4 SORUDA DÖNER MESELESİ | Yeteri Kadar Denetim Var mı? Aslında Ne Yiyoruz?

[@Canan]

4 SORUDA DÖNER MESELESİ | Yeteri Kadar Denetim Var mı? Aslında Ne Yiyoruz?

Bir hazır döner üretim tesisinde çekilen TikTok videosu gıda güvenliğini yeniden tartışmaya açtı. Üretim tesisleri yeteri kadar denetleniyor mu? Dönerdeki büyük fiyat farkları neden kaynaklanıyor?

Kırklareli'nde bir iş yerinde hazır döner paketlemesi yapan işçilerin maskesiz, hijyen kurallarını hayatlarında hiç duymamış gibi görüntüler çekip bunu TikTok'ta paylaşması gündem oldu. Gıda teröristleri yüzünden gıda güvenliği konusundaki hassasiyetleri oldukça yüksek olan vatandaş videoya büyük tepki gösterirken Tarım ve Orman Bakanlığı devreye girerek konu hakkında suç duyurusunda bulundu.

Önce videoyu bir hatırlayalım.

Söz konusu videoda işçinin hazır döneri ağzına getirdiği anlar mideleri bulandırırken akıllara dönerin üretim şartları geldi. Türk halkının favori fast food yiyecekleri arasında bulunan döner nasıl paketleniyor? Hazır döner üreticileri ne sıkılıkla denetleniyor? Bir döner ekmeğin fiyatı arasında iki dükkan arasındaki uçurumun sebebi ne? Döner Üreticileri Derneği Başkanı Mehmet Mercan ve yurdun dört bir yanındaki döner ustaları sorularımızı yanıtladı.

1-Ortaya çıkan videodan sonra, kafalarda “Hazır döner hangi koşullarda hazırlanıyor” sorusu oluştu. Yorumunuz nedir?

Döner Üreticileri Derneği Başkanı Mehmet Mercan: Bu tür görüntüler sektörde nitelikli personel olmadığı için yaşanmaktadır. Ancak gıda mühendisleri zorunlu personel olmadıklarından dolayı maaşları işverenler tarafından ödenmektedir. Bu noktada denetim eksikliğinden söz edebiliriz. İşverenin himayesi altında olduğu için onun politikalarını savunmak zorunda kalıyorlar, ve ortaya böyle sorunlar çıkabiliyor.

Döner ustası Sadık Kaya (Elazığ): Tarım ve Orman Bakanlığı'nın eksikliği var. Bakanlık büyük firmaları denetlemek yerine küçük esnafı denetliyor. Bakanlık kaç tane büyük yemek fabrikasında hangi aralıklarda denetimler yapıyor bu bir soru işareti.

2-Döner fiyatlarında işletmeler arasında ciddi fiyat farklılıkları oluyor. Bu fiyat farkının nedeni nedir?

Döner Üreticileri Derneği Başkanı Mehmet Mercan: Haksız rekabetin oluşmasının en önemli sebebi kayıtsız işletmelerden kaynaklanıyor. Satılan dönerdeki fiyat farkı da buradan geliyor. Bir standart olsa fiyatlar arasında bu kadar ciddi fark oluşmaz. Üründe bir standart oluşmayınca fiyatta da olmuyor. Bu nedenle bir taban fiyat oluşturamıyoruz.

Döner ustası Salih Kaya (Denizli): Malzeme kalitesi burada birinci etken. Bir yerde ucuzluk varsa orada insanların kafasında soru işareti olmalıdır. Adam reklam veriyor. 100 gram döneri 10-12 liradan satıyorlar. Etin kilosu 70-80 lira. Nasıl olacak? İşçiliği, vergisi, kirası, masrafı var.

Döner ustası Sadık Kaya (Elazığ): Döner fiyatlarının farklı olması esnaflarının giderleriyle kaynaklı bir durum. Örneğin; bir dönerci kiradaysa ve bununla beraber giderleri de fazlayla sattığı ürünü ona göre bir fiyat belirliyor. Ancak şehrimizde bizleri tercih edenler genellikle orta ve düşük gelirli kişiler olduğu için fiyatlarımızı ona göre belirliyoruz. Yoksa ürün alınan firmalar aynı olduğu kalite konusunda bir farklılık durumu söz konusu değil. Tek farklılık esnafın giderlerine göre fiyat belirlemesidir.

3-Döner fiyatlarında nasıl bir standart olmalı?

Döner restoranı işletmecisi Mehmet Evren (Konya): Tavuk ya da et dönerde bir fiyat skalası olmalı. Mesele bazı yerlerde ekmek arası tavuk döner 3 liradan satılıyor. Biz gramajını fazla koyup, 6,5 liradan satıyoruz. Diğer birçok işletmede ise 50-60 gram olan ekmek arası tavuk döner 5 liradan satılıyor. Bu standart bir fiyat. Bunun altında tavuk döner satan işletmelere pek güvenilmemesi gerektiğini ifade etmek istiyorum.

Döner Ustası Sadık Kaya (Elazığ): Döner fiyatlarında belli bir ölçeğin olmaması lazım çünkü her esnafın giderleri aynı değil 5 bin lira kira veren bir esnafla 2 bin lira kira veren bir esnaf döneri sabit bir fiyattan demek doğru olmaz. Zaten müşteride kendi cebine göre dönerci tercih ettiği için bu konuda şikayetleri olduğunu düşünmüyorum.

'ET VEYA KIYMA FİYAT FARKINI ETKİLER'
KONYALI DÖNERCİ MEHMET:
Hem dönerin gramı hem de içinde kullanılan malzeme fiyat değişkenliği yaratıyor. Bunun yanında ebetteki girdi maliyetleri fiyat belirlemede bir etken. Mesele et dönerde yaprak et ya da kıyma kullanılması fiyatta değişkenlik yaratır. Tavuk dönerde de yine tavuğun kalitesine göre fiyat farkı oluyor. Bir de dönerde kimi sıyrıntı yağ ya da kuyruk yağı kullanılıyor. Kuyruk yağının kilosu 45 lira civarındayken sıyrıntı yağın kilosu 13 lira. Kuyruk yağı hem daha lezzetli hem de daha pahalı. Bu da fiyatı etki ediyor. Bunun yanında dükkan kirası, eleman ücreti vb. girdi maliyetleri de yüksek olursa bu da fiyata yansıyor.

4-Bir dönerin hazırlanmasında alınması gereken hijyen önlemleri nelerdir?

Döner Ustası Sadık Kaya (Elazığ): Döner ustalarının çalışmaya başlamadan önce eldivenini maskesini, bonesini takarak işini yapması lazım. İnsan sağlığını ciddiye almak zorundayız, özellikle corona virüsü salgını gibi bir süreçte iki kat daha hijyene dikkat etmeliyiz.

Döner ustası Salih Kaya (Denizli): Dönerler, hijyenik bir ortamda nitelikli personel tarafından hazırlanmalıdır. Herkes yapamaz. Göründüğü kadar kolay bir iş değildir. Emek ve bilgi gerektirir.

'DÖNER SEKTÖRÜNE BİR SALDIRI' İDDİASI
Döner Üreticileri Derneği Başkanı Mehmet Mercan güçlü bir iddiada bulunarak videoyu döner sektörüne karşı bir saldırı olarak niteledi. Mercan, 'Çok yakın zamanda sütte de kabul edilemeyecek bir hadise yaşandı. Pandemi döneminde yemek sektöründe sadece dönerin ayakta kalışına hatta yükselişine tanık olduk. Ne olduysa hazır döner sektörünü sıkıntıya sokacak görüntüler ortaya çıktı. Sütte ve ette yaşanan bu olayların tesadüf olmadığını düşünüyorum. Sektör olarak burada bilinçli bir saldırı olduğu fikrindeyiz' ifadelerini kullandı.

Kaynak