[@Canan]

Yaşar Kemal, Altıncı Ölüm Yıldönümünde Anılıyor

Türk edebiyatının usta ismi Yaşar Kemal, altıncı ölüm yıldönümü nedeniyle anılıyor. Etkinliklerde Kemal’in edebiyatı konuşulacak.

Türk edebiyatına 26 roman, 11 deneme, 9 röportaj, 2 öykü ve şiir alanında bir eser miras bırakan, Türk edebiyatının usta ismi Yaşar Kemal'in vefatının ardından 6 yıl geçti. Yaşar Kemal, altıncı ölüm yıldönümü vesilesiyle anılıyor.

Usta edebiyatçı Yaşar Kemal’i anma etkinliklerinde, yazarlar, sanatçılar ve bilim insanları Kemal’in edebiyatını; toplum belleği, toplum vicdanı, öncü bir doğa kavrayışı, katmanlı insan ve toplum gerçeği gibi pek çok yönüyle kendi pencerelerinden değerlendirecek.

Yaşar Kemal Vakfı, Büyükçekmece Belediyesi, Maltepe Belediyesi, Tarsus Belediyesi ve Türk Tabipleri Birliği’nin ortaklaşa düzenlediği anma programları, kuruluşların kendi Youtube sayfalarında ve Yaşar Kemal Vakfı Youtube kanalında izleyiciyle buluşacak.

Yazarlar Faruk Duman ve İnan Çetin, bugün saat 18.00’de Yapı Kredi Kültür Sanat’ın (YKYKS) Youtube kanalından, herkesin katılımına açık ve ücretsiz olarak canlı yayımlanacak söyleşide Yaşar Kemal'i anlatacak. Duman ve Çetin, Kemal'in yapıtlarında insan kadar önemli bir yer tutan doğayla ve esinlendiği, yeniden yorumladığı masallarla kurduğu ilişkiyi tartışacaklar. İki yazar Yaşar Kemal’in kendileri üzerindeki etkisinden ve birbirlerinin metinleriyle Yaşar Kemal’in yapıtları arasında gördükleri akrabalıktan bahsedecekler.

Yaşar Kemal’i kendi ağzından dinlemek isteyenler ise YKY’nin Samih Rifat yönetmenliğinde hazırladığı “Simurg: Gerçeğin Peşinde Otuz Yolcu: Yaşar Kemal (1993)” dizisini yine YKYKS’nin ücretsiz ve herkese açık olan, Youtube kanalından izleyebilecek.

Türk Tabipleri Birliği ve Vakıf işbirliğiyle bugün düzenlenen etkinlikte Feridun Andaç’ın moderatörlüğünde; Vecdi Çıracıoğlu, Ali Dönmez, Cihan Erdönmez ve Ayşegül Tözören Yaşar Kemal’in edebiyatındaki doğa teması ve yazarın öncü doğa kavrayışı üzerine konuşacaklar.

Hasköy Kültür Sanat Evi, Yaşar Kemal'i gazetece yazar Barış İnce ile anacak. Hasköy Kültür Sanat Evi’nin Instagram hesabından yayınlanacak etkinlik saat 14.00’te gerçekleştirilecek.

Maltepe Belediyesi ve Vakıf işbirliğiyle düzenlenen günün anma programında Nebil Özgentürk belgeselini sunacak, Barış İnce ve Ahmet Ümit, Yaşar Kemal edebiyatı üzerine değerlendirmelerde bulunacaklar. Anma etkinliği Taylan Özgür Ölmez konseri ile sona erecek.

Tarsus Belediyesi, Vakfın desteğiyle Şubat ayını Yaşar Kemal ayı ilan ederek 3 Şubat – 1 Mart tarihleri arasında ilk ve ortaöğretim öğrencilerine ve yetişkinlere yönelik “Yaşar Kemal Okuma Günleri” etkinliği düzenliyor. Etkinlikte, online söyleşiler, belgesel film gösterimi, şiir ve türkülerle Yaşar Kemal dinletisi, okuma günlerinde yer alan öğrenci ve öğretmenlerin çalışmalarından örnekler sergilenecek.

BU DÜNYADAN YAŞAR KEMAL GEÇTİ...

Gerçek adı Kemal Sadık Gökçeli olan yazar Yaşar Kemal, Nigar Hanım ile çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak, Adana sınırları içerisindeki Osmaniye'de 6 Ekim 1923'te dünyaya geldi. Bazı kaynaklara göre 1926'da doğdu.

Kemal'in Van-Ercişli olan ailesi, 1. Dünya Savaşı yıllarında sırasıyla Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep'e gitti, son olarak da Adana'ya yerleşti.

Bir buçuk yıl süren göç esnasında Yusuf adlı yaralı bir çocuğu yanına alarak evlat edinen Sadık Efendi, henüz 4 yaşındaki Kemal'in gözleri önünde, Yusuf tarafından öldürüldü. Kemal, bu olaydan çok etkilendiğinden 12 yaşına kadar kekeme konuştu.

Yaşar Kemal, küçük yaşta bir kaza sonucu sağ gözünü kaybetti. 8 yaşındayken köye gelen bir tuhafiyecinin köy kadınlarının borcunu yazmasından etkilenip, yazmaya ilgi duydu. Küçük yaşta doğaya, insanlara ve topluma karşı ilgi duyarak eserlerinin temelini oluşturan Yaşar Kemal, ilkokula gitmeden önce "Aşık Kemal" mahlasıyla halk şiirlerine imza attı.

İlkokula 9 yaşında başlayan Kemal, okul arkadaşı Aşık Mecit ile aşıklarla atışacak derecede türküler söyleyip ağıtlar yakarken, annesinin engel olmasından dolayı saz çalmayı tam anlamıyla başaramadı. Kemal, 1938'de mezun oldu.

Yaşar Kalem'in kaleme aldığı ilk şiiri "Seyhan", 1939'da Adana Halkevi Dergisi'nde yayımlandı.

Ortaokula 1941'de başlayan ancak son sınıfta hastalandığı ve kendini edebiyata verdiği için, yatılı öğrencilik hakkını kaybeden Kemal, ırgat katipliği, memurluk, ırgatlık, inşaat denetçiliği, öğretmen vekilliği ve arzuhalcilik gibi farklı işlerde çalıştı.

Kemal, hayatın zorluklarıyla olgunlaşırken, toplumun acılarını ve yaşadıklarını eserlerine yansıttı. Halk edebiyatına da ilgi duyan Kemal'in şiirleri 1940'lı yıllarda "Çığ", "Ülke", "Millet", "Kovan" ve "Beşpınar" dergilerinde okurla buluştu.

Aynı yıllarda Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino, Arif Dino ve Abidin Dino ile tanışan Kemal, Abidin Dino vesilesiyle okuduğu 'Don Kişot' eserinden etkilenerek, Batı edebiyatı üzerine daha çok okuma yaptı.

Yazarın, 1940-1941 arasında Çukurova ile Toroslar'dan derlediği ağıtları içeren 'Ağıtlar' adlı ilk kitabı, 1943'te Adana Halkevi tarafından yayımlandı.

Yaşar Kemal, 1946'da askerliğini yaptığı Kayseri'de ilk uzun hikaye kitabı 'Pis Hikaye'yi kaleme aldı. 1950'de komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklanan Kemal, bir süre Kozan cezaevinde yattı.

İstanbul'a 1951'de taşınan Kemal, kısa bir süre işsizlikten sonra "Yaşar Kemal" imzasıyla, 1963'e kadar Cumhuriyet gazetesinde, fıkra ve röportaj yazdı. Yazılarında Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını anlatmaya çalışan Kemal'in yine bu dönemde yaptığı "Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün" başlıklı röportajı, Gazeteciler Cemiyetince verilen "Özel Başarı Armağanı"na değer görüldü.

Kemal, 1952'de Sultan 2. Abdülhamid'in baştabibi Jak Mandil Efendi'nin torunu Thilda Serrero ile evlendi. Türkçe, İngilizce, Fransızca ve İspanyolcayı iyi bilen Serrero, Kemal'in 7 eserini yabancı dillere çevirdi, çeşitli yayınevleriyle ilişkiler kurarak, eşinin Avrupa'da daha çabuk tanınmasını sağladı.

Raşit Gökçeli adlı bir oğlu olan çiftin evliliği, Serrero'nun vefat ettiği 17 Ocak 2001'e kadar devam etti. Usta yazar, 2002'de Ayşe Semiha Baban ile evlendi.

"Bebek", "Dükkancı" ve "Memet" adlı hikayelerinin de içinde bulunduğu 'Sarı Sıcak' kitabını 1952'de yazan Kemal, yoksulluk, şiddet, dayanışma, yozlaşma, doğa tutkusu, insan-doğa çatışmasını eserinde işledi.

Yaşar Kemal, "Sünger Avcıları" başlıklı röportaj dizisiyle okuyucuların beğenisini kazanırken, 1955'te Varlık dergisinin "Roman Armağanı"nı kendisine kazandıran romanı 'İnce Memed'i yayımladı. Yazarın, 1953-1954'te Cumhuriyet gazetesinde dizi olarak yayımlanan yazılarından oluşan eser, 40'tan fazla dile çevrilerek, dünya çapında ilgi gördü.

Edebiyat hayatının yanı sıra, siyasi faaliyetlere devam eden Kemal, 1967'de çıkarmaya başladığı "Ant" adlı derginin eklerinden biri sebebiyle 18 ay hapse mahkum oldu. Daha sonra bu karar, Yargıtay tarafından bozuldu.

Yazıları ve siyasi etkinlikleri dolayısıyla birçok kez kovuşturmaya uğrayan Yaşar Kemal, 1974-1975'te Türkiye Yazarlar Sendikası'nda Genel Başkan olarak görev yaptı. Kemal, 1988'de kurulan PEN Yazarlar Derneği'nin de ilk başkanı oldu.

Eserlerinde sade ve akıcı bir üslup kullanmayı tercih eden ünlü yazar, roman ve öykülerinde çoğunlukla Çukurova'da yaşanan insan dramlarını işledi. Kemal'in 'İnce Memed'in de aralarında bulunduğu 9 eseri de beyazperdeye aktarıldı ve birçok eseri tiyatroya uyarlandı. Kitaplarında Anadolu'nun efsane ve masallarından da yararlanan Kemal, 1970'ten sonra yazdığı romanlarında ise şehir insanının hayatını ele aldı.

Yaşar Kemal, ilki 1973'te olmak üzere pek çok kez Nobel'e aday gösterilmesine rağmen Nobel ödülü alamadı. Nobel'e aday gösterilen ilk Türk olan Kemal, verdiği bir röportajda "Ölene kadar da aday olacağım" ifadelerini kullandı.

Yaşar Kemal, solunum yetmezliği şikayetiyle tedavi gördüğü hastanede, çoklu organ yetersizliği ve kalp ritim bozukluğu sebebiyle 28 Şubat 2015'de 92 yaşında vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Yaşar Kemal'in bazı roman ve eserleri şöyle:

'Demirciler Çarşısı Cinayeti' (1974), 'Yusufçuk Yusuf' (1975), 'Yılanı Öldürseler' (1976)", 'Al Gözüm Seyreyle Salih' (1976), 'Kuşlar da Gitti' (1978), 'Deniz Küstü' (1978), 'Yağmurcuk Kuşu' (1980), 'Kale Kapısı' (1985), 'Kanın Sesi' (1991), 'Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana' (1997), 'Karıncanın Su İçtiği' (2002), 'Tanyeri Horozları' (2002), 'Çıplak Deniz Çıplak Ada / Bir Ada Hikayesi', 'Tek Kanatlı Bir Kuş', 2013, çocuk romanı 'Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca' (1977) destansı roman 'Üç Anadolu Efsanesi' (1967), 'Ağrıdağı Efsanesi' (1970), 'Binboğalar Efsanesi' (1971), 'Çakırcalı Efe' (1912).

Röportaj ve denemeleri arasında ise şu eserler yer alıyor:

"Yanan Ormanlarda Elli Gün", "Çukurova Yana Yana", "Peri Bacaları", "Bunların hepsini Bu Diyar Baştan Başa", "Allah'ın Askerleri", "Röportaj Yazarlığında", "Çocuklar İnsandır", "Ağıtlar", "Taş Çatlasa", "Baldaki Tuz", "Gökyüzü Mavi Kaldı", "Ağacın Çürüğü", "Sarı Defterdekiler", "Ustadır Arı", "Zulmün Artsın"