaşan bir süreci kapsayan eserler bulunmaktadır.

Asur Tanrı Figürü: Antakya'da bulunan bu figür bronzdan yapılmıştır. Asur dönemine ait bu figür 35 cm yüksekliğindedir. Figür sağ bacağını bükerek diz çökmüştür ve sol bacağı önde görülmektedir. Eller göğüs hizasında bir nesne tutmaktadır. Asur Tanrı Figürü'nün saçı ve sakalı uzun, paralel çizgilerle süslenmiştir.

Sfenks Kabartması: Roma Devri'ne ait olup mermerden yapılmıştır. 45 cm çapındadır. Yüksek kabartma şeklinde yapılmış olan Sfenk Kabartması'nda kanatlı ve yarı hayvan şeklinde bir kadın tasvir edilmiştir.

Afrodit Heykeli: Roma dönemine ait olan bu heykel bronzdan yapılmış olup, 18, 9 cm yüksekliğindedir. Heykel dikdörtgen formunda bir kaide üzerinde durmaktadır. Başının üstünde bant ve diadem bulunur. Bir eliyle omuzuna dokunmakta, diğer elinde ise bir nesne bulundurmaktadır.

Sikke- Titus: Bu gümüş sikke Roma dönemine aittir. Ön yüzde İmparator Titus'un başı sağa çevrilmiştir. Arka yüzde ayakta, sağ elinde mızrak tutan figür ve yazı yer almaktadır.

Yarım Lim Heykel: Diyoritten yapılmış bu heykel Hatay-Reyhanlı'da bulunmuştur. M.Ö. 1800 yıllarına aittir. Figür başlık giymektedir ve sakallıdır. Heykel başının gözleri başka bir madde ile doldurulmak için oyuktur. Kalem kaşları ve kemikli bir burnu vardır.

Kaynak: tr.wikipedia.org / hatayarkeolojimuzesi.gov.tr

Resimler: hatayarkeolojimuzesi.gov.tr

[@Dilaver]

Ziyaret Saatleri

Pazartesi günleri hariç (Bayramın ilk günü öğlene kadar kapalıdır)

Yaz sezonu 9:00-18:30

Kış sezonu 8:00-16:30



Giriş Ücreti: 8 TL

Müzekart ile ücretsiz ziyaret edilebilir.

[@Ekin]

Bu bölgedede sanırım mozaik sanatının yeri çok ayrıymış. Zeugmada olduğu gibi buradada aynı tarz eserleri bulmak mümkün.

Birara aynı resimler mi diye düşünmedim değil. Zeugmadaki eserler daha bakımlı sanırım.

Teşekürler Eline sağlık. Güzel bir konu olmuş.

[@Redwine]

Canım ülkem de kim bilir daha ne çok ortaya çıkmamış hazineler yatıyordur...

Hiç kıymetini bilmiyoruz...

Ellerine sağlık Dilaver...

Güzel bir konu olmuş... Teşekkürler...

[@Çengelli İğne]

Kayıt altına alınan ancak yer darlığı nedeniyle mevcut Arkeoloji Müzesi depolarında bekletilen 35 bin 433 tarihi eser.

Bu müze yapılana kadar koca Türkiye'de yer darlığı çekilmiş he güleriz ağlanacak halimize.

Teşekkürler.

[@Dilaver]

Yeni Hatay Arkeoloji Müzesi’nde Roma Mozaikleri Restorasyon Skandalı

Fotoğraf: Ayhan Kara

Dünya’nın ikinci büyük mozaik sergileme alanı olan yeni Hatay Arkeoloji Müzesi’ndeki mozaiklerin, yeni müzeye taşınma sırasında bir restorasyon skandalına kurban gittiği ortaya çıktı. Bakanlık devam eden restorasyonları durdurarak, bir kurul kurarak inceleme başlattı.

Eşsiz Roma dönemi mozaiklerinin sergilendiği müze, Başbakan Davutoğlu’nın da katıldığı bir törenle açılmıştı. 55.000 metrekare alan üzerine kurulu, 52 milyon TL maliyetli müzede 1700 eserin sergileneceği bildirilmişti. Müzenin en gözde eseri olarak ise Tell Tayinat’ta bulunan Şuppiluliuma heykeli kabul ediliyor.

Fakat Antakya Gazetesi’nin, yerel mozaik ustası Mehmet Daşkapan’ın açıklamalarıyla yaptığı haber mozaiklerin eski müzedeki ve yeni müzedeki halleri arasında ciddi farklılıklar olduğunu ortaya çıkardı. Birçok eserin yanlış restore edildiği fark edildi.

Daşkapan: “Roma Dönemi’nin görkemli zamanlarını resmeden mozaikleri resmen karikatür haline getirmişler, hele ki bazıları orijinal halinden çok şey kaybetmiş, değerinden çok şey yitirmiş” açıklamalarını yapmıştı.

Bu haber ve Daşkapan’ın açıklamaları üzerine Turizm Bakanlığı bir komisyon kurdu ve araştırma başlattı. Yapılan ilk incelemelerin ardından da, Antakya Gazetesi’nin 16 Nisan tarihli haberine göre müzede devam eden restorasyonlar tamamen iptal edildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Bozdemir’İn yazılı açıklaması şöyle:

“Hatay Yeni Arkeoloji Müzesi’nde yer alan bazı Roma Dönemi mozaiklerinde yaşanan restorasyon hataları olduğunu iddia edilen gazete haberleri üzerine, söz konusu Müzede restorasyon yapılarak sergilenen mozaik çalışmalarını incelemek üzere, Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nce, mozaik konusunda uzmanlardan oluşan bir Komisyon kurulmuştur. Kamuoyunca herhangi bir yanlış algılamaya mahal verilmemek açısından, Komisyon tarafından gerekli araştırma ve inceleme çalışmaları tamamlandıktan sonra, konuyla ilgili bilgilendirme ayrıca yapılacaktır.”

Durumun farkında olan Turizm Bakanlığı’nın mozaiklere ne olduğu ve neden olduğu konusunda kamuoyunu bilgilendirmesi gerekiyor. Böyle büyük bir dikkatsizlik ve sorumsuzluğun, dünyanın en büyük ikinci mozaik sergileme alanı olmasıyla övünen bir müzede olması büyük bir üzüntü ve utanç kaynağı.


Mozaik Skandalıyla İlgili Mehmet Daşkapan’ın Açıklamaları

Hataylı Mozaik Ustası Mehmet Daşkapan’ın Antakya Gazetesi’nden Tamer Yazar’a yaptığı, 1 Şubat tarihinde yayınlanan açıklamaları şöyleydi:

“Yeni Müze’de, mevcut eserlerin şu an sadece yaklaşık yüzde 65’i sergileniyor. Bu anlamda çalışmalar ilerledikçe, Yeni Müze’deki eser sayısı da buna paralel olarak artacak. Ama konumuz da işte bu sergilenen, sergilenmeden önce de restorasyon aşaması geçiren eserler.”

Bundan yaklaşık 2 sene önce, eski Müze’de mozaikler salondan salona taşınırken, ben bu taşıma işini yapanları izliyordum. Çok sık Müze ziyareti yapıyorum. Çünkü bu eski eserler, benim mozaik çalışmalarıma da fazlasıyla ilham oluyorlar.

O gün, tuhaf bir şey oldu. M.S. 5. yüzyıla ait Yakto Mozaiği parça parça çekildi ve belki 150 parçaya bölündü… Orada iki kişi bu bölünen parçalardan birini taşırken, o parçayı bir anda yere düşürdü ve düşen parça kırıldı, kırılmayla beraber taşlar koptu. O an şok oldum ve tek bir şey düşündüm… “Bu parçalar yeni Müze’ye nasıl taşınacak, taşındıkları yerde tekrar nasıl restore edilecek. Ve bugün… Yeni Müze ziyaretimde, iki sene önce kendi kendime sorduğum bu korkutucu şeyin cevabını aldım! Hem şaşkınlıkla hem üzülerek…”

“Geçen hafta Müze’yi ziyarete gittim ve dikkatimi çeken en az 10 tane mozaikte ciddi restorasyon hataları gördüm, hatta bu hatalar, o mozaiklere orijinal halinden çok şey kaybettiren, inanılmaz, affedilmez hatalar ne yazık ki…
Bu mozaiklerin Eski Müze’deki orijinal hallerini de biliyorum, elimde fotoğrafları da mevcut. O anlamda bir karşılaştırma yaptığım vakit, bu eşsiz mozaiğin ne kadar bozulduğunu da çok net bir şekilde gördüm diyebilirim.”


İsis Seremoni Mozaiği

Fotoğraf: Ayhan Kara

“Orada ilk dikkat ettiğim mozaik, İsis Seremoni Mozaiği oldu. Mısır efsanelerine göre Kral Tanrı Osiris’in kızkardeşi ve Güneş Tanrısı Horus’un Annesi olan İsis’e ait olan bu mozaik, bir taban mozaiği ve geçmişi de M.S. 2. Yüzyıl. Mozaik’teki kadın figürünü ilk gördüğümde gözlerime inanamadım. “Aman Allah’ım, bu bir şaka mı” dedim kendi kendime. Önce yanlış gördüm diyerek biraz daha yaklaştım… O kadar değişmişti ki, bu gördüğüm İsis, kesinlikle M.S. 2. yüzyıldan kalan mozaik olamazdı. Çünkü taşları eksikti, hatta taşların yeri değişmişti, renkler farklılaşmış ve hatta uyumsuz bir yüz ifadesi ortaya çıkmıştı.

Mozaiğin kadın figürünün yüz kısmında o kadar ciddi bir değişim yaşanmış ki, inanılmaz. Anlamadığım şey, bu nasıl fark edilmez? Bu şekilde bir restorasyon nasıl yapılır? Hadi yapıldı, ama nasıl olur da kontrol edilmez?”

“Yüz tarafında, göz kısmında ciddi oynamalar, tahribatlar var. Hatta ifade etmem gerekirse, taşların yeri değiştirilmiş. Yüzde, elmacık kemiğinin o şakak noktasındaki kıvrımlar değişmiş, daha da ötesi şişirilmiş… Öyle ki, estetik ameliyat geçiren birinin operasyon sonrası yüzü şişer ya, aynen öyle olmuş… Kulak kısmın altında en az 10-12 kopan taş var. Zira orijinal halinde, yani Eski Müze’deki halinde bu taşlar yerli yerindeydi, ama şu an yok…

Peki, bu taşıma ertesinde gerçekleşen restorasyon sırasında neden eski görüntüye sadık kalınmamış, böylesi bir skandala nasıl olup da imza atılmış, bunu anlamaya çalışıyorum. Soruyorum ve anlamaya çalışıyorum. Çünkü bunlar Türkiye’nin zenginliği, Hatay’ın, Antakya’nın zenginliği. Bunları korumamız gerekmez mi? Bunlara gözümüz gibi bakmamız gerekmez mi?

Resmen, bu şaheser mozaik, açık ve net, karikatüre dönüştürülmüş durumda. Bu bir sanat skandalıdır ve inanın, bu eğer ki Fransa’da, İngiltere’de ya da Amerika’da olmuş olsa, kıyamet kopardı.”


Narkisos Mozaiği

Fotoğraf: Ayhan Kara

“Narkisos, Ekho ve Eros figürlerinin yer aldığı, yine Roma dönemine ait, M.S. 3. yüzyıl mozaiği. Ne yazık ki aynı skandal değişim bu çok özel ve çok değerli taban mozaiğinde de yaşanmış durumda. Eski Müze’deki halinin fotoğrafına bakın, hiçbir sorun yok, mevcut boşlukları dışında eksik hiçbir alan yok. Ancak aynı mozaiğin Yeni Müze’ye taşınmasından sonraki haline baktığınız zaman; gözler bir kere gitmiş, elinde tuttuğu mızrağı-eli-bileği ve dirsek tarafındaki taşlar kopmuş…”

“Henüz Yeni Müze alanına getirilmeyen, restore edilen birçok mozaik var, Tethys Okeanos Mozaiği gibi. Okeanos ve Tethys figürleri yanı sıra, çevrelerinde deniz canlılarının gösterildiği bu mozaik, inanılmaz güzel bir mozaik ve halen sergi alanına taşınmadı. Açıkça söylemek gerekirse, dürüstçe, M.S. 2. yüzyıla ait bu Roma Taban Mozaiği noktasında korkuyorum, aynı akıbete uğramasından korkuyorum, eldeki örnekler nedeniyle korkuyorum. İsis Mozaiği’nde olduğu gibi bunda da ciddi tahribat yaşanır mı, bilmiyorum, ama dilerim korkularımıza yenileri eklenmez…”

Kaynak: arkeofili.com

[@Cansuyu]

Orjinal hallerinden eser kalmamış.. Elimizdeki hiçbir şeyin kıymetini bilmiyoruz...

[@Canan]

Konu için teşekkürler Dilaver. Emeğine sağlık.

Keşke zaman zaman bakımı yapılıp korumasını bilseydik.